Είδαμε την Αισχύλεια τραγωδία «Αγαμέμνων» σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις

Κείμενο: Γιώργος Αλεξόπουλος (alexop_g@hotmail.com)

Οι Ατρείδες σίγουρα έχουν την τιμητική τους στις φετινές παραστάσεις, στο πλαίσιο του 4ου Φεστιβάλ Δάσους, με μεγάλα ονόματα να προσπαθούν να μας παρουσιάσουν τον μύθο μέσα από τα κείμενα των αρχαίων τραγωδών σε συνδυασμό με τη φρέσκια ματιά του σήμερα.

Ο Αγαμέμνων αποτελεί το πρώτο μέρος της τριλογίας Ορέστεια του Αισχύλου και διδάχθηκε στο αθηναϊκό κοινό το 458 π.Χ..Αγαμέμνων και Κλυταιμήστρα, δύο άνθρωποι που όταν έπραξαν έμαθαν και κατάλαβαν πως μόνο αν πράξεις θα μάθεις. Ο καθένας πιστεύει πως έχει το δίκαιο με το μέρος του αναζητώντας το σκήπτρο της εξουσίας. Οι δύο αυτοί ήρωες βρίσκονται σ΄ένα φαύλο κύκλο,στον οποίο ο δολοφόνος γίνεται θήραμα και το θήραμα δολοφόνος έχοντας στη μέση το σφάγιο της εξουσίας,την Ιφιγένεια.Πάντα πρέπει να σκεφτόμαστε το χέρι του ποιητή ώστε να καταλάβουμε το θέμα της διδασκαλίας και ιδιαιτέρως όταν αυτός ο ποιητής είναι ο πολιτικός-“εθνικός” ποιητής των Αθηναίων.

Ο θίασος του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας μαζί με το ΔΗΠΕΘΕ Κοζάνης σε σκηνοθεσία Τσέζαρις Γκραουζίνις και μετάφραση κειμένου Γιώργου Μπλάνα, μας παρουσίασε τη δική του σκοπιά, τη δική του πρόταση ερχόμενος από την περσινή του επιτυχία με το Επτά επί Θήβας. Η Μαρία Πρωτόπαππα έδειξε την κλάση της ερμηνεύοντας το ρόλο της αγέρωχης Κλυταιμήστρας καθηλώνοντας το κοινό και ούσα τολμηρή στην ερμηνεία της κέρδισε το στοίχημα. Άκρως διαβασμένη, παρουσίασε, στο πρώτο μέρος του έργου, την κόρη του Τυνδάρεω ειρωνική, με παγωμένο ύφος, ως έναν δολοφόνο που έχει πάρει την οριστική του απόφαση από καιρό και τίποτα δεν μπορεί να αναιρέσει την απόφαση του. Στο δεύτερο μέρος, απελευθερωμένη και ανακουφισμένη από την επιτυχή έκβαση του σχεδίου, απολαμβάνει την δικαίωση της έπειτα από δέκα χρόνια αγανάκτησης και μίσους.

Στην σκηνοθετική επιμέλεια κρύβεται η επιτυχία.

Ο Γιάννης Στάνκογλου, σε διττή εμφάνιση Αγαμέμνονα και Αιγίσθου, δίχασε στους ρόλους που υποδύθηκε. Παρουσίασε πετυχημένα έναν Αγαμέμνονα επιβλητικό,αδιαμφισβήτητα μεγάλο νικητή,που δεν γνωρίζει τι του επιφυλάσσει η μοίρα, έναν Αγαμέμνονα φαινομενικά μετριοπαθή που κρύβει όμως στο ύφος του αλαζονεία και εξουσιομανία. Στην ερμηνεία του Αιγίσθου όμως δεν έδωσε κάτι διαφορετικό, αν εξαιρεθεί η αλλαγή των κουστουμιών, δημιουργώντας έτσι την αίσθηση πως επανεμφανίστηκε ο Αγαμέμνων.

Η Ιώβη Φραγκάτου ως Κασσάνδρα με μία προσπάθεια όχι και τόσο πειστική αλλά σίγουρα άκρως τεχνική αποτέλεσε τη φωνή που γνωρίζει τη μοίρα,τη φωνή της λογικής σ’έναν κόσμο που δεν γνωρίζει τι μέλλει γενέσθαι και δεν επιθυμεί να την ακούσει. Ίσως έτσι βέβαια εξηγείται η αμεσότητα που της έλειπε. Ο Αργύρης Πανταζάρας στον ρόλο του κήρυκα ήταν διεκπεραιωτικός σε έναν αντιπολεμικό και χαρούμενο λόγο σε αντίθεση με τον Θοδωρή Κατσαφάδο στον ρόλο του φύλακα, στον πρόλογο του έργου, που ήταν στιβαρός, ζωντανός στον λόγο του με μορφασμούς τόσο ανακούφισης στη θέαση της αναμμένη φρυκτωρίας μα συνάμα φόβου για τα δεινά που θα ακολουθήσουν αλλά δεν μπορούν να ειπωθούν. Τέλος, ο Χορός καλοκουρδισμένος και αισχύλεια παλιομοδίτικος στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων δίνοντας τη δική του χροιά σε μία καλοδουλεμένη παράσταση υπό τις καθοδηγίες του Έτι Λάμε.

Στην σκηνοθετική επιμέλεια κρύβεται η επιτυχία. Ο Τσέζαρις Γκραουζίνις με την αμεσότητα του κατάφερε να μεταδώσει τον προβληματισμό του. Τι είναι δικαιοσύνη; Ποιος είναι ο ένοχος και ποια τιμωρία του αρμόζει; Τα λιτά και απέριττα σκηνικά και κουστούμια (Κέννυ ΜακΛέλλαν) καθώς και το ξύλινο μονοπάτι έδωσαν της αίσθηση πως δεν χρειάζεται ούτε πομπώδεις κατασκευές ούτε εξεζητημένα ρούχα για να ανέβει ένα κλασικό έργο! Θέλει μία άποψη, τεχνική και ψυχή. Το εύρημα του μονοπατιού έδωσε την πολιτική διάσταση που χρειαζόταν στο συγκεκριμένο έργο. Ο Γκραουζίνις δούλεψε με επίπεδα, μια συνταγή σίγουρα πετυχημένη, δείχνοντας την πολιτική διάσταση ανάμεσα στους “ήρωες” και στον Χορό. Για τον Αγαμέμνονα υπήρξε το μονοπάτι του θανάτου στρωμένο με το πορφυρό φως του αίματος του, ενώ για την Κλυταιμήστρα το μονοπάτι της εκδίκησης,της εξουσίας,της μητριαρχίας.

Μελανό σημείο της παράστασης υπήρξε μόνο η μετάφραση του ίδιου του κειμένου. Ο αισχύλειος λόγος ήταν ο μεγάλος χαμένος καθώς η εκμοντερνισμένη και συνάμα ποιητική μετάφραση του Μπλάνα έσβησε το χάρισμα του μεγάλου τραγωδού ισοπεδώνοντας χορικά και στάσιμα.

Είναι σπάνιο μα και ωραίο να συμμετέχει το κοινό στην παράσταση! Κάτι δείχνει και δεν γίνεται να παραλειφθεί. Χειροκροτήματα ανάμεσα στα επεισόδια, συνεχές χειροκρότημα ψυχής στο τέλος της παράστασης, αλλά και επιφωνήματα επιδοκιμασίας κατά τη διάρκεια του έργου θυμίζοντας κάτι από το κοινό της αρχαίας Ελλάδας, καθιστούν αυτήν την παράσταση την πιο ολοκληρωμένη πρόταση τραγωδίας αυτού του καλοκαιριού.