Τεοντόρ Ζερικώ | Σαν σήμερα 26/9

Ο Ζαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ υπήρξε καθοριστική μορφή του Γαλλικού Ρομαντισμού. Γεννημένος στις 26 Σεπτεμβρίου του 1791 στη Ρουέν, πόλη της Νορμανδίας. Στη διάρκεια της σύντομης ζωής του, που έληξε με τραγικό τρόπο, κράτησε αποστάσεις από την παράδοση και με την τέχνη του προσπάθησε να ανατρέψει τους κανόνες του Σαλόν και της Ακαδημίας. Ο διασημότερος πίνακάς του, «Η Σχεδία της Μέδουσας», προκάλεσε αμηχανία για τον μοντερνισμό του θέματος και τους αιχμηρούς πολιτικούς υπαινιγμούς του.

«Η σχεδία της Μέδουσας», πίνακας που εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου.

Ο Ζερικώ χρησιμοποίησε ελαιοχρώματα σε καμβά και οι διαστάσεις του πίνακα είναι πραγματικά τεράστιες: 491 x 716 εκατοστά. Απεικονίζει γεγονός, του οποίου τόσο η ανθρώπινη όσο και η πολιτική διάσταση ενδιέφεραν ζωηρά τον ζωγράφο: Το ναυάγιο της γαλλικής φρεγάτας “Μέδουσα” στις ακτές της Αφρικής το 1816. Ερεύνησε το ιστορικό του ναυαγίου σε βάθος: Διάβασε το φυλλάδιο που έγραψαν δύο από τους επιζώντες του ναυαγίου, επισκέφθηκε τα νοσοκομεία στα οποία είχαν διακομιστεί οι επιζώντες και τα νεκροτομεία στα οποία είχαν μεταφερθεί οι σοροί των νεκρών, έριξε μια σχεδία στη θάλασσα για να διαπιστώσει τον τρόπο με τον οποίο συμπεριφερόταν στα κύματα και σχεδίασε πολυάριθμα σκίτσα πριν καταλήξει στην τελική του σύνθεση.

Προσπάθησε να απεικονίσει την μάταιη ελπίδα των ναυαγών. Οι μορφές διατάσσονται στον πίνακα σε δύο άνισες πυραμίδες που δημιουργούν τεμνόμενα μεταξύ τους τρίγωνα, συνηθισμένη πρακτική σε πίνακες της εποχής της Αναγέννησης και του μπαρόκ. Ο τρόπος διάταξής τους είναι τέτοιος, ώστε να μεγιστοποιείται η σχέση του θεατή με τον χώρο του πίνακα, από τον οποίο, ωστόσο, απουσιάζει ο “κεντρικός ήρωας”. Ο θεατής ωθείται απευθείας στο κέντρο του έργου και ακολουθεί την προοπτική ροή των μορφών που εμφανίζονται πίσω και δεξιά.

Το γαλλικό τραγούδι που αναφέρεται στο ναυάγιο της “Μέδουσας”

Ήταν ένα μικρό καράβι που ήταν αταξίδευτο
Κι έκανε ένα μακρύ ταξίδι μέσα εις τη Μεσόγειο
Και σε πέντε έξι εβδομάδες σωθήκαν όλες οι τροφές
Και τότε ρίξανε τον κλήρο να δούνε ποιος θα φαγωθεί
Κι ο κλήρος πέφτει στον πιο νέο που ήταν αταξίδευτος
Κι αν σας αρέσει αυτή η ιστορία την ξαναλέμε, λέμε απ’ την αρχή

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Συναρπαζόταν με τα άλογα, τα οποία αποτέλεσαν το συνηθέστερο θέμα του, η σύγκρουση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο ζώο αυτό. Εκφράζει δε και τη δική του εσώτερη πάλη, στην προσπάθεια να τιθασεύσει το θυελλώδες ταμπεραμέντο του.

Παρ’ όλο που καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια, πράγμα που του εξασφάλιζε τη δυνατότητα να ζωγραφίζει χωρίς να τον απασχολούν έγνοιες βιοπορισμού, δεν έζησε εύκολη ζωή. Κατατάχτηκε στο Βασιλικό Στρατό και κάποια στιγμή αναγκάστηκε να κρύβεται από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα. Είχε έναν αμφιλεγόμενο δεσμό με θεία του και τραυματίστηκε πολλές φορές, πέφτοντας από άλογο, ατυχήματα που επιτάχυναν το θάνατό του.

Σε ηλικία 4 ετών μετακομίζουν στο Παρίσι και φοιτά στο Αυτοκρατορικό Λύκειο για δεκατρία χρόνια. Το 1808 αρχίζει να φοιτά στο ατελιέ του Καρλ Βερνέ, ζωγράφου ειδικευμένου σε σκηνές μάχης, κυνηγιού και ιπποδρομιών. Δύο χρόνια μετά, γίνεται μαθητής του Πιέρ Ναρσίς-Γκερέν, επιτυχημένου ζωγράφου της εποχής.

To 1812 εκθέτει στο Σαλόν το έργο «Αξιωματικός Έφιππων Κυνηγών Αυτοκρατορικής Φρουράς εφορμά» και κερδίζει το χρυσό μετάλλιο. Σε δύο χρόνια, εκθέτει εκεί το «Τραυματισμένος θωρακοφόρος αποσύρεται από τη μάχη» και αντιμετωπίζεται με ψυχρότητα. Την επόμενη χρονιά, συνάπτει ερωτικό δεσμό με την Αλεξαντρίν-Μοντέστ Καρτέλ και κατατάσσεται για οκτώ μήνες στο σώμα της Βασιλικής Φρουράς. Το επόμενο έτος συμμετέχει στο διαγωνισμό για το βραβείο της Ρώμης, αλλά αποτυγχάνει. Όταν μάλιστα γίνεται γνωστός ο δεσμός του, η οικογένεια τον υποχρεώνει να μετακομίσει στη Ρώμη.

Επιστρέφει στη Γαλλία το Σεπτέμβριο της επόμενης χρονιάς και, τον επόμενο Αύγουστο, η Αλεξαντρίν τού χαρίζει ένα γιο. Για να αποφύγει το σκάνδαλο, ο πατέρας του την υποχρεώνει να εγκατασταθεί στην εξοχή. Το 1819 ο πίνακας «Η Σχεδία της Μέδουσας» περνά σχεδόν απαρατήρητος από το Σαλόν. Την επόμενη χρονιά, όμως, τον εκθέτει στο Egyptian Hall οf London, όπου και διαμένει για ένα περίπου χρόνο. Επιστρέφει τον Δεκέμβριο της επόμενης χρονιάς στο Παρίσι με κλονισμένη υγεία.

Το 1823, μετά από ένα ακόμα ατύχημα με το άλογο, η κατάστασή του επιδεινώνεται ραγδαία. Πεθαίνει στις 26 Ιανουαρίου 1824, σε ηλικία μόλις 33 ετών, και ενταφιάζεται στο Κοιμητήριο Περ Λασαίζ του Παρισιού.

 

Πηγή: Βικιπαίδεια