Γράφει ο Χρήστος Βασιλακόπουλος
Μια είναι η Νένα..
Αλλά μαζί με εκείνη και η μάνα, η Αχτίτσα, η πεθερά, η Κούλα και η γρια Συραχ’ινα, η Δελχαρώ, Διαλεχτή, Αρετώ, Ουρανίτσα, Καραβοκυρού, Μαρουσώ, Χαρμολίνα, Αμέρσα, Μαρίκα, Κρινιώ, Ρηνιώ, Δαφνώ, Μαζώ, Ξενιώ αλλα και η Φραγκογιαννού. Όλες οι Γυναίκες του Παπαδιαμάντη, μια και μια πλασμένες και περασμένες στην συλλογική μνήμη μας.
Ο Πέτρος Ζούλιας στο θέατρο Χώρα με την παράσταση ”Οι Γυναίκες του Παπαδιαμάντη” κάνει κάτι μοναδικό, που στην επίσης δικιά του παράσταση ‘‘Τσάρλι Τσάπλιν” δεν τα καταφέρνει. Δίνει θεατρική πνοή στις ηρωίδες του Παπαδιαμάντη δείχνοντας πόσο δυνατές και εμποτισμένες στο ίδιο μας το dna είναι οι ιστορίες του.
Η σύνθεση των κείμενων (από τον Π. Ζούλια) βασίστηκε στα παρακάτω διηγήματα: Το Χριστόψωμο (1887), Η Σταχομαζώχτρα (1889), Η Χτυπημένη (1890), Ο Πολιτισμός εις το χωρίον (1891), Οι Ελαφροισκιωτοι (1891), Τ’ αγνάντεμα (1899), Κοκκώνα θάλασσα (1900), Η θητεία της πενθεράς (1903), Το νησί της Ουρανίτσας (1902), Η Συντέκνισσα (1903), Η Στοιχειωμένη καμάρα (1904 ), Γυνή πλέουσα (1905), Το καμίνι (1907) και φυσικά η Φόνισσα (1903).
Σαν ένας γυναικείος χορός με κορυφαία την Φραγκογιαννού, αυτές οι γυναίκες αναμετριούνται με τα εμπόδια της ζωής. Τη φτώχεια, το θάνατο, τη μοναξιά. Ο Ζούλιας με την μεταφορά της λογοτεχνίας στο θέατρο δίνει ζωή σε αυτές τις γυναίκες που κινδυνεύουν να χαθούν στην λήθη, ενώ είναι δίπλα μας. Στέκουν διαχρονικά ανάμεσα μας. Είναι θύτες και θύματα μαζί. Ολοκληρωμένοι άνθρωποι, σμιλεμένοι χαρακτήρες, απολυτά δικαιολογημένες για τις πράξεις τους και για τις παραλείψεις τους. Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851 – 1911) δεν χρειάζεται συστάσεις, αλλά έχει ανάγκη που και που να υπενθυμίζουμε το μεγαλείο των ιστοριών του. Κάτι που ο Ζούλιας καταφέρνει στο μέγιστο βαθμό.
Βοηθός του σε αυτή την παράσταση, η παρουσία της Νένας Μέντη
Φαίνεται ότι η χημεία μεταξύ τους δεν σταμάτησε στην ρόλο-σταθμό της Μέντη ως Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου. Αλλά συνεχίζεται εδώ, που ως Φραγκογιαννού η Μέντη ενώνει με το μηχανισμό των αναμνήσεων τις ιστορίες, αστείες και δραματικές, άλλων ηρωίδων του Παπαδιαμάντη. Τις κουβαλά δείχνοντας την κοινή μοίρα που κινεί το παρελθόν, το παρόν αλλά και το μέλλον της γυναικείας ύπαρξης. Η Νένα Μέντη μας υπενθυμίζει σε κάθε νέας της παράσταση ότι πρόκειται για την δική μας Μέριλ Στριπ. Για την ίσως κορυφαία θεατρική ηθοποιός μας σε ευθεία συνάρτηση με την Βαλάκου, Μπεμπεδέλη ή την Τζούντι Ντεντς από την Αγγλία. Ο λόγος της, η ματιά της, όλη της η ενέργεια επί σκηνής την μετατρέπει σε ένα γίγαντα που ξεχνάς την ανθρώπινη υπόσταση της. Είτε είναι ένας δίωρος μονόλογος, είτε μια τετράωρη παράσταση όπως το Τρίτο Στεφάνι, η Μέντη στέκει αγέρωχη στην σκηνή τονίζοντας το μεγαλείο μιας καλής ερμηνείας. Σε μια ακόμα κορυφαία στιγμή της θεατρικής της καριέρας η Μέντη σε κάνει να ξεχνάς ότι πρόκειται για παράσταση με άλλους ηθοποιούς και να νομίζεις ότι παρακολουθεις ακόμα έναν συγκλονιστικό μονόλογο της. Με λίγα λόγια σαρώνει τα πάντα στο πέρασμα της.
Χωρίς αυτό να αφαιρεί τίποτα από την θεατρική υπόσταση της Ερσης Μαλικένζου, της πάντα υπέροχης Ευγενίας Δημητροπούλου, αλλά και την παρουσία των Χριστιάννα Μαντζουράνη, Μαριάννα Τουντασάκη και Εφη Σακελλαρίου.
Η παράσταση ”Γυναίκες του Παπαδιαμάντη” είναι μια ευκαιρία για τον κάθε έναν που αποκαλείται Ελληνας/ιδα να δει, να θυμηθεί ή γνωρίσει την σπουδαιότητα των ιστοριών που αποτελούν εθνική μας κληρονομιά μέσα από μια θεατρική διασκευή που στέκει εύκολα μόνη της για τα χρόνια που θα έρθουν.