Η Υπόθεση ύπαρξης είναι ο τίτλος της πρώτης ποιητικής συλλογής της Όλγας Μάμαλη που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Captainbook.gr και αποτελείται από 23 ποιήματα. Στο ποιητικό αυτό εγχείρημα της συγγραφέως διακρίνεται η ανάγκη της στροφής του ατόμου στον εσώτερο εαυτό. Ο τίτλος, άλλωστε, δεν αναφέρεται στη βιολογική ύπαρξη αλλά προσκαλεί τον αναγνώστη να κατέλθει στα άδυτα του ψυχισμού του και να γνωρίσει τον εαυτό του. Η γνωσιολογία της Μάμαλη εκκινεί από παραδεκτές αρνητικές αλήθειες –απληστία, ιδιωτικό συμφέρον, προδοσία, εκμετάλλευση- αποβλέποντας στην αποδεσμευμένη από εξωγενείς παράγοντες Αλήθεια.
Κρυφή του πόνου η γοητεία!
Μα αν κάποτε τα φώτα δεις απ’ το νησί
και νιώσεις την Αλήθεια,
να ξέρεις πως καλά κρυμμένη την κρατούν
οι εξουσιαστές Της.
Τον πλούτο Της απομυζούν
με άτεχνες μανιέρες,
καταστρέφοντας
με πάθος κάθε ζωντανό κύτταρο
της γνήσιας ηδονής σου.
Τη δύναμή του τη φθονούν!
Την τρέμουν βλέπεις
τη φωτιά
της άσπιλης ψυχής σου.
Γι’ αυτό εργάζονται σκληρά
οι επαγγελματίες της αλήθειας.
Να σκύψεις πρέπει
τον αυχένα σου καλά,
και πάλι είν’ αμφίβολο
αν θα σ’ αφήσουν να οσφριστείς
το αίμα της σφαγής Της. (Επαγγελματίες της Αλήθειας)
Η συγγραφική της ορμή και το προειδοποιητικό της ύφος συναντούν τον φιλοσοφικό στοχασμό, ο οποίος βαδίζει τοίχο-τοίχο με την πλατωνική οντολογία. Το Αγαθό, η Αλήθεια αποκτούν εργαλειακό χαρακτήρα στον κοινωνικό στίβο από συλλογικότητες που στεγάζονται ονοματολογικά κάτω από την ομπρέλα «επαγγελματίες της αλήθειας». Παρόλα αυτά, η πνευματική πορεία του ατόμου δύναται, αφενός, να τον αποπροσανατολίσει κατευθύνοντάς τον προς τη φενάκη μιας μελλοντικής ευτυχίας αλλά μπορεί, αφετέρου, να τον οδηγήσει στη δική του προσωπική αλήθεια. Οντολογικό καθεστώς αυτής της γνωσιολογικής προσέγγισης είναι η αγάπη. Προϋπόθεση για το βίωμα της τελευταίας είναι η έκθεση του ανθρώπου προς τον Άλλον και η έκφρασή της μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ποίησης:
Νιώθω την ποίηση
ανάσα μυστική.
Σαν ανάγκη
να γλιτώσει
απ’ τα σωθικά σου
να μοιραστεί
σε όσους σαν και μένα μπορούν
να πεθαίνουν και να ζουν
στη λύτρωση αυτή
που ξερνά
ιλιγγιωδώς
μιαν απόφαση. (Ποίηση)
Περισσότερα για το βιβλίο της (και όχι μόνο) μας λέει η ίδια στη συνέντευξη που ακολουθεί.
Ποια ήταν η αφορμή της συγγραφής του βιβλίου; Αφετηρία και έμπνευση για τη συγγραφή του κάθε ποιήματος αποτελούν ασίγαστοι προβληματισμοί, αγωνίες και συναισθήματα γύρω από το ίδιο το μυστήριο της ζωής, τον έρωτα, τον θάνατο, τις νευρώσεις της καθημερινής ζωής, το τέλμα που αυτές συχνά επιφέρουν μέσα μας, την ανθρώπινη επαφή και αλληλεγγύη.
Για ποιον λόγο επιλέξατε αυτόν τον τίτλο; Δύο είναι οι κυριότεροι λόγοι που αυτός ο τίτλος φάνταζε ο καταλληλότερος. Πρώτον, γιατί τα ποιήματα ένα προς ένα ενέχουν μια έντονη υπαρξιακή χροιά και έπειτα στο σύνολό τους αντανακλούν έναν έντονο διερευνητικά και συναισθηματικά κύκλο ζωής, αυτόν της πρώτης νεότητας και ενηλικίωσης, τον οποίο τιμητικά και μόνο όφειλα να προσδιορίσω μέσα από την συγγραφή και έκδοση του συγκεκριμένου έργου, κάτι που από μόνο του έχει ρόλο και αξία υπαρξιακή.
Τι ήταν αυτό που σας ώθησε στην ποιητική γραφή και όχι σε κάποιο άλλο είδος; Ο τρόπος της ποιητικής γραφής μου είναι αυτόματος. Τις περισσότερες φορές στίχοι και ολόκληρα ποιήματα γεννιούνται μέσα μου ατόφια και καταγράφονται έτσι στο χαρτί. Υποθέτω πως η ασυνείδητη ωρίμανση κάποιων συναισθημάτων και στοχασμών έχουν ως απόρροια τη γέννηση ολόκληρων ποιημάτων με μιας. Έχει τύχει ακόμη και να ξυπνήσω κατά τη διάρκεια του ύπνου με έντονη ποιητική έμπνευση άλλοτε με έτοιμους στίχους άλλοτε έτοιμη η ίδια να τους δημιουργήσω επί τόπου. Οπότε δεν πρόκειται για διαδικασία που έχει ως βάση την επιστημονική τεκμηρίωση ή τον μεθοδολογικό προγραμματισμό.
Στα ποιήματά σας διακρίνεται έντονα ο φιλοσοφικός στοχασμός. Ναι. Θεωρώ ότι μόνο μέσω αυτής της οδού μπορούμε να στοχαστούμε ολοκληρωμένα και να προσδώσουμε στο κάθε τι μέσα μας και γύρω μας νόημα, χωρίς το οποίο τίποτα δεν στέκεται και δεν εξελίσσεται από μόνο του. Όλα διατηρούν τους νοηματικούς δεσμούς τους μέσω των αιτιοκρατικών σχέσεων και της εσωτερικής ηθικής τους.
Πιστεύετε ότι η ποίηση είναι απλώς φυγή από την πραγματικότητα ή έχει και τη δύναμη της οντολογικής αλλαγής στο άτομο και την κοινωνία; Η ποίηση για αυτόν που την παράγει δεν είναι απλά φυγή από την πραγματικότητα, είναι κάτι ανώτερο, τη μετουσιώνει. Την θεραπεύει θα λέγαμε, μεταμορφώνοντάς τη, όπως κάνει άλλωστε και κάθε μορφή Τέχνης. Το να αποτελεί ένα έργο τέχνης προϊόν προσωπικής εκτόνωσης ή διέξοδο από την σκληρή πραγματικότητα νομίζω πως δεν ενδιαφέρει σχεδόν κανέναν. Είναι εγωκεντρικό και μονοδιάστατο. Η ποίηση για να μιλήσω συγκεκριμένα, έχει υψηλότερη αποστολή. Ο τρόπος που θα ντύσει νοηματικά το ποίημά του ένας δημιουργός πρέπει να έχει πανανθρώπινη ισχύ και να στοχεύει στη διανοητική και συναισθηματική διέγερση του κάθε ατόμου με σκοπό την προσωπική και κοινωνική εξέλιξη. Γι’ αυτό, όπως παρατηρούμε ανά τους αιώνες, οι αδρές θεματικές που απασχολούν τους δημιουργούς είναι κοινές.
Γράφετε ότι η ποίηση «είναι ανάσα μυστική». Πρόκειται για πράξη απελευθερωτική; Ασφαλώς, αποτελεί τη λύτρωση ενός κυκλικού βιώματος που εκδηλώνεται καθώς την ίδια στιγμή αποτελεί αφετηριακό σημείο προβληματισμού και προσωπικής ερμηνείας του αποδέκτη-αναγνώστη.
Ποιοι είναι «οι επαγγελματίες της Αλήθειας» στο ομότιτλο ποίημά σας; Μπορεί η κατάκτηση αυτής της μίας και μοναδικής αλήθειας να οδηγήσει τον άνθρωπο στην ευτυχία; Η Αλήθεια για τον κάθε έναν από εμάς είναι υποκειμενική. Προσδιορίζεται και αρθρώνεται συνειδησιακά μέσα από το πλέγμα των προσωπικών βιωμάτων, της κοινωνικής και πολιτισμικής παιδείας του κάθε ανθρώπου και της διαισθητικής επιλογής του. Ίσως το σύνολο των υποκειμενικών αυτών απόψεων βρίσκεται υπό τη μία ”αντικειμενική” αλήθεια που ανέχεται την αυθαίρετη απεραντολογία μας… Στους «επαγγελματίες της Αλήθειας» νομίζω πως είδα, πρωτίστως, την εκκλησιαστική εξουσία. Η κατάκτηση της ευτυχίας για τον καθένα από εμάς είναι καθαρά προσωπική υπόθεση και απαιτεί ένα δυνατό μυαλό που θα την κατασκευάσει και μια έτοιμη ιδιοσυγκρασιακή κατάσταση που θα μπορεί να τη διατηρεί.
Τελικά η ανθρώπινη ύπαρξη εκδηλώνεται μέσα από δίπολα και διλήμματα που μας καλούν να τα υπερβούμε; Θεωρώ ότι οι διλημματικές καταστάσεις που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε σε σοβαρές στιγμές της ζωής μας, σίγουρα, έχουν το λόγο τους. Νιώθω ότι μας καλούν να επιλέξουμε ποια εκδοχή του εαυτού μας μπορούμε να αγαπήσουμε περισσότερο μέσω της αντίστοιχης επιλογής. Είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο ”ζύγισμα” ακριβώς γιατί προϋποθέτει χρόνο, βαθειά γνώση και διάκριση του Εαυτού και του Άλλου. Τα δίπολα, από την άλλη, δεν είναι ζητούμενα και δεν τίθενται προς επίλυση. Είναι αρχετυπικές, θα έλεγα, έννοιες που δομούν και πλαισιώνουν τις προσωπικές μας συνθήκες.
Ποιες ήταν οι βασικές σας λογοτεχνικές επιρροές και ποια ήταν η επίδραση του Βίλχελμ Ράιχ στο έργο σας; Για να γράψει κάποιος ποίηση πρέπει να έχει διαβάσει ποίηση. Και όχι με σκοπό να μιμηθεί τη γραφή ή το ύφος κάποιου –κάποτε μπορεί να συμβεί και αυτό είναι απολύτως λογικό και θεμιτό– αλλά χρειάζεται πρώτα να έχει αγαπηθεί ως είδος για να γεννηθεί η ανάγκη για προσωπική δημιουργία. Αγαπώ πολύ το σεφερικό έργο αλλά και τον Καβάφη και τον Καρυωτάκη, τον Σαχτούρη και τον Ρίτσο. Σε ό,τι αφορά την σύγχρονη δημιουργία, ο μελοποιημένος και μη ποιητικός λόγος του Γιάννη Αγγελάκα με αγγίζει ιδιαίτερα μέσω της δωρικά φλογερής και αληθινά «ροκ» εσωτερικής φωνής του. Ο Βίλχελμ Ράιχ και το έργο του συνολικά έχει αποτελέσει για μένα τεράστιο διανοητικό εφαλτήριο που αντανακλάται εμφανώς σε διάφορα σημεία του βιβλίου. Είναι ένας από τους σύγχρονους διανοητές που καυτηριάζει εύστοχα και φιλοσοφικώς τεκμηριωμένα τη σύγχρονη πραγματικότητα και την υποκρισία της σε ζητήματα κατασκευασμένης ηθικής.
Τι διαβάζετε αυτή την περίοδο; Τη συγκεκριμένη εποχή ασχολούμαι ξανά με το αριστοτελικό έργο σε δευτερογενή βιβλιογραφία.
Σας ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση και σας εύχομαι ό,τι καλύτερο για τη συνέχεια. Ευχαριστώ για τις πραγματικά ενδιαφέρουσες ερωτήσεις που κλήθηκα να αντιμετωπίσω. Καλή συνέχεια και στο δικό σας έργο.
Η Όλγα Μάμαλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1988. Κατάγεται από τη Θήβα. Σπούδασε δημοσιογραφία και Μ.Μ.Ε. στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης ενώ πραγματοποίησε το μεταπτυχιακό της στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών με τίτλο «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία». Έχει εργαστεί στο παρελθόν στον χώρο του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, του ηλεκτρονικού Τύπου, είναι πιστοποιημένη εκπαιδεύτρια ενηλίκων, διδάσκει σε ιδιωτικές σχολές δημοσιογραφίας και ασχολείται με την επιμέλεια και διόρθωση κειμένων. Αυτή είναι η πρώτη της ποιητική συλλογή.
Τίτλος: Υπόθεση ύπαρξης
Διόρθωση κειμένου: Αναστασία Αντωνίου
Επιμέλεια έκδοσης: Πλάτων Μαλλιάγκας
Δημιουργία εξωφύλλου: Όλγα Μάμαλη
Εκδόσεις: Captainbook.gr (2017)
Σελίδες: 58