Διαβάσαμε το μυθιστόρημα του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες «Η μορφή των λειψάνων»

Η Κολομβία είναι μία χώρα πληγωμένη, γεμάτη με τραύματα-μνήμες που ακόμα αιμορραγούν! Μία χώρα έκρυθμων κοινωνικό-πολιτικών καταστάσεων, όπου η σκληρότητα, η βία και η παρανομία κυριαρχούν. Μία χώρα όπου οι παραστρατιωτικές οργανώσεις και τα καρτέλ ναρκωτικών είχαν για καιρό πρωταγωνιστικό ρόλο σε τομείς όπως η οικονομία, η πολιτική, καθώς και η κοινωνική ζωή. Σε μια τέτοια χώρα λοιπόν είναι αδύνατον να λείπουν τα αποτρόπαια εγκλήματα και ειδικότερα οι δολοφονίες πολιτικών προσώπων, που φαίνεται να αποτελούν τον κεντρικό άξονα, πάνω στον οποίο στηρίζεται η πλοκή του τρίτου μυθιστορήματος του Κολομβιανού συγγραφέα Juan Gabriel Vasquez που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Ίκαρος σε εξαιρετικά προσεγμένη μετάφραση από τον Αχιλλέα Κυριακίδη.

Συγκεκριμένα, ο Vasquez επιλέγει να ασχοληθεί με δύο δολοφονίες που στιγμάτισαν τη μνήμη των Κολομβιάνων, ενώ  ταυτόχρονα διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας της χώρας. Τη δολοφονία του φιλελεύθερου στρατηγού Ραφαέλ Ουρίμπε Ουρίμπε το 1914, καθώς και τη δολοφονία του φιλελεύθερου πολιτικού Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν το 1948, ο οποίος υπήρξε φαβορί για τη νίκη των εκλογών για την προεδρία, ενώ η μορφή του στο πέρασμα των χρόνων απέκτησε μυθικές διαστάσεις λόγω του τρόπου με τον οποίο έχασε τη ζωή του, όπως συνέβη και αργότερα στις ΗΠΑ με τη δολοφονία του Αμερικανού προέδρου Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι.

Το βιβλίο ξεκινά με ένα παράδοξο κατά γενική ομολογία γεγονός! Με τη σύλληψη του Κάρλος Καρβάγιο, ο οποίος προσπαθεί να κλέψει το κοστούμι που φόραγε ο Χόρχε Ελιέσερ Γκαϊτάν την ημέρα που δολοφονήθηκε, το 1948, από το μουσείο αφιερωμένο στη μνήμη του στην Μπογκοτά! Το γεγονός αυτό αποτελεί την αφορμή για να γνωρίσουμε τον ιδιαίτερο αυτό άνδρα, ο οποίος εμφανίζει κάποιες εμμονές με παρελθοντικά γεγονότα, όπως αυτές οι δύο δολοφονίες, ενώ το μυστήριο που τα περικλείει τον στοιχειώνουν, με αποτέλεσμα να αναζητά διακαώς στοιχεία που να επιβεβαιώνουν τις υποθέσεις του και νοηματοδοτούν τις αναζητήσεις του, οι οποίες προσανατολίζονται στην εύρεση στοιχείων που να συνδέουν με κάποιον τρόπο τις δύο αυτές δολοφονίες.

Τον ρόλο του αφηγητή στην Μορφή των Λειψάνων αναλαμβάνει ο ίδιος ο συγγραφέας, ο οποίος μας απλώνει γενναία το χέρι και μας προσκαλεί να τον ακολουθήσουμε σε ένα ξέφρενο ειλικρινά αναγνωστικό ταξίδι! Ένα ταξίδι βουτηγμένο στην παράνοια, μιας κι ο συγγραφέας προσπαθεί να μας μεταδώσει το ρυθμό με τον οποίο ο Καρβάγιο μεταπηδά από τη λογική και την ελπίδα στην τρέλα και την απόγνωση αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια των ερευνών του! Ο Vasquez οπλισμένος με την τεράστια αφηγηματική δεινότητα που τον χαρακτηρίζει ως συγγραφέα συνδυάζει με τρόπο αριστοτεχνικό κι ισορροπημένο τα πραγματικά γεγονότα με αυτά που αποτελούν καθαρά γέννημα της φαντασίας του, με αποτέλεσμα να οικοδομεί μία τέτοια αληθοφάνεια, που ο αναγνώστης φτάνει πολλές φορές στο σημείο να αναρωτηθεί αν όλα αυτά που διαβάζει αποτελούν τελικά μία ιστορική πραγματεία!

Η διαχωριστική γραμμή που διαιρεί τον μύθο από την πραγματικότητα, την αλήθεια από το ψέμα είναι τόσο λεπτή, σχεδόν αόρατη, που διεγείρει το αναγνωστικό ενδιαφέρον, ενώ ο συνδυασμός αυτής με λεπτομερείς αναφορές στην προσωπική ζωή του ίδιου του συγγραφέα, όπως η γέννηση των δίδυμων κορών του και οι δυσκολίες που αντιμετώπισε με τη γυναίκα του, τον πρώτο καιρό της ζωής τους, αφού γεννήθηκαν πρόωρα, “μπερδεύει” αρκετά τον αναγνώστη, που τελικά θέλοντας και μη παγιδεύεται στα δίχτυα του συγγραφέα και μπαίνει κι ο ίδιος στο παιχνίδι των συνομωσιολογιών, ψάχνοντας για στοιχεία που θα επιβεβαιώσουν τις υποψίες, που του δημιουργούνται μέσα απ’ τα στοιχεία του Καρβάγιο!

Ο Vasquez μέσα απ’ τη Μορφή των Λειψάνων εκτός του ότι προβληματίζεται σχετικά με το κατά πόσο κάποια αναπάντεχα γεγονότα που συμβαίνουν και επηρεάζουν με τρόπο καθοριστικό την εξέλιξη της Ιστορίας αποτελούν απλά μία κατάσταση απόρροια της τύχης ή ένα καλοστημένο παιχνίδι συνωμοσίας, αναφέρεται στη σημαντικότητα της πατρικής φιγούρας, αναφορές τις οποίες θα χαρακτήριζα άκρως συγκινητικές σε κάποια σημεία του βιβλίου που φυσικά δεν θα σας αποκαλύψω, καθώς και στο συνδετικό ρόλο των λειψάνων, τα οποία γεφυρώνουν το χθες με το σήμερα, καταδεικνύουν τα λάθη του παρελθόντος, διδάσκουν και δεν επιτρέπουν στους ανθρώπους να λησμονήσουν τους νεκρούς τους!

Η Μορφή των λειψάνων ολοκληρώνοντας είναι πυκνογραμμένο μυθιστόρημα που ξεκινά ως ένα αυτοβιογραφικό βιβλίο με έντονο το εξομολογητικό ύφος, που όμως στην πορεία μετατρέπεται σε ένα πολιτικό θρίλερ με στοιχεία φιλοσοφικού προβληματισμού, που εκτοξεύει την αδρεναλίνη του αναγνώστη!

Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος.