Είδαμε την παράσταση «Frida κι άλλο» της ομάδας Fly Theatre στο Μικρό Θέατρο της Μονής Λαζαριστών

Σε σκηνοθεσία Fly Theatre,
στο πλαίσιο του 53ου Φεστιβάλ Δημητρίων, Showcase.

Γράφει η Ματίνα Παγουλάτου (m4tina@yahoo.gr)

Ένας υπολογιστής, μία  λάμπα, ένα μηχάνημα. Ένας άντρας αγγίζει τα αντικείμενα αυτά και ξάφνου μία γυναίκα γεμίζει με φως και χρώματα. «Μαγικά» ο  χώρος κατακλύζεται από εικόνες. Αν κάποιος άνθρωπος, πρόσφυγας του χρόνου από το παρελθόν, βρισκόταν τυχαία εκεί θα πίστευε ακριβώς αυτό, πως πρόκειται για «μαγεία». Δύο μάγοι ή δύο θεοί. Διότι κάθε τεχνολογική καινοτομία στη συνείδηση του απλού λαού μετατρέπεται σε μαγεία και ξόρκι.

Μετά την εμφάνιση του κινηματογράφου και την εγκαθίδρυση της τεράστιας κινηματογραφικής βιομηχανίας το θέατρο τείνει να θεωρείται μία τέχνη συντηρητική. Η χρήση της τεχνολογίας ναι μεν διευκόλυνε το ανέβασμα των παραστάσεων και εμφύσησε νέα πνοή στην τέχνη του σχεδιασμού του φωτισμού, αλλά πολλές φορές όταν τα τεχνολογικά εφέ εισβάλλουν στην σκηνή προσκολλούνται σαν ξένο σώμα πάνω στην παράσταση. Είναι περιττά ή γίνονται χάριν εντυπωσιασμού. Το γεγονός αυτό έχει πυροδοτήσει συζητήσεις στους κύκλους του θεάτρου ήδη από τις αρχές του 20^ου αιώνα. Έδωσε το έναυσμα για τις σημαντικότερες θεατρικές θεωρίες (πχ. φουτουριστική θεωρία ή στον αντίποδα η θεωρία του Γκροτόφσκι). Η χρήση της τεχνολογίας υιοθετήθηκε από πολύ σημαντικούς για την ιστορία του είδους σκηνοθέτες χάριν της εξέλιξης ή απορρίφθηκε εξίσου με αντεπιχείρημα πως η απλότητα εμβαθύνει στην ουσία. Η παράσταση «Frida κι άλλο» των «Fly Theatre» συμμετέχει με τη σειρά της στο μακροχρόνιο αυτό διάλογο και μας αποδεικνύει πως η τεχνολογία εξ ορισμού της δεν αποκλείει  τις έννοιες της ουσίας και της απλότητας.

Σε μια μικρή σκηνή έχουν στηθεί τρεις κουΐντες. Στα αριστερά βρίσκεται μία πολυθρόνα, στα δεξιά ένα τραπέζι με έναν υπολογιστή , και ένα μικρό, φορητό μηχάνημα-προβολέα. Πίσω από το τραπέζι στέκεται όρθιος ένας νέος άντρας. Πάνω από τις κουΐντες κρέμονται κάμποσες λευκές ονειροπαγίδες. Η ηθοποιός εισέρχεται στο χώρο, ο νέος σκύβει στο μηχάνημα, ο χώρος γεμίζει με χρώματα και αρχίζει η ιστορία. Τόσο «απλό». Ολόκληρη η παράσταση δημιουργήθηκε και ανέβηκε από τους δύο αυτούς ανθρώπους: την Κατερίνα Δαμβόγλου και τον  Robin Beer. Τη σκηνοθεσία υπογράφουν και οι δύο. Τη συγγραφή του κειμένου ανέλαβε η ηθοποιός της παράστασης Κατερίνα Δαμβόγλου και το σχεδιασμό του video art καθώς και το χειρισμό του ο Robin Beer. Μαζί τους συνεργάστηκε επίσης η δραματολόγος Μιράντα Βατικιώτη και τα όμορφα και συνάμα λειτουργικά σκηνικά υπογράφει η Ερμίνα Αποστολάκη.

Στόχος της ομάδας τους, Fly Theatre, είναι η συνολική παράσταση, όπου ο χώρος, ο ήχος, η φωνή, η κίνηση συνταιριάζονται με αρμονία. Ο στόχος επιτεύχθηκε. Ο χώρος μέσω του video art μετατρέπεται σε μια ενιαία εντυπωσιακή εικόνα. Η ηθοποιός  η οποία ενσαρκώνει τη διάσημη Μεξικανή ζωγράφο Frida Kahlo (1907-1954) , με λεπτομερώς μελετημένη κινησιολογία γίνεται αναπόσπαστο κομμάτι του χώρου αυτού. Πολλές φορές μάλιστα αποτελεί η ίδια βάση προβολής. Το έργο εξιστορεί μέσω των εικόνων τη ζωή μίας γυναίκας που χρησιμοποιούσε τις εικόνες για να εκφράσει τον εαυτό της. Χρώματα και μοτίβα της μεξικανικής παράδοσης, πίνακές της, φωτογραφίες της εποχής, αλλά και κάποιοι νεοτερισμοί, όπως σκίτσα της στιγμής από το χέρι του Robin Beeρ, live μετάδοση, διαφημίσεις, ζωγραφιές καρτούν κ.α ακολουθούν  το ένα το άλλο στη ροή της παράστασης. Το οπτικό αποτέλεσμα συμπλήρωναν επίσης (αν και φαντάζει οξύμωρο) ερεθίσματα για την ακοή των θεατών, κάποιοι ήχοι και τραγούδια, αλλά και η ενδιαφέρουσα επιλογή της ηθοποιού να μιλάει με τρόπο που μιμούνταν την προφορά και το ρυθμό της ισπανικής γλώσσας. Βέβαια σε κάποια σημεία αυτό δυσκόλευε την κατανόηση κάποιων λέξεων ή προτάσεων.

Το κείμενο δεν αναλώνεται σε ρεαλιστικές λεπτομέρειες, αντιθέτως μας παρουσιάζει μία ρεαλιστική απεικόνιση μίας αφήγησης του εαυτού. Όταν εξιστορεί κάποιος αυτοπροσώπως τη δική του ζωή τείνει να αφηγείται, όχι τόσο τα γεγονότα, αλλά την ιστορία που χάραξαν οι σκέψεις και οι ιδέες του καθώς και όσα συνέβησαν και σχετίζονται με αυτές. Γίνεται πολλές φορές  μελοδραματικός ή πολύ πεζός. Συχνά επίσης κρύβει, πίσω από το ένδυμα του χιούμορ και του κυνισμού, περισσότερα από αυτά που αποκαλύπτει. Η υποκριτική της Κατερίνα Δαμβόγλου δεν χαρακτηρίζεται από ξεσπάσματα, η Kahlo της είναι κυνικά εκρηκτική, αλλά όχι νευρική, καθώς μέσα στην ηρεμία φωλιάζει ο μεγαλύτερος πόνος. Η σχέση μεταξύ χειριστή και ηθοποιού είναι μία σχέση αλληλεξάρτησης:  πότε η ηθοποιός ως Frida Kahlo δίνει εντολές στον «βοηθό» της, πότε αυτός την  παρασύρει ή την στριμώχνει ώστε να αποκαλυφθεί. Πρόκειται για μια προσπάθεια προσέγγισης της ανθρώπινης «ουσίας».

Η παράσταση «Frida κι άλλο» είναι αντιπροσωπευτικό δείγμα ενός σύγχρονου θεάτρου. Επιβεβαιώνει πως το θέατρο είναι μία τέχνη ικανή να ενσωματώσει κάθε νέο στοιχείο, αρκεί να βρεθεί ο κατάλληλος άνθρωπος να το κάνει και να επιτευχθεί η κατάλληλη ισορροπία. Η τεχνολογία μπολιάζει την τέχνη και χαράζει νέους δρόμους εξέλιξης  χωρίς να την απομακρύνει από την ουσία της. Ας παρακολουθήσουμε λοιπόν την νέα αυτή πορεία της, χωρίς δυσπιστία, αφορισμούς και δεισιδαιμονίες.