Συνέντευξη με τον εκδότη και συγγραφέα Στάθη Ιντζέ «Ένα διήγημα του Λαζάρεβιτς είναι μια ιατρική γνωμάτευση των χαρακτήρων»

Στάθης Ιντζές
Συνέντευξη στην Σοφία Ζήση
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Ο Στάθης Ιντζές γεννήθηκε στη Λάρισα το 1986. Ως συγγραφέας έχει εκδώσει ποίηση, πεζογραφία και μετάφραση, ενώ παράλληλα είναι εκδότης των εκδόσεων Ενύπνιο.

Mε τον πρώτο σας βιβλίο υπό τον νεοϊδρυθέντα εκδοτικό οίκο Ενύπνιο αναλαμβάνετε να συστήσετε στο ελληνικό κοινό τον σημαντικό Σέρβο συγγραφέα Λάζα Λαζάρεβιτς (Laza Lazarevic). Θεωρείτε τολμηρό αυτό το εγχείρημά σας; Η επιλογή ενός, άγνωστου για το ελληνικό αναγνωστικό κοινό, κλασικού συγγραφέα και μάλιστα Σέρβου δεν θα έλεγα ότι είναι τολμηρή, αλλά σίγουρα χρειάζεται χρόνο να καθιερωθεί στη συνείδηση των αναγνωστών.

Με ποιο κριτήριο μπορεί κανείς να συμπεριλάβει τα τρία αυτά διηγήματα του Λαζάρεβιτς στον ίδιο τόμο; Αποτελούν ίσως μια τριλογία; Το συστατικό που “δένει” τα τρία διηγήματα είναι οι κοινές αναφορές σε μια Σερβία υπό τουρκική κατοχή όπου το πατριαρχικό στοιχείο είναι πολύ έντονο.

Η κριτική που έχει γίνει στον συγγραφέα είναι εγκωμιαστική, με χαρακτηριστική την σύγκρισή του με τον Τουργκένιεφ. Ποια είναι η θέση του Λαζάρεβιτς στην Σερβική λογοτεχνία, και υπάρχει κάποια σύνδεση της επαγγελματικής του σταδιοδρομίας στην ιατρική με το συγγραφικό του έργο; Μόλις πρόσφατα μου μετέφεραν ότι υπάρχει ψυχιατρική κλινική, η παλαιότερη στο Βελιγράδι, που φέρει το όνομα του συγγραφέα. Αυτό αποδεικνύει τουλάχιστον την επιρροή που άσκησε ο επιστήμονας στη χώρα του. Η σύνδεση με το λογοτεχνικό του έργο επιτυγχάνεται με την εμφύσηση της ψυχολογικής παραμέτρου σε αυτό. Η θέση του Λαζάρεβιτς στη σερβική λογοτεχνία είναι αυτή ενός αναγνωρισμένου συγγραφέα, ο οποίος ωστόσο άφησε αρκετά ολιγοσέλιδο έργο πίσω του για να θεωρείται “πυλώνας” της λογοτεχνίας του συγκεκριμένου έθνους.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Στίβεν Κινγκ έχει πει πως το διήγημα ως σύντομη λογοτεχνική φόρμα σε σχέση με το μυθιστόρημα, είναι σαν ένα φιλί στο σκοτάδι από έναν άγνωστο. Τι θα έλεγε πιστεύετε ο Λαζάρεβιτς; Θα ήταν εύστοχο να πούμε ότι ένα διήγημα του Λαζάρεβιτς είναι μια ιατρική γνωμάτευση των χαρακτήρων που έχει επινοήσει ή επιστρατεύσει.

Η ενασχόληση ενός συγγραφέα/ποιητή με τις εκδόσεις – με σημαντική προηγούμενη εκδοτική δραστηριότητα – φαίνεται σαν μια φυσική για σας εξέλιξη. Ποια θα λέγατε πως είναι τα σημαντικότερα σημεία της μέχρι τώρα πορείας σας; Για να είμαι ειλικρινής δεν επέλεξα να ασχοληθώ με τις εκδόσεις συνειδητά. Αυτό έγινε μέσα από ζυμώσεις με ομότεχνους και τη διαπίστωση ότι έλειπε το στοιχείο της τεχνογνωσίας από μια λογοτεχνική παρέα, ας πούμε, που επεδίωκε  να κάνει κάποιο έντυπο ή ηλεκτρονικό εγχείρημα. Στην πορεία αποδείχτηκε ότι το εκδοτικό σκέλος ήταν αυτό με το οποίο ήθελα να ασχοληθώ επαγγελματικά.

Φαίνεται πως οι νέοι εκδότες προσπαθούν να βρουν έναν δικό τους χώρο στα εκδοτικά πράγματα, προκειμένου να αποκτήσουν το κοινό τους, να ξεχωρίσουν και να εξελιχθούν. Ποιες οι δυσκολίες που αντιμετωπίζετε ως προς αυτό, και ποια η ικανοποίηση που αντλείτε από τη δουλειά σας; Η είσοδος νέων εκδοτών στον χώρο του βιβλίου θεωρώ πως είναι ένα υγιές φαινόμενο. Η δυσκολία που αντιμετωπίζει κάποιος νέος εκδότης είναι ότι πρέπει να αποδεχτεί ότι θα ασκήσει το επάγγελμά του χωρίς κάποια προοπτική, χωρίς κάποιο σίγουρο αντίκρισμα στο μέλλον. Για την ακρίβεια ήταν πάντοτε έτσι, ωστόσο τα τελευταία δέκα χρόνια είναι κάτι παγιωμένο. Έχουν περάσει οι εποχές που ιδρυόταν ένας εκδοτικός οίκος στα πρότυπα μιας μεγάλης επιχείρησης. Πλέον τα περισσότερα εκδοτικά εγχειρήματα αποτελούνται από τους ιδρυτές τους και ελάχιστους συνεργάτες στην καλύτερη περίπτωση.

Θέλετε να μας δώσετε το στίγμα των εκδόσεων Ενύπνιο όσον αφορά τους τίτλους που θα ακολουθήσουν; Σε αυτό το αρχικό στάδιο που βρίσκεται ο εκδοτικός, το μέλημά μου είναι η κυκλοφορία τίτλων, κυρίως πεζογραφίας, που μπορούν ιδανικά να καλύπτουν εκείνο που ψάχνει ο αναγνώστης από ένα λογοτεχνικό βιβλίο.

Ενύπνιο ή αλλιώς το Όνειρο. Ποια τα όνειρά σας και ποια τα διαβάσματά σας αυτή την εποχή; Αυτό που επιζητώ είναι να συνεχίσω να γράφω, να εκδίδω βιβλία που μου αρέσουν και να υπάρχει μια πρόοδος, μια προοπτική σε όλο αυτό. Ως αναγνώστης, τώρα, τελευταία διαβάζω τον Τζον Ίρβινγκ και επιστρέφω συχνά σε ποιητικά βιβλία που αγαπώ.

«Κάθε φορά που κάποιος ερωτεύεται /ένα κομμάτι πάγου αποσπάται κάπου στην Ανταρκτική/ κ’ οι πιγκουίνοι γελαστοί/ πάνω του χοροπηδούν/μέχρι να φτάσει σε θερμότερα κλίματα». Αυτό είναι ένα από τα ποιήματά σας που με συγκινεί. Πείτε μας έναν στίχο ή μια φράση που σας συγκίνησε πρόσφατα, και που θεωρείτε πως έχει μια συνάφεια με το έργο σας. Θα επιλέξω δύο στίχους του Γιάννη Ζαρκάδη που συναντούμε σε τραγούδι του Θανάση Παπακωνσταντίνου: «Να βγαίνεις απ’ το όνειρο / Να λείπει απάνω ο ουρανός».

*Τα διηγήματα «Στις όχθες του Σάβου» του Λάζα Λαζάρεβιτς εκδόθηκαν στην Ελλάδα τον Ιούνιο του 2018 και είναι η πρώτη κυκλοφορία του εκδοτικού οίκου Ενύπνιο.