Τα ήθη και έθιμα γύρω από το Χριστόψωμο έχουν βαθιές ρίζες στην ελληνική παράδοση και συνδέονται με τις χριστουγεννιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις.
Κάθε περιοχή της Ελλάδας έχει τις δικές της παραλλαγές και συμβολισμούς, ωστόσο κάποια κοινά στοιχεία διατηρούνται παντού.
Το Χριστόψωμο συμβολίζει την ευλογία του σπιτιού και της οικογένειας. Συνήθως παρασκευάζεται από την νοικοκυρά του σπιτιού, με πολλή φροντίδα και αγάπη. Στην επιφάνεια του ψωμιού σχηματίζεται ένας σταυρός από ζύμη, που συμβολίζει τη χριστιανική πίστη και προστασία. Συχνά προστίθενται καρύδια, σταφίδες ή αμύγδαλα ως διακοσμητικά στοιχεία.
Η παρασκευή του θεωρείται ιερή διαδικασία. Οι γυναίκες κάνουν τον σταυρό τους πριν ξεκινήσουν, ενώ αποφεύγουν να μιλούν για άσχετα θέματα.
Το Χριστόψωμο ανά περιοχή
Στερεά Ελλάδα: Συχνά προστίθεται μέλι και μπαχαρικά για γλυκιά γεύση. Το Χριστόψωμο κόβεται κατά την έναρξη του γιορτινού τραπεζιού.
Πελοπόννησος: Τοποθετείται ένα καρύδι στο κέντρο του σταυρού, το οποίο συμβολίζει την αφθονία.
Θεσσαλία: Συχνά το ψωμί είναι πιο μεγάλο και διακοσμημένο περίτεχνα με σχέδια που θυμίζουν τοπικά σύμβολα, όπως ζώα ή γεωργικά εργαλεία.
Κρήτη: Στη ζύμη προστίθεται μυρωδιά από μαστίχα ή γλυκάνισο. Εδώ το Χριστόψωμο λέγεται συχνά “Χριστόψωμο της Καρδιάς”.
Πόντος: Οι Πόντιοι το συνόδευαν με ευχές για καλή σοδειά και προστασία των ζώων.
Έθιμα την ημέρα των Χριστουγέννων
Κόψιμο του Χριστόψωμου: Το Χριστόψωμο κόβεται από τον αρχηγό της οικογένειας στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι, με όλους τους παρευρισκόμενους να εύχονται “Καλά Χριστούγεννα”. Το πρώτο κομμάτι αφιερώνεται στον Χριστό, το δεύτερο στην οικογένεια και τα υπόλοιπα μοιράζονται στους παρευρισκόμενους.
Ευλογία και μοίρασμα: Το Χριστόψωμο θεωρείται ευλογία, και σε κάποιες περιοχές ένα κομμάτι δίνεται στα ζώα ή τοποθετείται σε χωράφια ως ευχή για καλή σοδειά.
Αποφυγή σπατάλης: Το Χριστόψωμο δεν πρέπει να πεταχτεί ή να μείνει αναξιοποίητο, καθώς θεωρείται ιερό.
Βασική συνταγή
Υλικά:
- 1 κιλό αλεύρι για ψωμί
- 2 φακελάκια ξηρή μαγιά
- 2/3 φλιτζανιού ζάχαρη
- 1/2 φλιτζάνι μέλι
- 1 φλιτζάνι γάλα χλιαρό
- 1/2 φλιτζάνι βούτυρο ή ελαιόλαδο
- 2 αυγά
- 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι
- 1 κουταλάκι γλυκάνισο (προαιρετικό)
- Καρύδια ή αμύγδαλα για διακόσμηση
Εκτέλεση:
- Διαλύστε τη μαγιά στο χλιαρό γάλα μαζί με 1 κουταλιά ζάχαρη. Αφήστε τη να ενεργοποιηθεί.
- Σε ένα μεγάλο μπολ, ανακατέψτε το αλεύρι, τη ζάχαρη, το αλάτι, και το γλυκάνισο.
- Προσθέστε τα αυγά, το μέλι, το βούτυρο, και τη μαγιά. Ζυμώστε καλά μέχρι η ζύμη να γίνει λεία και ελαστική.
- Σκεπάστε τη ζύμη και αφήστε τη να φουσκώσει για 1-2 ώρες.
- Πλάστε το Χριστόψωμο, φτιάχνοντας ένα σταυρό στην επιφάνεια και διακοσμώντας το με καρύδια.
- Ψήστε στους 180°C για 40-50 λεπτά, μέχρι να πάρει χρυσαφένιο χρώμα.
Διαβάστε όλα τα τελευταία νέα
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στο Google News και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, Χ (twitter) και instagram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις