Η Βένια Σταματιάδη για το ‘Φεστιβάλ της Σαμοθράκης’ και τις προκλήσεις του
«Οι κάτοικοι της Σαμοθράκης έχουν αγκαλιάσει το φεστιβάλ από την πρώτη χρονιά μέχρι και σήμερα. Η πρώτη χρονιά ήταν ιδιαιτέρως συγκινητική καθώς το φεστιβάλ έγινε χειμώνα…»
Φιλοξενώντας στο Tetragwno.gr τη Βένια Σταματιάδη, μία εκ των ιδρυτών του «Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη», ετοιμαζόμαστε να εξερευνήσουμε την ιστορία και την εξέλιξη αυτού του μοναδικού πολιτιστικού γεγονότος που έχει καταφέρει να συνδέσει την τέχνη με την τοπική κοινωνία σε ένα από τα πιο όμορφα ακριτικά μέρη της Ελλάδας.
Η Βένια Σταματιάδη γεννήθηκε στην Αθήνα. Απόφοιτος του Εθνικού Ανώτατου Κονσερβατόριου Δραματικής Τέχνης της Γαλλίας, της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης – Καρόλου Κουν και του Τμήματος Επικοινωνίας και ΜΜΕ του ΕΚΠΑ. Εργάζεται ως ηθοποιός σε Ελλάδα, Γαλλία και Κύπρο.
Από την πρώτη διοργάνωση (2022) μέχρι σήμερα, το φεστιβάλ έχει αναδείξει την πολιτιστική ταυτότητα της Σαμοθράκης, συγκεντρώνοντας καλλιτεχνικές δυνάμεις και δημιουργώντας ισχυρούς δεσμούς με την τοπική κοινότητα και το ευρύτερο καλλιτεχνικό κοινό.
Ποιο ήταν το αρχικό σας όραμα για το «Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη» και πώς έχει εξελιχθεί από την πρώτη διοργάνωση μέχρι σήμερα;
Το αρχικό όραμα για το Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη επηρρεάστηκε από τα Φεστιβάλ επιτόπου δημιουργίας, όπως τα γνωρίσαμε στη Γαλλία. Tόσο εγώ όσο και η Ελένη Αποστολοπούλου δουλεύουμε στον πολιτισμό και εκεί, εγώ σαν ηθοποιός και η Ελένη κυρίως σαν σκηνοθέτης. Οι Γάλλοι έχουν πληθώρα τέτοιων φεστιβάλ, στα οποία οι καλλιτέχνες καλούνται να μείνουν για ένα αρκετά μεγάλο διάστημα σε έναν τόπο στην περιφέρεια. Στόχος είναι, από τη μία, να δημιουργήσουν έργο εμπνεόμενοι από τον τόπο αυτό και, από την άλλη, να συνάψουν σχέσεις και δεσμούς με την τοπική κοινωνία. Ένα τέτοιο Φεστιβάλ θέλαμε λοιπόν και για τη Σαμοθράκη. Σε ένα βαθμό μείναμε πιστές σε αυτή την ιδέα αλλά στην πορεία μπήκαν κι άλλα στοιχεία, όπως για παράδειγμα το να γίνει το Φεστιβάλ πόλος που να συγκεντρώνει τις πολιτιστικές δυνάμεις της Βόρειας Ελλάδας και η εξωστρέφεια.
Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίσατε κατά την οργάνωση του φεστιβάλ φέτος;
Η πρόκληση για την οποία θα μιλήσω αφορά εξίσου και τις τρεις χρονιές που έχει λάβει χώρα το Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη και δεν είναι άλλη από την υποχρηματοδότηση. Ένα φεστιβάλ είναι μία διοργάνωση σύνθετη με διαφορετικές δράσεις και πολλές διαφορετικές ανάγκες. Όταν επιπλέον λαμβάνει χώρα σε ένα τόσο ακριτικό μέρος όπως η Σαμοθράκη τα κόστη πολλαπλασιάζονται. Μόνο τα μεταφορικά και τα έξοδα διαμονής των συντελεστών απορροφούν ένα τεράστιο ποσοστό του προϋπολογισμού μας κάθε χρόνο. Πραγματικά τεράστιο. Τα ακριτικά μέρη, μέσα σε αυτά και η Σαμοθράκη, διψούν για πολιτιστικές πρωτοβουλίες. Πράγματα που για τα αστικά κέντρα είναι δεδομένα, δυστυχώς, για την περιφέρεια δεν είναι. Αν θέλουμε λοιπόν να μειώσουμε αυτή την άδικη ανισότητα είναι απαραίτητο οι διοργανώσεις να στηρίζονται αναλόγως.
Τι θα δούμε στο φετινό πρόγραμμα;
Το φετινό πρόγραμμα περιλαμβάνει δύο θεατρικές πρεμιέρες (τα Έπεα Πτερόεντα – έναν συνδυασμό θεάτρου με εναέρια ακροβατικά από τη δραματική σχολή του ΚΘΒΕ υπό την καθοδήγηση της Ηλέκτρας Καρτάνου και τη Λύκαινα της Γεωργίας Πιερρουτσάκου – ένα δραματοποιημένο αναλόγιο σε σκηνοθεσία της συγγραφέος), μία θεατρική μετάκληση από το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας και το Φεστιβάλ Φιλίππων (Συνελήφθη μαϊμού που δεν χωρούσε πουθενά σε σκηνοθεσία Ειρήνης Λαμπρινοπούλου), στρογγυλές τράπεζες, δύο εργαστήρια (κινηματογράφου για παιδιά και δημιουργικής γραφής για ενήλικες) και τη μεγάλη συναυλία του Λάκη Παπαδόπουλου. Τέλος καθόλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ θα δίνεται στους επισκέπτες του αρχαιολογικού χώρου της Παλαιόπολης η ευκαιρία να χρησιμοποιήσουν δωρεάν στα κινητά τους την εφαρμογή εναλλακτικής επισκεψιμότητας των Narratologies, ειδικά φτιαγμένη για το Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη.
Ποια είναι η σημασία της συμμετοχής των ευρωπαϊκών προγραμμάτων καλλιτεχνικής φιλοξενίας (EFFEA και TEATROSKOP) για το φεστιβάλ;
Ο ευρωπαϊκός προσανατολισμός και η εξωστρέφεια αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη. Μέσω των συγκεκριμένων προγραμμάτων καλλιτεχνικής φιλοξενίας δίνεται η ευκαιρία τόσο σε ξένους καλλιτέχνες να συμμετάσχουν και να συνεισφέρουν δημιουργικά στο Φεστιβάλ, όπως για παράδειγμα η βραβευμένη Σέρβα δραματουργός Mina Petrić μέσω του Teatroskop αλλά και στο ίδιο το Φεστιβάλ να συνομιλήσει με άλλα αντίστοιχα του εξωτερικού και να προάγει τις δράσεις του. Μέσω του προγράμματος EFFEA έχουμε έρθει σε επαφή με το Ολλανδικό Oerol αλλά και με το φεστιβάλ Αντί-σκηνο στην Κύπρο με στόχο η Λύκαινα της Γεωργίας Πιερρουτσάκου που ξεκινάει από τη Σαμοθράκη και αποτελεί λαμπρό παράδειγμα σύγχρονης ελληνικής δραματουργίας να ταξιδέψει όσο το δυνατόν περισσότερο.
Πώς βλέπετε την υποδοχή και την ανταπόκριση των κατοίκων της Σαμοθράκης προς το φεστιβάλ;
Οι κάτοικοι της Σαμοθράκης έχουν αγκαλιάσει το φεστιβάλ από την πρώτη χρονιά μέχρι και σήμερα. Η πρώτη χρονιά ήταν ιδιαιτέρως συγκινητική καθώς το φεστιβάλ έγινε χειμώνα πράγμα που μας επέτρεψε να γνωρίσουμε καλά την τοπική κοινωνία και να ενταχθούμε στους ρυθμούς της. Έκτοτε -και κάθε χρόνο και περισσότερο- οι κάτοικοι του νησιού μας αντιμετωπίζουν σαν κομμάτι της κοινωνίας τους πράγμα όχι αυτονόητο και κυρίως τιμητικό ειδικά όταν μιλάμε για έναν τόσο μικρό τόπο.
Μπορείτε να μας πείτε λίγα λόγια για τη συνεργασία σας με τη γαλλική καλλιτεχνική κολλεκτίβα Strates;
Η συνεργασία μας με τη γαλλική κολεκτίβα Strates αποτελεί θεμελιώδες στοιχείο της εξωστρεφούς ταυτότητας του Φεστιβάλ. Το γεγονός ότι διοργανώνεται μέσα από τη συνεργασία μίας εταιρείας ελληνικής και μίας γαλλικής μας επιτρέπει να κινούμαστε με ευκολία και στις δύο χώρες όσον αφορά τις δυνατότητες τόσο προγραμματισμού όσο και διοργάνωσης.
Πώς συμβάλλει το φεστιβάλ στην ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της Σαμοθράκης;
Όπως ανέφερα και παραπάνω η ταυτότητα του Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη στηρίχτηκε σε μεγάλο βαθμό στα φεστιβάλ επιτόπου δημιουργίας του εξωτερικού. Στόχο των συγκεκριμένων φεστιβάλ αποτελεί το να παρουσιάζουν έργο σε άμεση σύνδεση με τον τόπο. Αυτό συμβαίνει και με το ένα φεστιβάλ στη Σαμοθράκη. Οι δράσεις που λαμβάνουν χώρα στο πλαίσιό του είτε είναι εμπνευσμένες άμεσα από το ίδιο το νησί, όπως για παράδειγμα η παράσταση Floating της ομάδας Art Vouveau που παρουσιάστηκε πέρυσι είτε είναι προσεκτικά επιλεγμένες προκειμένου να είναι σε άμεση συνομιλία με την τόπο και την κοινωνία. Στόχος του Φεστιβάλ για το άμεσο μέλλον είναι να καταφέρει οι πρωτότυπες δημιουργίες του να ταξιδέψουν, πράγμα που θα επιτρέψει και στην πολιτιστική ταυτότητα του νησιού να αναδειχθεί και αλλού.
Τι σημαίνει για εσάς η διάκριση του φεστιβάλ με το EFFE Label και πώς επηρεάζει τη διοργάνωση;
Η συγκεκριμένη διάκριση είναι πολύ τιμητική για το Φεστιβάλ μας γιατί πάνω απ’ όλα μας εντάσσει σε ένα σύνολο Φεστιβάλ που έχουν κάποια συγκεκριμένα κοινά χαρακτηριστικά -όπως για παράδειγμα την εξωστρέφεια ή την εμπλοκή με την τοπική κοινωνία- και δημιουργεί συνθήκες συνομιλίας και κοινού σχεδιασμού. Και αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό!
Πώς εμπλέκονται οι εθελοντές στο φεστιβάλ και ποιος είναι ο ρόλος τους;
Συνηθίζουμε να λέμε πως χωρίς την τοπική ομάδα συντονισμού, τους εθελοντές μας δηλαδή, τους φίλους μας, το Ένα φεστιβάλ στη Σαμοθράκη δεν θα υπήρχε. Και είναι αλήθεια. Η συμβολή τους είναι καθοριστική καθώς εκείνοι κάνουν πράγματα και βρίσκουν λύσεις σε προβλήματα που εμείς είτε λόγω απόστασης είτε λόγω άγνοιας δεν θα μπορούσαμε. Είναι η ομάδα μας και χάρη σ’ αυτούς το Φεστιβάλ υπάρχει και προχωράει!
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να περάσετε μέσα από τις καλλιτεχνικές δράσεις του φεστιβάλ;
Το βασικότερο μήνυμα έχει να κάνει με την αποκέντρωση της τέχνης. Με το Ένα Φεστιβάλ στη Σαμοθράκη σε αυτό θέλουμε να συμβάλλουμε. Είναι προβληματικό το γεγονός ότι σχεδόν το σύνολο των πρωτότυπων πολιτιστικών δράσεων λαμβάνει χώρα στα αστικά κέντρα. Με το Φεστιβάλ προσπαθούμε όσο μπορούμε να συμβάλλουμε στην εξισορρόπηση αυτού. Γι’ αυτό και προγραμματίζουμε πρεμιέρες θεατρικών έργων αλλά και συζητήσεις που σπανίως τις βλέπουμε να συμβαίνουν εκτός των πόλεων.
Πώς φαντάζεστε το μέλλον του φεστιβάλ τα επόμενα πέντε χρόνια;
Αν αφήσω τη φαντασία μου ελεύθερη… Λοιπόν, αυτό που σίγουρα θα ήθελα θα ήταν να αναπτυχθεί ακόμα περισσότερο η δυνατότητα των καλλιτεχνικών φιλοξενιών. Να μπορούμε να παρέχουμε τη δυνατότητα σε καλλιτέχνες διαφόρων ειδικοτήτων να μείνουν για ένα μεγάλο διάστημα στο νησί και να δημιουργήσουν εμπνεόμενοι από αυτό. Θα ήθελα να φτιάξουμε ένα πρόγραμμα φιλοξενίας θεατρικών συγγραφέων για παράδειγμα. Επίσης να εδραιωθούν και να διευρυνθούν οι συνεργασίες με τους καλλιτεχνικούς φορείς της υπόλοιπης Ελλάδας και να εξασφαλιστούν συνεργασίες με φεστιβάλ του εξωτερικού.
Περισσότερα για το «Ένα φεστιβάλ στη Σαμοθράκη»
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στο Google News και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλα τα πολιτιστικά και τηλεοπτικά νέα.