Ο Άλφρεντ Τζόζεφ Χίτσκοκ γεννήθηκε στις 13 Αυγούστου 1899, στο Ανατολικό Λονδίνο. Ξεκίνησε την καριέρα του ως τεχνικός του κινηματογράφου το 1920 και σκηνοθέτησε την πρώτη του ταινία το 1925. Διάσημος δημιουργός έργων έντασης και αγωνίας, καθήλωνε το κοινό του μεταφέροντας στην οθόνη περίεργες καταστάσεις σύγχυσης ταυτότητας, ενοχικών συναισθημάτων και άκρατης οφθαλμολαγνείας. Η καριέρα του κράτησε πάνω από 50 χρόνια και καρπός της είναι ταινίες που θεωρούνται πλέον κλασικές όπως «Τα 39 Σκαλοπάτια» (1935) και «Η Κυρία Εξαφανίζεται» (1938) γυρισμένες στη Μεγάλη Βρετανία. Το 1939, πέρασε τον Ατλαντικό και βρέθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η πρώτη του εκεί ταινία, «Ρεβέκα» (1940), τιμήθηκε με το βραβείο Όσκαρ. Ανάμεσα στις διάσημες επιτυχίες του συγκαταλέγονται «Το Αδιάκριτο Παράθυρο» (1955) και η «Ψυχώ».
Συχνά αναφέρεται και ως «Άρχοντας του Σασπένς», καθώς ήταν πρωτοπόρος σε διάφορες τεχνικές, σχετικά με τα ψυχολογικά θρίλερ. Προτάθηκε πέντε φορές για Όσκαρ σκηνοθεσίας, το 1941 (Ρεβέκκα), το 1945 (Στον ίσκιο του θανάτου/Ναυαγοί) το 1946 (Νύχτα Αγωνίας), το 1955 (Σιωπηλός Μάρτυς) και το 1961 (Ψυχώ), αλλά δεν το κέρδισε ποτέ.
Προτιμούσε πάντα τις ξανθές πρωταγωνίστριες. Οι πιο διάσημες ηθοποιοί που σκηνοθέτησε ήταν η Τζόαν Φοντέιν, η Ίνγκριντ Μπέργκμαν, η Μάρλεν Ντίτριχ και η Γκρέις Κέλι. Του άρεσαν οι γυναίκες με αναγεννησιακή ομορφιά.
Φοβόταν τον αριθμό 13, ίσως και για αυτό να έδωσε τον τίτλο Αριθμός 13 στην πρώτη του ταινία.
Λάτρευε τον σουρεαλισμό και θεωρούσε τον Μπονιουέλ τον καλύτερο σκηνοθέτη όλων των εποχών. Ο διάσημος ζωγράφος Σαλβαδόρ Νταλί συμμετείχε στους σχεδιασμούς της σεκάνς του ονείρου που βλέπει ο Γκρέγκορι Πεκ στην ταινία «Νύχτα Αγωνίας».
Είναι χαρακτηριστικό σε όλες σχεδόν τις ταινίες του Χίτσκοκ, η εμφάνιση που κάνει ο ίδιος ο Χίτσκοκ σε ρόλους κομπάρσου. Ο όρος στα αγγλικά είναι cameo appearence (σύντομο πέρασμα).
Ας δούμε 5 από τις πιο crispy λήψεις του
Ρεβέκκα / Rebecca (1940)
Μετά τον γάμο της με έναν πλούσιο αριστοκράτη, μια απλοϊκή κοπέλα, που ποτέ δεν αναφέρετε το όνομα της, ανακαλύπτει πως τόσο ο ίδιος όσο και οι υπηρέτες του πύργου του είναι ακόμα επηρεασμένοι από την πρώτη του σύζυγο, η οποία σκοτώθηκε πέφτοντας στην θάλασσα…
Είναι το διάσημο μυθιστόρημα της Δάφνης Ντι Μοριέ (1938). Στην ταινία, παρά την παρουσία του Λόρενς Ολίβιε και της Τζόαν Φοντέιν, κυριαρχεί η Τζούντιθ Άντερσον (η υποβλητική κυρία Ντάνβερς).
Όλη η ταινία είναι κλειστοφοβική. Παντού επικρατεί η φωτιά κα το νερό. Υπάρχει μόνιμη παρουσία του φαντάσματος μιας νεκρής γυναίκας που διαφεντεύει το παρόν τριών χαρακτήρων και φυσικά της κας Ντάνβερς, μιας από τις εξέχουσες φιγούρες «άλλων» γυναικών (συνηθέστερα μητέρων) στο σύμπαν του Χίτσκοκ.
Η πρωταγωνίστρια είναι συνεχώς τρομοκρατημένη, τόσο από το γοτθικό σπίτι-πύργο όσο και από την παρουσία της οικονόμου του σπιτιού που λατρεύει εμμονικά την νεκρή κυρία της.
Υπάρχει μια σκηνή στο δωμάτιο της Ρεββέκα, όπου η Κυρία Ντάνβερς ξεναγεί την Τζόαν Φοντέιν και την βάζει να αγγίζει τα πράγματα της νεκρής και την ρωτάει «μήπως οι νεκροί γυρνούν και μας ακολουθούν;»
Είναι σε τέτοιο πανικό η Φοντείν που τρέμει και η εναλλαγή σκιάς και φωτός, που συχνά χρησιμοποιεί ο Χίτσκοκ, δημιουργούν τρεμούλιασμα σε όλο το δωμάτιο με την φιγούρα της Άντερσον να είναι από μόνη της ιδιαίτερα ανατριχιαστική.
Σιωπηλός Μάρτυς / Rear Window (1954)
Καθηλωμένος στο διαμέρισμά του με σπασμένο πόδι, ένας φωτορεπόρτερ παρακολουθεί βαριεστημένα από το παράθυρό του τους γείτονες. Όταν όμως γίνεται αυτόπτης μάρτυρας ενός φόνου ακριβώς απέναντι, προσπαθεί να εξιχνιάσει το έγκλημα με την αγαπημένη του.
Ο «Σιωπηλός Μάρτυρας» είναι μια μελέτη, πάνω στις εμμονές και στη οφθαλμολαγνεία. Ο Τζεφ εθίζεται σε αυτή την περιέργεια δραστηριότητα του, την ηδονοβλεψία, καταντάει αρρώστια πια, φτάνει στο σημείο να αγνοεί την όμορφη Λιζα, αρνείται κάθε ερωτική επαφή μαζί της.
Το σύμπλεγμα του ευνουχισμού για άλλη μια φορά είναι στο προσκήνιο, ο Τζεφ μοιάζει ανήμπορος, έτσι όπως είναι καθηλωμένος με το σπασμένο πόδι στην καρέκλα ( σαν το θεατή ενός έργου ). Προτιμά να παίζει το ρολό του ντετέκτιβ, να παρακολουθεί τους άλλους, με αυτό το διεστραμμένο τρόπο ικανοποιεί το αρρωστημένο του πάθος και τις εμμονές του.
Όπως είχε πει και ο μέγιστος Σεργέι Αζεστάιν, «ο Κινηματογράφος είναι Μοντάζ» -θα μου επιτρέψετε να πω και φωτογραφία-. Αυτό ο Χίτσκοκ το γνωρίζει καλύτερα από τον καθένα.
Τραβάει την κουρτίνα στο δωμάτιο του Τζέιμς Στιούαρτ και ανοίγει, ηθελημένα, ένα παράθυρο στον κόσμο των εμμονών και βέβαια εξηγεί και το μυστήριο του ίδιου του κινηματογράφου στην ηδονοβλεπτική διαδικασία.
Ο κόσμος που γίνεται θέαμα είναι ένας κόσμος ακίνδυνος γιατί σ’ αυτόν η επικίνδυνη για την εξουσία αίσθηση της αφής (που δημιουργεί συναισθήματα και εξοικείωση) έχει εξουδετερωθεί εντελώς. Ο κινηματογράφος είναι το κατ’ εξοχήν θέαμα. Βάζει μπροστά στα έκθαμβα μάτια μας ένα ολοζώντανο σύμπαν, που ωστόσο είναι νεκρό όσο τίποτα.
Τελικά έγινε ή δεν έγινε φόνος; Στη σκηνή που δίνεται η απάντηση, εκεί είναι που η αλήθεια αρχίζει και κρέμεται σα δαμόκλειος σπάθη πάνω από τα κεφάλια των θεατών, εκεί που καταλαβαίνεις τι θα πει αγωνία, εκεί που θέλεις να εισβάλλεις στην οθόνη και να δώσεις ένα τέλος σε όλη αυτή την ιστορία που σε έχει πανικοβάλλει και θέλεις να ουρλιάξεις πως, ναι υπάρχει δολοφόνος. Υπάρχει όμως;
Ψυχώ / Psycho (1960)
Βασισμένη στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ρόμπερτ Μπλοκ, η υπόθεση της ταινίας εξελίσσεται γύρω από τους φόνους που διαπράττονται σε ένα απομονωμένο μοτέλ από έναν ψυχωτικό δολοφόνο.
Το 1998 έλαβε τη 18η θέση ως μια από τις «καλύτερες ταινίες όλων των εποχών», από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (ΑFΙ) – το 2007 υπήρξε αναθεώρηση του καταλόγου και το «Ψυχώ» έγινε η 14η καλύτερη ταινία όλων των εποχών. Το 2006, ψηφίστηκε από την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφου του Σικάγο ως η «πιο τρομακτική ταινία όλων των εποχών».
Όλη η ταινία είναι… συνεχή jumpscare πλάνα.
Από το παρανοϊκό βλέμμα του Άντονι Πέρκινς μέχρι και την σκιά της μητέρας του στο παράθυρο. Το δωμάτιο που ανακαλύπτουν την κυρία Μπέιτς και το κοντινό πλάνο στα μπρούτζινα χέρια-μπιμπελό στο μπουφέ.
Όμως μία είναι η σκηνή που πάντα θα μας έρχεται στο μυαλό, η σκηνή του ντους.
Η πρωταγωνίστρια κάνει ντους και ξαφνικά η σκιά ενός χεριού που κρατάει ένα ψαλίδι κήπου, τραβάει την κουρτίνα και καταφέρνει τραύματα στην αβοήθητη γυναίκα. Από μόνο του δε φαίνεται και τόσο τρομακτικό. Όταν όμως έχεις να κάνεις με τον «βασιλιά του σασπένς» τίποτα δεν είναι απλό.
Στο κάδρο του Χίτσκοκ η βία σχεδόν υπαινίσσεται, στο ασπρόμαυρο φιλμ, ακόμα και το αίμα στην μπανιέρα δεν είναι κόκκινο αλλά μαύρο. Η σκιά της φιγούρας του Πέρκινς μαρτυράει ότι κάτι περίεργο συμβαίνει, όμως ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο.
Το μόνο ξεκάθαρο είναι το βλέμμα της Τζάνετ Λι, που έρχεται αντιμέτωπη με τον θάνατο. Και όλα αυτά με την πιο καταδιωκτική μουσική που υπάρχει. Σχεδόν νιώθεις τα βήματα του Πέρκινς σε ρυθμό παρέλαση να ανεβαίνουν τις σκάλες.
Το 2001, σε έρευνα του Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας της Βοστόνης, αποκαλύφθηκε πως εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο έχουν αυτή ακριβώς τη φοβία κάθε φορά που κάνουν ντους…
Τα Πουλιά / The Birds (1963)
Σε ένα ψαροχώρι της Καλιφόρνια, ένας δικηγόρος φλερτάρει μια πλούσια, κοσμική γυναίκα, όταν τα πουλιά της περιοχής αρχίζουν ανεξήγητα να επιτίθενται στους ανθρώπους.
Βασισμένο επίσης στο μυθιστόρημα της Δάφνη Ντι Μοριέ (1952).
Κοράκια και κάθε λογής πετούμενο σεληνιάζεται και αρχίζει να επιτίθεται στους ανθρώπους. Όλα αυτά μόλις αντιληφθούν την παρουσία μιας όμορφη γυναίκας, που δεν είναι από την πόλη τους…
Στη δεύτερη ανάγνωση του έργου διαπιστώνουμε την ψυχαναλυτική και θρησκευτική σύνδεση του έργου. Ένα αλλιώτικο οιδιπόδειο. Η αντίδραση της αυστηρής καθολικής μητέρας στην ερωτική σχέση του Μιτς και της Μέλανι που γεννά την παράλογη αντίδραση των πουλιών.
Η πιο ανατριχιαστική σκηνή της ταινίας είναι εκείνη όπου επιτίθενται τα πουλιά στην πόλη. Στο εστιατόριο είναι διάφορα πρόσωπα μαζεμένα. Εκεί είναι κι ένας μεθύσμένος, που απαγγέλλει τη Βίβλο και συνδέει την επίθεση των πουλιών με το επικείμενο τέλος του κόσμου. Τα πουλιά νιώθουν ότι οι άνθρωποι δεν σεβάστηκαν τη πόλη τους.
Η ταινία Τα πουλιά είναι η μοναδική ταινία “φανταστικού” στην χιτσκοκική φιλμογραφία. Μην περιμένετε να δείτε απρόοπτες σκηνές και αναπάντεχους εχθρούς.
Ο μετρ υφαίνει μία ταινία πάνω στον ανθρώπινο φόβο. Η επίθεση των πουλιών, που βυθίζει στο αίμα και τον τρόμο τη μικρή κοινωνία της Μποντέγκα Μπέι, παραμένει ανεξήγητη. Όπως και οι περισσότεροι ανθρώπινοι φόβοι…
Φρενίτις / Frenzy (1972)
Ένας επικίνδυνος κατά συρροή δολοφόνος βιάζει και πνίγει τα θύματά του με μια γραβάτα. Η αστυνομία εξαπολύει ανθρωποκυνηγητό, αλλά συλλαμβάνει λάθος άνθρωπο, ενώ ο δράστης εξακολουθεί να κυκλοφορεί ελεύθερος.
Ο σκηνοθέτης για άλλη μια φορά δεν στοχεύει στην ωμή βία, αλλά στο ίδιο τον τρόμο. Δημιουργεί ένα σταδιακό κρεσεντάρισμα αγωνίας που σε κάνει τον θεατή να θέλει να φωνάξει στα υποψήφια θύματα ¨πρόσεχε, είναι ο δολοφόνος¨.
Στο 33:38, όταν το υποψήφιο θύμα, μετά τον βιασμό της και την απαγγελία από το εδάφιο της παλαιάς διαθήκης, συνειδητοποιεί ότι ο βιαστής της είναι ο δολοφόνος με την γραβάτα, στρέφει το βλέμμα της κεντρικά της κάμερας και είναι σα να μας κοιτάει στα μάτια και να ζητάει να πάρουμε εκδίκηση. Το αποκορύφωμα στο 34:42!