“Κανείς δεν γεννιέται, μισώντας κάποιον για το χρώμα του δέρματος, την καταγωγή ή τη θρησκεία του. Οι άνθρωποι πρέπει να μάθουν να μισούν κι αν μπορούν να διδαχθούν το μίσος, μπορούν να διδαχθούν και την αγάπη, γιατί η αγάπη έρχεται πιο φυσικά στην ανθρώπινη καρδιά, παρά το αντίθετο”. Νέλσον Μαντέλα
Το 1966, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων. Μόνο που μια ημέρα δεν αρκεί για να ξεριζωθεί από τις ψυχές το μίσος των ανθρώπων. Μπορεί όλα αυτά τα χρόνια να θεσπίστηκαν νόμοι και να γράφτηκαν βιβλία για τον ρατσισμό, όμως τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μιλούν για ένα διαρκές έγκλημα παλιό όσο και ο κόσμος.
Πριν λίγα εικοσιτετράωρα ένα ακόμη έγκλημα συνέβη στην πολιτεία της Μινεάπολις των ΗΠΑ, η δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από έναν αστυνομικό. Δε είναι η πρώτη φορά που οι αρχές συμπεριφέρονται κατά αυτόν τον τρόπο. Αρκετά περιστατικά καταγγέλλονται καθημερινά για χρήση αστυνομικής βίας με ρατσιστικό υπόβαθρο.
Ας δούμε μερικές ταινίες που μιλούν για αυτό το θέμα και ας ελπίσουμε πως κάποια στιγμή θα αποδοθεί δικαιοσύνη.
«Ο Μισισιπής καίγεται» (1988) του Άλαν Πάρκερ
Δύο πράκτορες του FBI, αναλαμβάνουν να ερευνήσουν την υπόθεση της εξαφάνισης τριών ακτιβιστών φοιτητών για την υπεράσπιση της πολιτικής ισότητας. Στην έρευνα τους στέκεται εμπόδιο το τοπικό γραφείο του σερίφη που εμπλέκεται στην δολοφονία των τριών. Ο κόσμος φοβάται να μιλήσει, οι μάρτυρες τρομοκρατούνται και ολόκληρη η ασχήμια του νότου σε ένα φιλμ 128 λεπτών όπου ο Γουίλιαμ Νταφόε και ο Τζιν Χάκμαν δίνουν ρεσιτάλ ερμηνείας.
Η ταινία κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Φωτογραφίας στην 61η διοργάνωση.
«Το Πορφυρούν Χρώμα» (1985) του Στίβεν Σπίλμπεργκ
Το βραβευμένο με Πούλιτζερ best seller, της Άλις Γουόκερ μεταφέρεται με πολύ τρυφερό τρόπο στην μεγάλη οθόνη. Η Σέλι μια Αφροαμερικανίδα, που ζει στον αμερικανικό νότο, είναι παντρεμένη με έναν βίαιο άντρα, τον Άλμπερτ, που την κακοποιεί. Η μόνη διέξοδος της είναι τα γράμματα που στέλνει στην αδερφή της. Όταν ο Άλμπερτ, ανακαλύπτει τα γράμματα βρίσκει τρόπο να τα λαμβάνει κρυφά ο ίδιος. Η Σέλι νομίζει πως η αδερφή της έχει πουληθεί σε κάποιο παζάρι και αναπτύσσει μια περίεργη φιλία με την ερωμένη του άντρα της. Μια ταινία για γερά στομάχια.
Για την ερμηνεία της στο ρόλο της Σάλι η Γούπι Γκόλντμπεργκ κέρδισε Χρυσή Σφαίρα, ενώ η ταινία συνολικά ήταν υποψήφια σε 11 κατηγορίες στα βραβεία Όσκαρ
«Η Ετυμηγορία» (1996) του Τζόελ Σουμάχερ
Ο Καρλ Λη Χέιλι (Σάμιουελ Λ.Τζάκσον) ένας μαύρος εργάτης σε μια μικρή κωμόπολη του Μισισιπή, σκοτώνει τους δυο απάνθρωπους ρατσιστές που κακοποιούν και βιάζουν τη δεκάχρονη κόρη του. Την υπεράσπιση του Καρλ στο δικαστήριο αναλαμβάνει ο νεαρός δικηγόρος Τζέικ Μπρίγκανς (Μάθιου Μακόναχι) υπό την καθοδήγηση του βετεράνου Λουσιέν Γουίλμπανκς (Ντόναλντ Σάδερλαντ) και με τη βοήθεια της Ελεν Ρόαρκ (Σάντρα Μπούλοκ) μιας όμορφης φοιτήτριας της Νομικής. Ωστόσο, ούτε ο Τζέικ ούτε η Έλεν έχουν ακόμα συνειδητοποιήσει με πόσους κινδύνους έρχονται ξαφνικά αντιμέτωποι, μόνο και μόνο επειδή αποφάσισαν να εκπροσωπήσουν στο δικαστήριο τον Καρλ. Ανάμεσα στους εχθρούς που αποκτούν, είναι μέλη της οργάνωσης Κου Κλουξ Κλαν.
Ριμέικ της ταινίας του 1982, σε σκηνοθεσία του Σίντνεϊ Λουμέτ με ένα εξαιρετικό Πολ Νιούμαν στον ρόλο του δικηγόρου Τζέικ Μπρίγκανς σε ένα δικαστικό δράμα που άφησε εποχή.
«Το Μίσος» (1995) του Ματιέ Κασσοβίτς
Μια θυμωμένη ταινία Γαλλικής παραγωγής που περιγράφει το εικοσιτετράωρο τριών φίλων στα προάστια του Παρισιού. Την καθημερινότητα τους αλλάζει η δολοφονία ενός φίλου τους από την αστυνομία. Και οι τρεις νέοι είναι μετανάστες και προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια εχθρική πόλη.
Ένα προφητικό αριστούργημα που πήρε Βραβείο καλύτερης Σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Καννών 1995 και Βραβείο Σεζάρ Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερου Μοντάζ.
«Υπηρέτριες» (2011) του Τέιτ Τέιλορ
Ο Τέιτ Τέιλορ σκηνοθετεί το αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Κάθριν Στόκερ. Η ιστορία μιλάει για την ζωή των μαύρων γυναικών του Νότου που εργαζόντουσαν κάτω από άθλιες συνθήκες στα πλούσια σπίτια των λευκών ως υπηρέτριες. Μια νεαρή δημοσιογράφος αποφασίζει να γράψει την ιστορία τους και να σπάσει τα φυλετικά στερεότυπα. Οι εξελίξεις που δρομολογούνται είναι μοιραίες για όλους.
Η ταινία ήταν προτεινόμενη σε τέσσερις κατηγορίες στα βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων Καλύτερης Ταινίας και απέσπασε το Β΄ Γυναικείο για την ερμηνεία της Οκτάβια Σπένσερ.
«Μαθήματα Αμερικανικής Ιστορίας» (1988) του Τόνι Κέι
Μετά τον θάνατο του πατέρα του ο νεαρός Ντέρεκ, οργισμένος, βρίσκει καταφύγιο σε μια ναζιστική ομάδα. Η ακροδεξιά οργάνωση που ανήκει συνεχώς δηλητηριάζει τους συνομηλίκους του με ρατσιστικά παραληρήματα. Ο Ντέρεκ δολοφονεί έναν Αφροαμερικανό έφηβο και μπαίνει φυλακή. Εκεί, μια σειρά από γεγονότα τον κάνουν να δει ξεκάθαρα τα πράγματα. Όταν θα αποφυλακιστεί προσπαθεί να ξεκόψει, όμως, αυτό δεν είναι εύκολο.
Η ερμηνεία του Έντουαρτ Νόρτον βαθμολογήθηκε από το περιοδικό Total Film ως η 72η καλύτερη κινηματογραφική ερμηνεία όλων των εποχών. Η απώλεια του Όσκαρ από τον Νόρτον επίσης περιλαμβάνεται στον κατάλογο του περιοδικού Empire «22 Εξαιρετικά Συγκλονιστικές Αδικίες Όσκαρ». Εκείνη την χρονιά ήταν υποψήφιος και ο Ρομπέρτο Μπενίνι, για το «Η ζωή είναι ωραία», όπου κέρδισε και το Όσκαρ Ά Ανδρικού.