Το 1997 η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη εκδίδει «Ένα αφήγημα υψηλής ποιότητας, που διαβάζεται με απέραντη ευχαρίστηση». Αυτή ακριβώς ήταν η κριτική του Γιάννη Τσιώλη για το «Μικρά Αγγλία» για λογαριασμό της εφημερίδας Το Βήμα.
Πολύ σύντομα έγινε best seller και βρισκόταν στην πρώτη επιλογή του αναγνωστικού κοινού. Απέσπασε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 1998, ενώ έχει μεταφραστεί και κυκλοφορεί στην Αγγλία, Βουλγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Λιθουανία και στις ΗΠΑ.
Η ιστορία περιγράφει τις ζωές των γυναικών της Άνδρου στα τέλη της δεκαετίας του 1930 μέσα από τον έρωτα της εικοσάχρονης Όρσας για τον ανθυποπλοίαρχο Σπύρο. Ένας έρωτας που δεν πείθει τις αυστηρές δομές μιας ολόκληρης κοινωνίας και εγκλωβίζεται στο καθήκον, και τις παραδόσεις σκοντάφτοντας στο χρέος απέναντι στην οικογένεια και την θέση της γυναίκας στο πρόσωπο της οποίας μια ολόκληρη εποχή απαιτεί όχι απλά υποταγή, αλλά παράδοση άνευ όρων.
Η ταινία
Ο Παντελής Βούλγαρης μεταφέρει το μυθιστόρημα της Καρυστιάνη στην μεγάλη οθόνη το καλοκαίρι του 2013. Πρώτη το διαβάζει η σύζυγος του σκηνοθέτη η οποία εντυπωσιάζεται από την δυναμική της εποχής και γοητεύεται από το νησί και την λαογραφία της Άνδρου. Ο Βούλγαρης πηγαίνει στο νησί και μένει αρκετά εκεί. Συνομιλεί με τους κατοίκους, έρχεται σε επαφή με τους μεγαλύτερους και μαθαίνει για την ιστορία του. Το βορειότερο νησί των Κυκλάδων είχε άριστη σχέση με το Ρωσικό ναυτικό εμπόριο κάνοντας το μια μικρή ναυτική δύναμη από το 1770. Το όνομα Μικρά Αγγλία κρύβει μια όχι και τόσο όμορφη προέλευση. Κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής Καταστροφής, οι εφοπλιστές της Άνδρου εκμεταλλεύτηκαν το μεταναστευτικό κύμα που προκλήθηκε, δρομολογώντας τα πλοία τους στη γραμμή Ελλάδα-Ν. Υόρκη. Εκείνη την εποχή, άρχισαν να νηολογούν τα πλοία τους κυρίως στην Αγγλία, ώστε να αποφεύγουν του ελληνικούς φόρους.
Το μαγικό που καταφέρνει ο σκηνοθέτης σε αυτό το έργο είναι να σε βάλει στο πλάνο του. Επιμένει στο ιστορικό πλαίσιο του νησιού και δεν ξεφεύγει από τα στενά όρια της τοπικής κουλτούρας. Τεχνικά ο ήχος είναι σύγχρονος αποφεύγοντας το voice-over αφήνοντας την φωνητική δράση καθαρή. Χτίζει ένα ερωτικό δράμα που πρωταγωνιστής είναι το ίδιο το νησί, η θάλασσα. Παράλληλα, επιβεβαιώνει την φήμη που τον θέλει έναν από τους αγαπημένους των ηθοποιών. Καθοδηγεί τις Πηνελόπη Τσιλίκα, Σοφία Κόκκαλη, Ανέζα Παπαδοπούλου και Ανδρέα κωνσταντίνου σε ένα ντελίριο συναισθημάτων που θα οδηγήσει σε μια τραγωδία όπου κανείς δεν είναι αθώος. Ανεκπλήρωτα πάθη, καταπιεσμένες ζωές και μια ωδή στην γυναικεία ψυχοσύνθεση. Άγρια τοπία και ένα τραγικά σμιλεμένο φινάλε εκκωφαντικό σαν την κραυγή της Όρσας.
Βραβεία-Κριτικές
Οι κριτικές ήταν διθυραμβικές στο σύνολο τους. Η Μικρά Αγγλία ήταν υποψήφια για 13 βραβεία στα Βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου για το 2014, κερδίζοντας τελικά έξι, τα βραβεία Καλύτερης Ταινίας, Φωτογραφίας (Σίμος Σαρκετζής) Ήχου (Κατερίνα Πολέμη) Σκηνογραφίας (Αντώνης Δαγκλίδης) Ενδυματολογίας (Γιούλα Ζωιοπούλου) και Μακιγιάζ, τα περισσότερα από οποιαδήποτε άλλη ταινία της χρονιάς. Επίσης, διαγωνίστηκε στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σαγκάης το 2014, κερδίζοντας τα βραβεία καλύτερης ταινίας, καλύτερου σκηνοθέτη και καλύτερης ηθοποιού, για την Πηνελόπη Τσιλίκα. Ήταν επίσης υποψήφια για Βραβείο Satellite Καλύτερης Ξενόγλωσσης Ταινίας.
Πρώτη Προβολή/ Box office
Η πρώτη προβολή έγινε στις 5 Δεκεμβρίου 2013 και τις επόμενες τέσσερις ημέρες παίχτηκε ταυτόχρονα σε 107 αίθουσες κόβοντας 60.312 εισιτήρια. Η ταινία μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου 2014 είχε κόψει 358.000 εισιτήρια. Συνολικά έκοψε 107.368 εισιτήρια μόνο στο 2014 με τα ακαθάριστα έσοδα να αγγίζουν τα 3.078.029 ευρώ.
Extras
- Ήταν η πρόταση της Ελλάδας για καλύτερη ξενόγλωσση ταινία στα 87α βραβεία της αμερικανικής ακαδημίας κινηματογράφου.
- Τα υφάσματα που χρησιμοποίησε στα κουστούμια της η Γιούλα Ζωιοπούλου ήταν από αληθινή δαντέλα κάτι που τα έκανε ιδιαίτερα ακριβά, αλλά και φίνα.
- Ο Παντελής Βούλγαρης έχει ξανασυνεργαστεί με την συγγραφέα Ιωάννα Καρυστιάνη στην ταινία «Νύμφες».
- Στην σκηνή που η Πηνελόπη Τσιλίκα μαθαίνει τα νέα για τον αγαπημένο της θεωρείται μια από τις καλύτερες του ελληνικού κινηματογράφου.
- Οι κάτοικοι της Άνδρου ήθελαν να κάνουν τον Παντελή Βούλγαρη επίτιμο πολίτη του νησιού. Εκείνος, αρνήθηκε λέγοντας πως η τιμή είναι μεγάλη και δεν την αξίζει.