Κριτική: Απόστρατος / Μια ταινία για τον εμφύλιο και το τώρα

Σκηνοθεσία – Σενάριο: Ζαχαρίας Μαυροειδής Φωτογραφία: Ζωή Μαντά Ηθοποιοί: Μιχάλης Σαραντης, Θανάσης Παπαγεωργίου, Γιώτα Φέστα, Μαίρη Μηνά Είδος: Κοινωνική Διάρκεια: 100΄ Χώρα: Ελλάδα, Γλώσσα: Ελληνικά
Βαθμολογία: 3,5/5

Η ταινία εμφανίστηκε πρώτη φορά στο 60ό Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και διακρίθηκε με το Βραβείο Νεότητας και το Βραβείο Κοινού.

Ο λίγο, κακομαθημένος Άρης, προσπαθεί να πιάσει την καλή εισάγοντας μηχανές εσπρέσο. Μένει στην Γλυφάδα, αλλά τα χρήματα που βγάζει δεν φτάνουν να καλύψουν τον τρόπο ζωής του έτσι, μετακομίζει, προσωρινά, στου Παπάγου. Στο σπίτι όπου περνούσε τα καλοκαίρια του μαζί με τον στρατηγό Αριστείδη Νικολόπουλο, τον παππού του. Εκεί, έρχονται μνήμες από τα παιδικά του χρόνια. Σε αυτό βοηθάει το γεγονός ότι ξανασμίγει με τους παλιούς του φίλους. Όλα βαίνουν καλώς στο προάστιο της Αθήνας μέχρι που ο Άρης αναπτύσσει μια πολύ ιδιαίτερη σχέση με τον πρώην συναγωνιστή του παππού του. Ο Άρης εκεί που δεν τον ενδιέφερε τίποτα και κανένας παρά να περνάει καλά, έρχεται αντιμέτωπος με ηρωικά κατορθώματα, σπουδαίους άνδρες και μια εποχή που αποτελεί βαθιά πληγή για την ιστορία της Ελλάδας.

Δεν είναι πρώτη φορά που το όνομα του σκηνοθέτη κα σεναριογράφου Ζαχαρία Μαυροειδή μας εκπλήσσει ευχάριστα. Από τις Μικρού Μήκους ταινίες, τα ντοκιμαντέρ και φυσικά «Ο Ξεναγός» 2011, έχει δώσει υπέροχα σημεία γραφής. Αυτό που ξεχωρίζει στις ταινίες του είναι ο τρόπος που αφηγείται τις καταστάσεις. Χωρίς να βαραίνει τα γεγονότα ή τα πρόσωπα σε κάνει μέρος της ιστορίας του. Στον «Απόστρατο» καταπιάνεται όχι αποκλειστικά με το χρονικά γεγονότα του εμφυλίου, αλλά με το τώρα και πως «ξαναδιαβάζονται» εκείνες οι μέρες. Ο παππούς του Άρη άνηκε στο συντηρητικό κόμμα. Πολεμούσε για την πατρίδα του. Ο γείτονας και φίλος του Βάσος (εξαιρετικός στον ρόλο ο Θανάσης Παγεωργίου) πολεμούσε επίσης για την πατρίδα του αλλά ήταν κουμουνιστής. Με αφορμή ένα γεγονός ο στρατηγός Αριστείδης Νικολόπουλος τον βοηθάει. Εξαιτίας αυτού τον ανάγκασαν να αποστρατευτεί πρόωρα. Δυο άντρες, διαφορετικές σημαίες, μια φιλία δυνατή. Όμως, το τονίζω, δεν έχει καμία αναδρομή στο παρελθόν.

Η εξέλιξη της ιστορίας και το χτίσιμο των χαρακτήρων είναι εδώ, στο τώρα. Μπορεί ο Άρης να βλέπει τις στολές του παππού του, τα όπλα του και τα παράσημα – η ταινία είναι γεμάτη με σύμβολα-  να ακούει συνέχεια ιστορίες για τον πόλεμο όμως δεν μπορεί να βγει από την απολιτίκ νοοτροπία των 30+. Εδώ να πούμε πως χρονικά ο σκηνοθέτης τοποθετεί την ταινία το 2012. Και φυσικά, παίζει ρόλο η χρονολογία αφού τότε η οικονομική κρίση άρχισε στην Ελλάδα να δείχνει τα δόντια της και ολοένα και περισσότεροι νέοι αναγκάστηκαν ή να φύγουν εξωτερικό ή να επιστρέψουν στα πατρικά τους σπίτια. Η συνοικία του Παπάγου, όπου σε όλες τις πλατείες υπάρχει η σκιά ένδοξων αντρών που πολέμησαν η νέα γενιά δίνει τον δικό της αγώνα και τις δικές της μάχες για να τα καταφέρει. Και είναι εξίσου δύσκολες μάχες.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Μιχάλης Σαραντης και ο Θανάσης Παπαγεωργίου έχουν ταιριάξει πολύ όμορφα. Ένας πραγματικός διάλογος του τότε και του τώρα. Οι ερμηνείες τους είναι καθαρές και αφήνονται στην πολύ εύστοχη επιλογή του σκηνοθέτη να κάνει μια ταινία που δεν θα βγάλει σκελετούς από την ντουλάπα, αλλά με χιούμορ και ωραίο κείμενο θα δημιουργήσει μια χρονική γέφυρα των δύο γενιών. Κάτι για το τέλος, είναι σημαντικό να μπορούμε, χωρίς εμπάθειες και παρωπίδες να έχουμε καθαρή ματιά, να κοιτάμε την ιστορία με αντικειμενικότητα και να στεκόμαστε απέναντι της με σεβασμό. Ο « Απόστρατος» και η νηφάλια ματιά του Ζαχαρία Μαυροειδή αυτό το καταφέρνει!

Info: Η ταινία βγαίνει στους κινηματογράφους την Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου από την Danaos Film.