Κριτική στη «Φόνισσα» της Εύας Νάθενα

Αναβιώνοντας  τον μύθο της Φραγκογιαννούς και με φόντο ένα απομακρυσμένο νησί του προηγούμενου αιώνα, η σκηνοθέτρια Εύα Νάθενα (με την αμέριστη συμπαράσταση του διευθυντή φωτογραφίας , Παναγιώτη Βασιλάκη), σκιαγραφεί στο ομώνυμο με το μυθιστόρημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη φιλμ της, Φόνισσα, το δυστοπικό τοπίο, όπου έδρασε μία από τις φονικότερες γυναίκες όλων των εποχών.

Στο σκηνοθετικό της αυτό εγχείρημα, η εν λόγω δημιουργός ηγείται επίσης στα σκηνικά και τα κοστούμια, δομώντας έτσι αυτό το οποίο η ίδια αποκαλεί, «εικαστική ταινία». Όπως  χαρακτηριστικά αναφέρει η Νάθενα, «Η λόγια γλώσσα του μεγάλου συγγραφέα αντικαθίσταται εν προκειμένω από μια κάμερα»!

Μ’ ένα άγριο ερημικό τοπίο να πλαισιώνει συνεπώς τις αποτρόπαιες πράξεις (φόνους) της πρωταγωνίστριας, συντίθεται ένα εικαστικά εκθαμβωτικό φιλμ, χαρακτηριστικό του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου, που άπαξ και το παρακολουθήσει κανείς στην σκοτεινή αίθουσα, δύσκολο να βγει απ’ αυτήν, o ίδιος άνθρωπος.

Επιπλέον, η ανάληψη της διεύθυνσης της παραγωγής από την ίδια τη σκηνοθέτρια είναι ένα ρίσκο που παίρνει, προκειμένου να αποτυπώσει στο κινηματογραφικό πανί, με χολιγουντιανό θα έλεγε κανείς τρόπο, τις δολοφονίες των νεαρών κοριτσιών στο δυστοπικό νησί. Και είναι πράγματι κάποιες από τις σκηνές αυτές τόσο πετυχημένες, που αναρωτιέται κανείς αν και άλλα θέματα της ελληνικής λογοτεχνίας, θα μπορούσαν άραγε να μεταφερθούν με τόσο άρτιο τρόπο στην κινηματογραφική οθόνη!

Άξιο λόγου είναι φυσικά και το βασικό πρόσωπο του έργου, η Φόνισσα, την οποία υποδύεται αριστοτεχνικά η ηθοποιός Καριοφυλλιά Καραμπέτη. Τη σπουδαία ερμηνεία της κεντρικής πρωταγωνίστριας πλαισιώνει η εξίσου μεγάλη ηθοποιός, Μαρία Πρωτόπαππα, υποδυόμενη τη μάνα της και αναδεικνύοντας ξεκάθαρα, μέσω της δικής της ερμηνευτικής παρουσίας, το τραύμα της ελληνικής κοινωνίας, το οποίο προσπαθεί να φέρει στο φως η συγκεκριμένη κινηματογραφική μεταφορά.

Τόσο οι άνωθεν ερμηνείες όσο και εκείνα, που αυτές προσπαθούν να αναδείξουν, υποβοηθώνται από το περίτεχνο μοντάζ της  Άγγελας Δεσποτίδου, το οποίο εγκιβωτίζοντας με χαρακτηριστικό τρόπο την ιστορία της μητέρας της ηρωίδας στη δική της προσωπική ιστορία, διαφωτίζει περαιτέρω τον θεατή για την κεντρική θεματική  του έργου, αυτό δηλαδή που οι συντελεστές του έργου αποκαλούν «διαγενεαλογικό (διαγενεακό) τραύμα» (δυσμενή γεγονότα ή εμπειρίες μεταβιβάζονται από τη μία γενιά στην επόμενη)…

Αλλά και το σενάριο της Κατερίνας Μπέη κατορθώνει να περιπλέξει περαιτέρω την υπόθεση δίχως να επιχειρήσει μια αποκλειστικά εγκληματολογική προσέγγιση στα όσα διαδραματίζονται στη μεγάλη οθόνη. Οι αποτρόπαιες πράξεις μιας τραυματισμένης ψυχής, που ορίζει τον φόνο ως μοναδική διέξοδο από την μαύρη της την μοίρα δεν είναι εδώ αυτοσκοπός…

Εν αντιθέσει, πιστή στο λογοτεχνικό πνεύμα η σεναριογράφος θα αποπειραθεί, όπως κάποτε επιχείρησε ο μεγάλος λογοτέχνης, να διεισδύσει στα μύχια της ψυχής της Φόνισσας, όχι για να αιτιολογήσει, βάσει του τραύματος της ψυχής της, τους φόνους, αλλά για να ανιχνεύσει και να αναδείξει τους βαθύτερους λόγους, που την ώθησαν σ’ αυτές…

Βαθμολογία: 3,5*

Περίληψη: Η Χαδούλα είναι μια γυναίκα, που έχει μάθει να επιβιώνει στην ανδροκρατούμενη, πατριαρχική κοινωνία, υπηρετώντας αυτό, το οποίο της πέρασε η μητέρα της: την διαιώνιση δηλαδή της υποτίμησης του γυναικείου φύλου, μέσω της αποδοχής της κατώτερης μοίρας της γυναίκας.

Σύντομα όμως η Χαδούλα θα «επαναστατήσει» μέσα της και τα μικρά κορίτσια του νησιού θα αρχίσουν να γίνονται θύματα της! Αφαιρώντας τους την ζωή, η ίδια νιώθει, πως τα απαλλάσσει από το κοινωνικό φορτίο, που η ύπαρξη τους επιφέρει.

Οι πράξεις της δεν θα αργήσουν να την φέρουν αντιμέτωπη με τον νόμο και ευθύς θα εγκαταλείψει το σπίτι της, βρίσκοντας  καταφύγιο στην φύση. Όμως, όσο και αν η ηθική της υπαγορεύει ότι έπραξε σωστά, στην πραγματικότητα το χρόνιο τραύμα της την ακολουθεί παντού. Το τέλος θα έρθει μετά σαν λύτρωση.

Σκηνοθεσία: Εύα Νάθενα. Σενάριο: Κατερίνα Μπέη. Με τους: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Μαρία Πρωτόπαππα, Έλενα Τοπαλίδου, Πηνελόπη Τσιλίκα, Γεωργιάννα Νταλάρα, Χρήστο Στέργιογλου. Γλώσσα: Ελληνικά. Έγχρωμη, 97΄.

• Η ταινία κάνει πρεμιέρα στις αίθουσες 30/11.

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στο Google News και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.