Ελένη Σκάρπου: «Η ποίηση ξεκινά από το μέσα μας και επιστρέφει πάντα εκεί»
Περνώντας στη δεύτερη μεταπολιτευτική ζώνη της χώρας, όλο και περισσότεροι νέοι ποιητές ξεπηδούν από τα προσωπικά τους τετράδια στα εκδοτικά φύλλα. Νέοι, γεμάτοι όρεξη με πείσμα και στόχους. Η ποίηση μπορεί να μην προσφέρει τα προς το ζην για έναν νέο καλλιτέχνη και εκφραστή, ωστόσο δημιουργεί το τοπίο μιας διαρκούς επαφής με το κοινό αίσθημα.
Η Ελένη Σκάρπου σκαρώνει τις πρώτες της ποιητικές διαδρομές μέσα από «40 δαγκωμένες αλήθειες» των εκδόσεων του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Δημοσιογράφος και επικοινωνιολόγος καταθέτει τα προσωπικά της βιώματα, χωρίς να διεκδικεί τον ρόλο του ποιητή, παρά μονάχα τη δική της αλήθεια.
Η πρώτη σας ποιητική συλλογή τιτλοφορείται «40 δαγκωμένες αλήθειες» με αναφορές στη γυναικεία ψυχοσύνθεση, στην αναμονή, στο χρόνο, στην απότομη διακοπή του έρωτα. Πως οδηγηθήκατε σε αυτό το βήμα, ώστε να καταθέσετε τις δικές σας αλήθειες;
Έγραφα από παιδί. Όλες μου τις λέξεις. Όλες μου τις σκέψεις και τα συναισθήματα. Μεγαλώνοντας έμαθα να αφήνομαι στο γράψιμο για να προχωράω παρακάτω, για να μπορώ να διαχειρίζομαι τους ανθρώπους και όσα μου προκαλούσαν. Συναισθηματικά αδιέξοδα, τα «γιατί» της ζωής μου, τα «δεν πρέπει» και κυρίως το βάρος εκείνης της παρήγορης φράσης του τύπου «στο τέλος όλα θα πάνε καλά». Στον έρωτα όμως όλα είναι ρευστά, ακραία, σημαντικά και ασήμαντα μαζί. Έγραψα αυτή την ποιητική συλλογή όχι ως γυναίκα, αλλά ως άνθρωπος αυτού του κόσμου, που έζησε και ζει ό,τι έζησαν και θα ζουν οι άνθρωποι στο σύνολό τους. Η αναμονή, ο χρόνος, η απότομη διακοπή του έρωτα είναι κοινές εμπειρίες, που κάτι μας έμαθαν – κι αν όχι, κάτι θα μας μάθουν στο μέλλον. Όταν λοιπόν θέλεις να μοιραστείς όλα τα παραπάνω κάνεις το πρώτο βήμα, βρίσκεις θερμούς υποστηρικτές όπως τις Εκδόσεις του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και πορεύεσαι με ό,τι δημιούργησες. My moto: «Αν αγαπάς τις λέξεις των ανθρώπων, θα μείνουν μόνο εκείνες να σε στοιχειώνουν. Αγάπα αυτό που έχουν τα μάτια τους και συγχώρεσέ τους καθώς φεύγουν»
Ο τρόπος γραφής σας μού δημιουργεί την αίσθηση πως εκφράζεται μέσα από βιωματικές εμπειρίες. Ποιες οι προσωπικές σας αναφορές και ποιες οι λειτουργικές τεχνικές μιας νέας ποιήτριας;
Δεν θα πω σε καμία περίπτωση ότι ακολούθησα συγκεκριμένες τεχνικές για να προκύψει μια συγκεκριμένη γραφή. Δεν αποκαλώ καν τον εαυτό μου ποιήτρια. Μου άρεσε σίγουρα όταν πρωτοδιάβασα το «Μονόγραμμα» του Ελύτη, που είχε κάτι τόσο έντονα αφηρημένο, χωρίς καλούπια και ρίμες. Και τα 40 ποίηματα αναφέρονται σε βιωματικές εμπειρίες και ο τρόπος γραφής εκφράζει αυτό καθεαυτό το πολύ βαθύ, προσωπικό συναίσθημα. Χαίρομαι λοιπόν που η αλήθεια μου γίνεται αμέσως αντιληπτή, γιατί αυτός είναι ο πραγματικός στόχος… η ουσιαστική ταύτιση. Κάτι να δώσω, κάτι να αφήσω στον αναγνώστη που θα είναι εντελώς δικό μου και θα μοιάζει εντελώς δικό του.
Η ποίηση, όπως το γνωρίζετε καλά, με την πάροδο του χρόνου όλο και λιγότερο αφορά τον κόσμο. Ποια η άποψη σας περί αυτού;
Δεν ξέρω αν αυτό είναι αλήθεια. Η ποίηση δεν εκδίδεται εύκολα κι ίσως αυτό να δημιουργεί αυτόματα λιγότερους αναγνώστες. Δεν πιστεύω πως οι άνθρωποι που αγαπούν την λογοτεχνία αρνούνται να διαβάσουν ποίηση. Δεν πιστεύω πως η ποίηση είναι για τους λίγους. Η ποίηση είναι ο ίδιος ο τρόπος που βιώνουμε την ζωή μας, είτε με απλές, είτε με εξεζητημένες λέξεις. Μακάρι να φτάσουμε στο σημείο, ώστε να μην μας φαίνεται «προϊόν» ξένο. Μακάρι να αντιληφθούμε πως η ποίηση ξεκινά από το μέσα μας και επιστρέφει πάντα εκεί.
Εσείς διαβάζετε ποίηση; Ποιους ποιητές της νεότερης γενιάς θα ξεχωρίζατε;
Διαβάζω ποίηση, αλλά όχι σε ρυθμούς που θα περίμενε κανείς για να είμαι ειλικρινής. Εξακολουθώ να θεωρώ σύγχρονους, διαχρονικούς ποιητές που μας άφησαν χρόνους και έργο σπουδαίο. Τον τελευταίο καιρό ανακαλύπτω Έλληνες ποιητές της διπλανής πόρτας, όπως συνηθίζω να λέω, που η ποίηση τους είναι απλή, αληθινή, σημερινή, με εμπνεύσεις από την κοινωνία, τους ανθρώπους, τις σχέσεις. Αυτό με χαροποιεί και με ενθαρρύνει. Θα κλέψω κάτι όμορφο από την Αναστασία Γκίτση. «Από έξω με βγάζεις, και κάνει ερημιά απόψε! Και σαν κλείνεις τα βλέφαρά σου νυχτώνει το βλέμμα, νηστεύει η επαφή, και εγώ πώς να στο πω! Παύω να υπάρχω μέχρις ότου να τα ξημερώσεις.»
Δημοσιογράφος, ποιήτρια, επικοινωνιολόγος… Ποια απ’ όλες τις ιδιότητες δε θα αποχωριζόσαστε από την καθημερινότητα σας;
Όπως είπα και παραπάνω, δεν μου αρέσει να αποκαλώ τον εαυτό μου «ποιήτρια». Η εκδότρια μου Ιωάννα Δανδέλια με περιγράφει πολύ όμορφα ως «δημιουργό ποιημάτων» κι αυτό μου είναι πιο βολικό. Νομίζω ότι πάντα θα είμαι δημοσιογράφος και πάντα θα χρησιμοποιώ και θα απολαμβάνω όλα τα όμορφα της επικοινωνίας, γιατί αν κάτι αποτελεί προέκταση του εαυτού μου είναι η επαφή με τους ανθρώπους, με τις σκέψεις τους, με τα προβλήματά τους, με τα παράλογά τους, με τα όνειρά τους.
Έχοντας μια ισχυρή παρουσία στις τοπικες εκδηλώσεις της Θεσσαλονίκης. Τι θα αλλάζατε και τι θα κρατούσατε για τη βελτίωση τόσο των Φεστιβάλ, όσο και για την ανάπτυξη του τουριστικού ενδιαφέροντος;
Νομίζω πως η Θεσσαλονίκη έχει μια συγκεκριμένη δυναμική στις τοπικές εκδηλώσεις. Αυτό που πρέπει να συμβεί, είναι να ανοίξει ακόμη πιο πολύ στους ξένους επισκέπτες της. Ο τουρισμός της πόλης θα μπορούσε να έχει ως επιλογή του δράσεις, perfomances, lives, θέατρα κλπ, όπως γίνεται σε άλλες Ευρωπαϊκές πόλεις. Κομβικό σημείο για μένα… οι σωστοί άνθρωποι στς σωστές θέσεις. Οι δημιουργικοί άνθρωποι μπροστά, εκείνοι που έχουν όραμα και υπομονή. Οι υπόλοιποι ας κάτσουν στα σπίτια τους ή ας ασχοληθούν με κάτι άλλο.
Κλείνοντας, αν τελικά δεν ήταν όλες αυτές οι ιδιότητες που έχετε, τι θα ήταν;Το έχω σκεφτεί πολλές φορές αυτό και δεν μπορώ να φανταστώ κάτι άλλο για μένα, καμία άλλη πραγματικότητα ή κανονικότητα! Το όνειρό μου το ζω! Κι όπως έλεγε κι ο Λειβαδίτης… «τι να την κάνω την πραγματικότητα, τους λέω, εγώ έχω τ’ όνειρο»!