Κώστας Β. Κατσουλάρης: «Ο συγγραφέας, όπως κάθε καλλιτέχνης, πρέπει να έχει στο μυαλό του τη μεγάλη διάρκεια»

Ο Κώστας Β. Κατσουλάρης γεννήθηκε το 1968, στην Άρτα. Σπούδασε οικονομικά στην Αθήνα, κινηματογράφο στο Παρίσι και λογοτεχνία στη Θεσσαλονίκη. Έχει εκδώσει επτά βιβλία πεζογραφίας κι έχει συμμετάσχει σε πολλές συλλογικές εκδόσεις, ενώ το θεατρικό του έργο «Όταν ο λύκος είναι εδώ» ανέβηκε στην Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη και σε φεστιβάλ στην Τουρκία. Για το τελευταίο του βιβλίο, τη συλλογή διηγημάτων Νυχτερινό ρεύμα (2015), τιμήθηκε με το βραβείο διηγήματος του περιοδικού Αναγνώστης καθώς και με το βραβείο του Ιδρύματος Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών.

Μια σύνθεση από εκτενείς, ευσύνοπτες ή και αστραπιαίες ιστορίες που συνομιλούν μεταξύ τους και φλερτάρουν με κάθε λογής όρια. Με αφορμή την έκδοση της συλλογής διηγημάτων «Αφαίας και Τελαμώνος» ο συγγραφέας μίλησε στο tetragwno.gr για το νέο του βιβλίο, την Αθήνα και τις εμπνεύσεις του.

Αφαίας και Τελαμώνος. Σε μια αναζήτησή μου στο google maps οι διευθύνσεις διασταυρώνονται στην Αίγινα. Τυχαιότητα ή έμπνευση; Ποια η σχέση σας με το νησί;
Στην Αίγινα περνάμε καλοκαίρια (και χειμώνες) τα τελευταία είκοσι χρόνια, με τη γυναίκα μου και τα παιδιά μας. Ένα μικρό περιστατικό στη συγκεκριμένη διασταύρωση υπήρξε αφορμή για το διήγημα που έδωσε τον τίτλο στη συλλογή. Στα δικά μου αυτιά όμως σημαντικότερο ρόλο έπαιξε το πώς μου «ακούγεται» αυτός ο τίτλος. Με κάνει να ονειρεύομαι, να θέλω να βρεθώ σε αυτό το μυθικό μέρος. Γίνεται δηλαδή, μέσα από τη λογοτεχνία, ο τόπος μιας αλληγορίας. 

Πότε γράφτηκαν τα διηγήματα και πώς συνδέονται μεταξύ τους; 
Τα περισσότερα έχουν γραφτεί στα χρόνια της καραντίνας, κυρίως τον τελευταίο χρόνο. Υπάρχουν όμως και ορισμένα επιλεγμένα διηγήματα που έχουν γραφτεί σε παλιότερους χρόνους, από πολύ παλιά μέχρι πολύ πρόσφατα. Όσο για το πώς συνδέονται, αυτό τελικά θα το απαντήσει κάθε αναγνώστης μόνος του. Από τη δική μου πλευρά, ήθελα όλα μαζί να συναποτελούν μια αναγνωστική πρόταση, ένα κάποιο βλέμμα στον σημερινό κόσμο. Όπως σημείωνα με άλλη αφορμή: «Κάπως έτσι γεννήθηκε αυτό το βιβλίο: πιο πολύ από τα έξω προς τα μέσα, παρά το αντίστροφο, με τη σκέψη ότι η λογοτεχνία είναι πρώτα απ’ όλα ένας τρόπος να διαβάζεις (τον κόσμο), και η γραφή ακολουθεί, μέσα από τα δικά της μονοπάτια, καμιά φορά άγνωστα και σε εμάς τους ίδιους όταν τα περπατάμε, ανασύροντας ιστορίες που ζητάνε να επιπλεύσουν πάνω από τον χυλό της σύγχρονης καθημερινότητας». 

Σ’ ένα από τα αυτά, αναφέρετε την προσωπική δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι συγγραφείς για την προώθηση των βιβλίων τους. Εσείς έχετε περάσει από αυτή τη διαδικασία και ποιο το κόστος της;
Για όποιον η έκφραση μέσα από τη λογοτεχνική γραφή είναι βαθύτερη ανάγκη, κάθε δυσκολία είναι ευλογία. Μακάρι στην αρχή της πορείας μου ως συγγραφέας να είχα δυσκολευτεί περισσότερο. Καλό θα μου είχε κάνει. Κατά τα λοιπά, οι συγγραφείς δεν πρέπει να ασχολούμαστε με την προώθηση των βιβλίων μας. Ακούγεται απόλυτο και υπεροπτικό, αλλά το πιστεύω βαθιά. Γι’ αυτό υπάρχουν εκδότες και ατζέντηδες. 

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Γιατί επιλέξατε την έκδοση μικρών διηγημάτων κι όχι ενός ολοκληρωμένου μυθιστορήματος;
Γράφω πεζογραφία κάθε σχήματος. Το προηγούμενο βιβλίο μου ήταν μυθιστόρημα. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία δεν είναι τόσο η «συσκευασία», αλλά κάθε νέο βιβλίο μου να αποτελεί για μένα μια καινούργια πρόκληση (και για τον αναγνώστη μια πρόσκληση). Αλλιώς γιατί να μπαίνουμε αμφότεροι στον κόπο;

Ξεχωρίζετε κάποιο από τα διηγήματά σας και γιατί;
Ένα από τα αγαπημένα μου είναι ένα ποίημα, το «Δάκρυα υγρών κρυστάλλων». Ίσως επειδή παρεισέφρησε αυθάδικα μέσα σε μια συλλογή με διηγήματα. 

Το προηγούμενο βιβλίο σας «Στο στήθος μέσα χάλκινη καρδιά» ήταν υποψήφιο για το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος. Οι υποψηφιότητες ή οι βραβεύσεις έχουν τελικά κάποια σημασία; 
Στη «μεγάλη διάρκεια» λίγα πράγματα έχουν σημασία. Κι ο συγγραφέας, όπως κάθε καλλιτέχνης, πρέπει να έχει στο μυαλό του τη μεγάλη διάρκεια. Τούτου λεχθέντος, κάθε αναγνώριση μου δίνει χαρά. Είτε θα είναι ένας άγνωστός μου που θα μου μιλήσει σε μια εκδήλωση και θα μου πει κάτι όμορφο για ένα βιβλίο μου είτε μια κριτική από κάποιον συγγραφέα ή κριτικό που εκτιμώ είτε μια υποψηφιότητα για κάποιο βραβείο είτε ακόμη καλύτερα το ίδιο το βραβείο. Όποιος λέει ότι δεν χαίρεται με την αναγνώριση ψεύδεται (ή έχει τοποθετήσει τον εαυτό του έξω από την ανθρώπινη κλίμακα). Αλλά, όπως είπα στην αρχή, όλα αυτά έχουν πρόσκαιρη σημασία που γρήγορα εξαντλείται. Το σημαντικότερο είναι κάνοντας έναν απολογισμό να αισθάνεσαι ότι στάθηκες στο ύψος της κλίσης σου. Κάπως το λέει ο Ρίτσος… «Έχεις όσα δίνεις». Κάπως έτσι. 

Ποιο από τα εννιά βιβλία σας θα επιθυμούσατε να βραβευτεί;
Παράξενη ερώτηση… Ένα από αυτά έχει ήδη βραβευτεί, και μάλιστα δύο φορές. Αλλά, ειλικρινά, δεν επιθυμώ τίποτε. Εκ των υστέρων, όπως είπα πριν, χαίρομαι. Εκ των προτέρων, δεν με απασχολεί το ζήτημα. Η δική μου δουλειά ήταν να γράψω το βιβλίο. Όταν βγαίνει ένα βιβλίο, σκέφτομαι το επόμενο. 

Η Αθήνα παραμένει ένας τόπος έμπνευσης για τους Έλληνες συγγραφείς;
Πάντα οι μεγάλες πόλεις θα εμπνέουν τους συγγραφείς. Δεν θα υπήρχε πεζογραφία (σίγουρα όχι μυθιστόρημα) αν δεν υπήρχαν οι μεγαλουπόλεις, με την αέναη κίνησή τους, χωνευτήρια νέων ιδεών και αντιλήψεων. Μέσα στη μεγαλούπολη μπορεί κανείς να επανεφεύρει τον εαυτό του χιλιάδες φορές. Όσο η Αθήνα εξελίσσεται από πρωτεύουσα επαρχιωτών σε αληθινή Μητρόπολη, τόσο μεγαλύτερο συγγραφικό ενδιαφέρον θα αποκτά. Για μένα ήταν, είναι και θα είναι η σκηνή μου. Κι ακόμη περισσότερο: η παιδική χαρά μου. 

«I ’m tired of the patriarchy» φωτογραφίζετε σ’ ένα άλλο διήγημά σας. Πώς βλέπετε την κοινωνία σήμερα; Υπάρχει ελπίδα αλλαγής;
Το σύνθημα από μόνο του φανερώνει μια διάθεση, εκφράζει μια κόπωση από μια πραγματικότητα. Συμφωνώ, βέβαια, τη συμμερίζομαι αυτήν την κόπωση, αλλά όπως κάθε σύνθημα γρήγορα η δυναμική του εξαντλείται. Όμως το ίδιο σύνθημα γραμμένο πάνω στο άγαλμα του Κωστή Παλαμά, που βρίσκεται έξω από το Πνευματικό Κέντρο στο κέντρο της Αθήνας, γίνεται μια χειρονομία που, αίφνης, το νόημά της υπερβαίνει τις όποιες προθέσεις. Έγινε ένα εφήμερο έργο τέχνης και χαίρομαι που πρόλαβα να το απαθανατίσω με το κινητό μου και να το εντάξω σε μια συλλογή με διηγήματα. Θεωρώ ότι από μόνο του λέει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία. Όσο για το ερώτημά σας, η απάντησή μου είναι καταφατική. Παρότι η ελληνική κοινωνία είναι συντηρητική, με έντονα αρχαϊκά στοιχεία, οι αλλαγές στις νοοτροπίες είναι ραγδαίες και κυρίως προς την κατεύθυνση της ανοικτότητας. Αυτή όμως είναι μια μάχη που πρέπει να δίνουμε διαρκώς, χρειάζεται ψυχική και πνευματική επαγρύπνηση. Ο σεξισμός, η ομοφοβία, ο ρατσισμός, είναι ιοί για τους οποίους δεν επέρχεται ανοσία αγέλης. 

Info: Το βιβλίο «Αφαίας και Τελαμώνος» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Σελίδες: 144. Ημερομηνία Έκδοσης: 25/11/2021. Τιμή: 9,90€.

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.