κ. Στυλιανού, μετά τα Ορφανά και τον ρόλο του φιλήσυχου Ντάνι, τώρα απέναντι στον πολύπλοκο ρόλο του Ορέστη, του δίκαιου τιμωρού ή του παράτολμου εκδικητή. Βρίσκετε ομοιότητες ανάμεσα σε αυτούς του ρόλους; Κοιτάξτε. Στον Κέλλυ -τον συγγραφέα των Ορφανών– αρέσει πολύ ο Ευριπίδης. Μάλιστα το τελευταίο του έργο είναι αφιερωμένο σε αυτόν! Ναι, βρίσκω πως υπάρχει μια επικοινωνία. Η μεγαλύτερη σύνδεση για μένα βρίσκεται στο θέμα των ορίων ενγένει. Και οι δύο χαρακτήρες καλούνται να ξεπεράσουν τα όρια του ίδιου τους του εαυτού, ο Ντάννυ για να “σώσει” την οικογένειά του κι ο Ορέστης τη ζωή του ιδίου και της Ηλέκτρας. Αλλά και τα όρια σε έννοιες όπως η δικαιοσύνη, η τιμωρία, η εκδίκηση, η τόλμη, η αξιοπρέπεια τίθενται υπό συνεχή διαπραγμάτευση. Εντέλει ποιος είναι το θύμα και κάτω από ποιες συνθήκες αντιμετωπίζεται ως τέτοιο; “Θύμα το θύμα, θύμα κι ο θύτης, θύμα κι εγώ” απαντάει η Ελένη στην Ηλέκτρα.
Μέσα από ποιο δρόμο φτάσατε στο επάγγελμα του ηθοποιού; Η πρώτη μου “σοβαρή” απόπειρα να καταπιαστώ με το θέατρο έγινε στο θεατρικό όμιλο του Πανεπιστημίου Κύπρου -έχω τελειώσει Πολιτικές Επιστήμες. Εκεί άρχισε να μου δημιουργείται μια κρυφή ελπίδα για το πού θα μπορούσε να πάει η ζωή μου. Έχοντας αυτήν την ορμή και με μια σχετικη άγνοια κινδύνου για το πώς, έδωσα εξετάσεις, πέρασα στη δραματική σχολή του ΚΘΒΕ και η ζωή μου όντως άλλαξε…
Τι σημαίνει για εσάς, έναν ερμηνευτή, το ανέβασμα μιας αρχαίας τραγωδίας; Η μυθολογία γενικά ήταν κάτι που με συνάρπαζε από παιδί. Ο αρχαίος κόσμος του επικού μου φαινόταν κάτι το ασύλληπτο, με σαγήνευε. Το ότι έρχομαι, εδώ και κάποια χρόνια, σε επαφή με αυτόν τον κόσμο στην πράξη, με συναρπάζει ακόμα περισσότερο! Είναι σαν ένα όνειρο που δεν ήξερα ότι το είχα, να γίνεται πραγματικότητα. Είναι σχεδόν μαγικό να αποκτούν υπόσταση οι ήρωες, ο Χορός και να συνομιλούν με κάτι που υπάρχει στο χρόνο. Και όταν καταφέρνει να συνομιλεί και με το δικό μας παρόν τότε υπάρχει μια ολοκλήρωση.
Βλέποντας ή διαβάζοντας ένα κείμενο αρχαίου δράματος συχνά έχουμε την εντύπωση ότι δεν τίθεται τυχαία το επίθετο του «κλασικού». Το αρχαίο θέατρο, τελικά, κατάφερε να μας τα πει όλα; Αυτό που κατάφερε, λοιπόν, ήταν κάτι πολύ έξυπνο. Αντλούσε το υλικό του από το μύθο, χρησιμοποιούσε δηλαδή πρόσωπα και καταστάσεις που δεν είχαν άμεση και προφανή σχέση με τους πολίτες. Έτσι μπορούσε να τους μιλάει και να τους “διδάσκει” σε ένα άλλο επίπεδο όπου τα ανθρώπινα έμπαιναν στο ζύγι με το θεϊκό στοιχείο, την επιλογή και τη μοίρα. Κατάφερε δηλαδή να κάνει το ανθρώπινο συμπαντικό και το συμπαντικό ανθρώπινο. Υπ’ αυτήν την έννοια το αρχαίο δράμα είναι η κοιτίδα του θεάτρου.
Αν έπρεπε να συγκρίνετε τον Ορέστη με έναν χαρακτήρα της σύγχρονης δραματολογίας, ποιος θα ήταν αυτός; Είμαι σαφώς επηρεασμένος από τον Κέλλυ και τα Ορφανά! Βρίσκω πολλά στοιχεία κοινά με τον Λίαμ, κυρίως όσον αφορά στις συναισθηματικές τους εξάρσεις και μεταπτώσεις αλλά και στους πολλούς τρόπους που μετέρχονται προκειμένου να πείσουν για το σωστό και το δίκαιο των πράξεων και προθέσεών τους. Και στο τέλος καταλήγουν, ο μεν Ορέστης να απειλεί να κάψει το παλάτι του πατέρα του μαζί με την Ηλέκτρα και τον Πυλάδη -αλλά τον “σώζει” ο θεός-, ο δε Λίαμ να έχει σχεδόν σκοτώσει έναν άνθρωπο και να έχει διαλύσει τη ζωή της αδελφής του και του Ντάννυ αλλά εδώ δεν υπάρχει πια θεός.
Ποιο απόσπασμα του Ορέστη θα κρατούσατε για πάντα στο μυαλό σας; Ειλικρινά είναι πάρα πολλά, πρόκειται για ένα απίστευτο έργο… Θα επιλέξω ένα μέρος από το β’ στάσιμο: “Άρρωστο πλάσμα ο άνθρωπος, μπερδεύονται στα χέρια του οι λέξεις και τα πράγματα. Σπέρνει αδικία το Δίκαιο, κακό φυτεύει το Καλό, παραφροσύνη καρπίζει η Λογική. Τρελό, αδίστακτο, θρασύ πλάσμα ο άνθρωπος…”
Ο Απόλλωνας δίνει τη λύση του δράματος, σώζοντας τον Ορέστη και την Ηλέκτρα από το μένος των ανθρώπων και το βάρος των ενοχών. Στην εποχή μας, που δεν υπάρχουν από μηχανής θεοί, τι θα μπορούσε να σώσει τον σημερινό Ορέστη και την τωρινή Ηλέκτρα; Ο Ευριπίδης ειρωνεύεται ακόμα κι αυτό! Η λύση που δίνει ο Απόλλωνας είναι μη λύση, είναι σαν να τους προβοκάρει. Μοιάζει σαν να ακυρώνει ακόμα και τη δική του παρέμβαση. Η λύση που προτείνει στην ουσία είναι πως οι απαντήσεις πρέπει να δίνονται από τους ανθρώπους. Οι λύσεις πρέπει να βρίσκονται στο εδώ και από εμάς. Μόνον ο άνθρωπος μπορεί να τιθασεύσει τα πάθη, την οργή και τη βία που έχει μέσα του για να μην φτάσουν τα πράγματα στο μη περαιτέρω. Και ο δρόμος για να γίνει αυτό είναι αυτό που απαντάει ο Ορέστης στον Μενέλαο όταν τον ρωτάει για την “κατάντια” του: η συνείδηση. Όταν αποδεχθείς τι έχεις κάνει, τι είσαι και ποιος…
Τι ονειρεύεστε για το μέλλον του ελληνικού θεάτρου και για τη δική σας θέση σε αυτό; Παρόλα τα προβλήματα και τις δυσκολίες -κυρίως οικονομικές- οι άνθρωποι πάντα βρίσκουν τον τρόπο να εκφράσουν αυτό που τους απασχολεί. Αυτό νομίζω πως είναι σημαντικό και πως όσο συνεχίζει να συμβαίνει, το θέατρο μπορεί να κάνει βήματα μπροστά. Να μιλά για τις αγωνίες, να δίνει φωνή σε κρυμμένες, ανείπωτες σκέψεις, να βάζει τον θεατή σε ένα περίεργο παιχνίδι να ξαναβλέπει τον εαυτό του με χιούμορ αλλά και με τη σοβαρότητα που ένα παιχνίδι επιτάσσει. Αυτό το θέατρο μου αρέσει και τέτοιες παραστάσεις κάνουν το ελληνικό θέατρο πιο πλούσιο, πιο ουσιαστικό. Αυτό προσπαθώ και θέλω να έχω ως άξονα στις παραστάσεις που συμμετέχω.
Κλείνοντας, τι σημαίνει δημιουργία για εσάς σήμερα; Το να βρίσκεις τον τρόπο να πραγματώνεις την αγωνία σου “σπάζοντας” τη σιωπή. Αλλά προηγουμένως να την έχεις εκτιμήσει και να αντλήσεις από αυτήν υλικό. Όλα ξεκινούν από τη σιωπή.
Πρεμιέρα στο Θέατρο Δάσους, Πέμπτη 12 Ιουλίου 2018. Πληροφορίες για την καλοκαιρινή περιοδεία »»»
Φωτογραφίες: Τάσος Θώμογλου