Έχουν περάσει 30 χρόνια από την ημέρα που έφυγε από την ζωή ο Δημήτρης Λάγιος. Ο συνθέτης της «Όμορφης και παράξενης πατρίδας» έχασε την μάχη με τον καρκίνο στις 11 Απριλίου 1991, σε ηλικία 39 ετών.
Γεννήθηκε στις 7 Απριλίου 1952 στην Ζάκυνθο, τον τόπο που αγαπούσε περισσότερο από κάθε άλλον και πάντα επέστρεφε. Από μικρός ζυμώθηκε στην παράδοση του νησιού του και μέσα από τις σπουδές του στο Εθνικό Ωδείο κατάφερε να μελετήσει και να καταγράψει τα έργα της Επτανησιακής Μουσικής Σχολής και να τα κάνει γνωστά μέχρι την Αμερική και το πανεπιστήμιο του Ιλινόις, στο Σικάγο, όπου πήγε να εξελίξει τις σπουδές του, το διάστημα 1974 έως 1978.
Γυρνώντας στην Ζάκυνθο διοργανώνει εκδηλώσεις τέχνης και λόγου (Ζακύνθεια). Επιμένει στην αναβίωση ενός ιδιαίτερου θεατρικού είδους τις «Ομιλίες» στο οποίο συμπρωταγωνιστούν απλοί άνθρωποι με αυτοσχεδιασμούς ως παρλάτες.
Του αρέσει να παντρεύει το έργο νέων καλλιτεχνών με κλασικούς δημιουργούς και συστήνει το «Μουσικό Ασκηταριό».
Ιδρύει την Κάλβειο Μουσική Σχολή και ασχολείται με τις σπουδαίες προσωπικότητες που γέννησε αυτό το νησί. Αυτό τον φέρνει κοντά στην ποίηση του Διονύσιου Σολωμού και τον λόγο του Γρηγόριου Ξενόπουλου.
Η πρώτη του εμφάνιση στην δισκογραφία είναι το 1975 με τον μουσικοιστορικό δίσκο «Τα Τέσσερα Επαναστατικά Τραγούδια του Ρήγα Φεραίου: Θούρειος, Επαναστατικό τραγούδι, Ύμνος πατριωτικός, Ω παιδιά μου ορφανά μου.
Το κάθε τραγούδι προλογίζει ο ιστορικός Γεώργιος Λαδάς, ενώ ενορχηστρώνει και τραγουδά ο ίδιος ο συνθέτης. Ο δίσκος εκδίδεται σε 1000 αντίτυπα.
Επτά χρόνια αργότερα κυκλοφορεί τον δίσκο «Ο Ήλιος ο Ηλιάτορας» με την ομώνυμη ποιητική συλλογή του Οδυσσέα Ελύτη μελοποιημένη. 20 τραγούδια που ερμηνεύουν ο Γιώργος Νταλάρας, η Ελένη Βιτάλη, ο Νίκος Δημητράτος και μια πολυμελής χορωδία. Σε αυτή την δουλειά ξεχωρίζει η «Όμορφη και παράξενη πατρίδα» (Γιώργος Νταλάρας) και το «Γεια σου Κύριε Μενεξέ» (Ελένη Βιτάλη.
Ο μουσικός κόσμος -και όχι μόνο- έχει αρχίσει να ξεχωρίζει την σεμνότητα και το ήθος του Δημήτρη Λάγιου. Όλοι κάνουν λόγο για έναν σύγχρονο άγιο που με περισσή τρυφερότητα αγγίζει την μουσική προκαλώντας σεβασμό σε όποιον τον γνωρίζει.
Το 1983, ένα χρόνο μετά, συνεργάζεται με την Σωτηρία Μπέλλου στη δουλειά ο «Ο Άη Λαός» σε στίχους του Ιθάκιου Μιχάλη Μπουρμπούλη. Δέκα τραγούδια και μια διπλή εκτέλεση του «Θα με δικάσει», που κυκλοφορεί από την Lyra. Αυτή η συνεργασία τον έκανε ιδιαίτερα γνωστό στην Κύπρο –την δεύτερη πατρίδα του- όπως την αποκαλούσε. Το «Θα με δικάσει» ξανά ακούγεται από την Μάρθα Φριντζήλα, στο δίσκο της «Δυο νύχτες στα μέγαρα» και από την Φωτεινή Βελεσιώτου.
Την ίδια χρονιά βγαίνει και ο δίσκος «Εδώ που γεννηθήκαμε» σε μουσική του Δημήτρη Λάγιου και στίχους Φώντα Λάδη, με τραγουδιστή τον Αντώνη Καλογιάννη και 11 τραγούδια από την Polygram.
Στα μέσα της δεκαετίας του ΄80 αρχίζει να μελοποιεί ποιήματα κυπρίων αγωνιστών και λογοτεχνών και να πραγματοποιεί συναυλίες με το μουσικό σύνολο «Διάσταση». Ακολουθούν το 1987 οι «Σκιές», ένας κύκλος έντεχνων τραγουδιών με σύγχρονη ενορχήστρωση που ερμηνεύει ο ίδιος, ενώ από ένα τραγούδι ερμηνεύουν οι Ηλέκτρα Βάργκα, Λόλα Αζά και Μαίρη Θεολογίδου.
Ο δίσκος «Του Σολωμού και της Ζάκυνθος» κυκλοφόρησε το 1986 σε ανεξάρτητη παραγωγή και ανήκει στον επτανησιακό κύκλο των έργων του συνθέτη. Βασίζεται κυρίως στην ποίηση του Διονυσίου Σολωμού, καθώς και σε λαϊκά παραδοσιακά κομμάτια της Ζακύνθου σε μουσική επεξεργασία του Δημήτρη Λάγιου. Περιλαμβάνεται επίσης κι ένα μικρό απόσπασμα από τον «Ύμνο εις την Ελευθερία» μελοποιημένο από τον Νικόλαο Μάντζαρο.
Μια από τις τελευταίες εργασίες του Δημήτρη Λάγιου, το κύκνειο άσμα του, αφού την ίδια εποχή έδινε αγώνα κατά του καρκίνου είναι η «Ερωτική πρόβα στο θάνατο», η οποία κυκλοφόρησε μόλις δύο μήνες μετά τον θάνατό του. Το ύφος του δίσκου κινείται σε συναισθήματα και στοχασμούς ενός ανθρώπου που νιώθει το τέλος να πλησιάζει. Έγραφε στην αγαπημένη του σύντροφο Πέγκυ Φοινινή «πονάει όλο μου το σώμα μα δεν είναι αυτό που με στεναχωρεί. Είναι που δεν θα δω την Υακίνθη να μεγαλώνει και δεν θα είμαι εδώ για εσένα, μα δεν το διάλεξα εγώ».
Τραγούδια που ξεχωρίζουν είναι «Το Μωβ», το «Ενυδρείο», «Μην την πιστεύεις την αγάπη» αλλά την μεγαλύτερη επιτυχία κάνει το «Τι πάθος». Ο ίδιος ο συνθέτης ερμηνεύει το «Να ονειρεύομαι» από τον επίλογο του δίσκου.
Ο Γιωργος Νταλάρας είναι πάλι ο κύριος ερμηνευτής, ενώ ακούγονται οι φωνές της Σαββίνας Γιαννάτου και του Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα σε μια εκπληκτική ερμηνεία του «Μωβ».
Η ενορχήστρωση ανήκε στον Νίκο Κούρο και μαζί του είναι οι μουσικοί Γιάννης Σπάθας, Νίκος Αντύπας, Νίκος Τουλιάτος.
Μερικά χρόνια μετά τον θάνατο του Δημήτρη Λάγιου, το 1996, οι Εκδόσεις Καστανιώτη εκδώσαν το λεύκωμα «Δημήτρης Λάγιος: Ερωτική Πρόβα για το Θάνατο» που περιλαμβάνει 14 πίνακες του ζωγράφου Γιάννη Ψυχοπαίδη από τη σειρά «Το γράμμα που δεν έφτασε».
Ο Δημήτρης Λάγιος έφυγε πραγματικά νωρίς. Όχι, μόνο γιατί η μουσική έμεινε φτωχότερη χάνοντας έναν σπουδαίο δημιουργό, αλλά γιατί χάθηκε ένας όμορφος άνθρωπος. Η λυρικότητα που διέκρινε την τέχνη του συμπορευόταν με την ηδύπικρη τρυφερότητα που στεκόταν σε όλη την σύντομη ζωή του. Κι ούτε τον θάνατο φοβήθηκε στα αλήθεια, για αυτό και επέλεξε οι στάχτες του να σκορπιστούν στην Ζάκυνθο και την Κύπρο ένα πρωινό του Μαΐου.