Η Τέχνη πάντα αποτελούσε και θα αποτελεί την ύψιστη βάση της πνευματικής κατανόησης και θα αποτελεί εφαλτήριο για τη δημιουργία κοινών εμπειριών διυλισμένων, ωστόσο, μέσα από πρότυπα αισθητικής και καλλιτεχνικής αξίας. Είτε σχετίζεται με τους κανόνες του εκάστοτε δημιουργού είτε με τις αισθητικές προσλαμβάνουσες του πολυδιάστατου κοινού, είτε συνιστά μίμηση του πραγματικού είτε πραγμοποίηση του αληθινού, κάθε μορφή τέχνης λειτουργεί ως ένας από τους πιο ευάγωγους δίαυλους επικοινωνίας με τον εξωτερικό κόσμο, αλλά και την βαθύτερη προσωπική μας ύπαρξη.
Αναμφίβολα, το 2018, παρά τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες και την πολιτισμική οδύνη που έχει διαποτίσει τις φλέβες του σύγχρονου ανθρώπου, στάθηκε ως άξονας έκφρασης, προσωπικής κατάθεσης, συλλογικής οικειοποίησης και αισθητικής. Αν και οι καλλιτέχνες είναι πολλοί και ο καθένας είτε ατομικά είτε ομαδικά επεχείρησε να αφήσει το προσωπικό του στίγμα μέσα από την τέχνη του, ορισμένες προσωπικότητες της τέχνης ξεχώρισαν. Στο εν λόγω αφιέρωμα σας παρουσιάζουμε 8 + 1 πρόσωπα, τα οποία παρουσίασαν την ιδιαίτερη άποψή τους στη συλλογική χοάνη του ελληνικού πολιτισμού.
Γιώργος Λάνθιμος (σκηνοθέτης)
Ύστερα από τις υποψηφιότητες για όσκαρ, την απονομή βραβείων για την ιδιαίτερη κινηματογραφική του οπτική και τις διακρίσεις που έλαβε, ο Γιώργος Λάνθιμος σαρώνει για ακόμα μια φορά τα βραβεία για το «The Favourite», αγγίζοντας πρωτίστως τον ανθρώπινο εγκέφαλο. Οι καλές κριτικές, η φήμη και η λάμψη ήταν σαφώς κινητήρια δύναμη, ωστόσο, το διανοητικό και προσωπικό του στοίχημα για εξέλιξη και τόλμη, οδήγησαν στη δημιουργία ενός ακόμα αριστουργήματος που εισήλθε δυναμικά στην κινηματογραφική αρένα.
Θανάσης Αλευράς (ηθοποιός)
Ένας από τους πιο ταλαντούχους ηθοποιούς της γενιάς του, ο Θανάσης Αλευράς, έχει αποδείξει τα τελευταία χρόνια όχι μόνο τη δημιουργική του πλευρά, αλλά και το εξαίρετο ήθος, που προσιδιάζει με την ιδιότητά του ως ηθοποιός. Γνωστός ήδη από τηλεοπτικές και θεατρικές συμμετοχές, ο Αλευράς χαρίζει γέλιο, αλλά πρωτίστως μεταμορφώνεται, τσαλακώνεται και προσπαθεί να είναι συνεπής στην τέχνη του. Το 2018, σίγουρα ήταν μία από τις καλλιτεχνικές του στιγμές, καθώς η αλληγορική και παραβολική μετάπλαση του ποιμενικού δράματος «Μαλάμω», του έδωσε την ευκαιρία να παρουσιάσει σάτιρα, φολκλόρ, χιούμορ, αλλά και να συγκινήσει, ως μια επιστροφή στο παρελθόν, για την πραγματική ουσία της αγάπης.
Κατερίνα Χατζή (ψυχολόγος, εικαστικός)
Το 2018 για την εικαστικό Κατερίνα Χατζή ήταν αναμφίβολα ένα δημιουργικό έτος στον καλλιτεχνικό τομέα. Η έκθεση ζωγραφικής «Μπλε», τα έργα της οποίας ανάδειξαν πρωτεϊκές μορφές του νερού, υπό το πρίσμα της διείσδυσης στα άδυτα του νου και της ψυχής, και η έκθεση των πορτρέτων – προσωπογραφιών σπουδαίων λογοτεχνών της γενιάς του 1930 – και όχι μόνο – στο Μουσείο Λαϊκής Τέχνης & Παράδοσης Αγγελικής Χατζημιχάλη, ανέδειξαν την επίσκεψη στο παρελθόν, έθιξαν ζητήματα μνήμης, φθοράς, ύπαρξης, ψυχανάλυσης, υπέρβασης, ενότητας και ταυτότητας. Ελπίζουμε, πράγματι, η νέα χρονιά να φέρει πιο ποιητικές και πιο εικαστικές μέρες και νύχτες, όπως η προηγούμενη.
Θανάσης Παπακωνσταντίνου (συνθέτης, τραγουδοποιός)
Μετά από δύο χρόνια καλλιτεχνικής αποχής, ή μάλλον εσωτερικής ανασκόπησης, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου επέστρεψε με δύναμη και τιμιότητα στη σκηνή, αλλά και στο μουσικό προσκήνιο εν γένει. Εκτός από τις συναυλίες με τον Σωκράτη Μάλαμα και τη γόνιμη συνεργασία τους, απέδειξε το καλλιτεχνικό ήθος του, που το δικαιολογεί η ολιγόχρονη αποχή του, καθώς και το ταλέντο του, την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, το μουσικό χάρισμα, το σεβασμό, τη μετουσίωση ανθρώπινων υπαρξιακών αγωνιών σε ποίηση, σε στίχο, σε μουσική. Με ένα αυθεντικό «Στόμα που γελά», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο τίτλος του δίσκου του που κυκλοφόρησε τον περασμένο Φλεβάρη, αναμφίβολα το 2018 ήταν για τον Θανάση Παπακωνσταντίνου η χρονιά της επιστροφής στις μουσικές του ρίζες.
Ζακλίν Λέντζου (σκηνοθέτις)
Αν και μόλις 29 ετών, η Ζακλίν Λέντζου, με όχημα την ταινία « Έκτορας Μαλο: Η Τελευταία Μέρα της Χρονιάς», κατάφερε να σαρώσει στις Κάννες, αποκτώντας το Α’ Βραβείο Μικρού Μήκους. Αν και δεν είναι η πρώτη φορά που ένας τόσο νέος καλλιτέχνης αφήνει την προσωπική του σφραγίδα στον καλλιτεχνικό τομέα, αποσπώντας μάλιστα και τέτοιου είδους διακρίσεις, η Λέντζου αποτελεί μια ακόμα σημαντική ελπιδοφόρα φωνή, μέσα από την αποτύπωση συγκρουσιακών βιωμάτων, εσωτερικών αντιφάσεων, τρυφερότητας και αληθοφάνειας. Προσδοκούμε κι ελπίζουμε σε αντίστοιχες μελλοντικές καταξιώσεις.
Λίντα Καπετανέα (χορογράφος)
Σπουδάζοντας, αφού πρώτα έλαβε υποτροφίες, στο εργαστήριο του Μερς Κάννινγκχαμ και στους οργανισμούς Movement Research και Dance Space στη Νέα Υόρκη, και έχοντας στο πλευρό της σπουδαίους δασκάλους, όπως τους Τζέρεμυ Νέλσον και Ιρένε Χάλτμαν, η Λίντα Καπετανέα, ήδη εδώ και αρκετά χρόνια, έχει αφήσει την προσωπική της σφραγίδα στον χώρο μιας σπουδαίας τέχνης, του Χορού. Μετά από σημαντικές και σπάνιες συνεργασίες, από τη διδασκαλία χορού, καθώς και ύστερα από πλήθος παραστάσεων, η Λίντα Καπετανέα, αφού απέδειξε πως το σώμα μπορεί να μιλήσει πολύ πιο έντονα από οποιοδήποτε ανθρώπινο καλλιτεχνικό έργο, κατέκτησε τη θέση της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας, με δημιουργικές και γόνιμες προοπτικές μεταλαμπάδευσης του βιώματος του ανθρώπινου σώματος μέσα από τον Χορό στο κοινό.
Χάρης Βλαβιανός (ποιητής)
Μετά από επταετή απουσία από τον χώρο της κατάθεσης ποιητικών αποσταγμάτων, ο Χάρης Βλαβιανός επιστρέφει, καθώς με ανανεωτικά μέσα και σταθερή ποιητική εξέλιξη, κατάφερε να συνθέσει την «Αυτοπροσωπογραφία του Λευκού∙ ποιήματα, στιγμιότυπα, μεταγραφές», ένα έργο, το οποίο αν και φαινομενικά επιστρέφει στις ρίζες της ποιητικής ιθαγένειας, επιτρέπει στον εκάστοτε αναγνώστη να αντιληφθεί το ανανεωμένο βλέμμα του ποιητή και να ταξιδέψει μαζί του στις στοχαστικές του παρατηρήσεις και τους μορφογλωσσικούς πειραματισμούς του. Αν και οι λέξεις φυλακίζουν πολυποίκιλα νοήματα, ο Βλαβιανός τις χρησιμοποιεί ως τον μόνο συνδετικό κρίκο απέναντι στις ετερόκλητες ελληνικές προγονικές μορφές και τις σύγχρονες δυτικές φιγούρες. Είτε σουρρεαλιστικά είτε ρεαλιστικά ιδωμένος, ο λόγος του λειτούργησε ως ανανεωτικός παράγοντας, αν και συνομίλησε συχνά με τους εκλεκτούς του παγκόσμιου λογοτεχνικού κανόνα. Το έργο του ήταν μια κομβική στιγμή για την ποίηση του 2018, αποδεικνύοντάς μας πως ποίηση μπορεί να υπάρξει ακόμα και σε χαλεπούς καιρούς.
Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης (ηθοποιός, σκηνοθέτης)
Γνωστός για τις θεατρικές του επιτυχίες, αλλά και για το μεγάλο προσωπικό του αποτύπωμα στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης για το 2018 διέπρεψε στον καλλιτεχνικό τομέα. Ευαίσθητος, ρεαλιστής, ποιοτικός, με θάρρος και παρρησία, ήθος και σεβασμό σε ό, τι αναλάμβανε, έδωσε μια νέα νότα στην δραματουργική αισθητική των κλασικών κειμένων. Ακροβατώντας ανάμεσα στο θρίλερ και τις μαύρες κωμωδίες μυστηρίου στον «Φάρο», έργο στο οποίο πρωταγωνιστούσε και σκηνοθετούσε, αλλά και στην πικρή κωμωδία και το ποιητικό δράμα στο αριστούργημα του Τσέχωφ, «Ο Βισσυνόκηπος», ο Μαρκουλάκης για ακόμα μια χρονιά κατάφερε να σταθεί επάξια στην κορυφή των πολιτισμικών θεαμάτων, γεγονός που απέδειξαν όχι μόνο οι εισπράξεις, αλλά και οι εξαιρετικές κριτικές του φιλοθεάμονος κοινού. Γεγονός, μάλιστα, που συμβάλλει ώστε το 2018 να ήταν μία από τις πιο σημαντικές χρονιές για τον σκηνοθέτη και ηθοποιό είναι το remake της σειράς «Λόγω τιμής», το οποίο αναμένουμε να προβληθεί μέσα στο νέο έτος.
+ Μάνος Ελευθερίου (συνθέτης, ποιητής, πεζογράφος)
Τελευταίος, όχι ιεραρχικά ή αξιολογικά, αλλά τιμής ένεκεν, είναι ένας άνθρωπος, στον οποίο αν και το 2018 του χάρισε τη χαρά να δει εκδομένα «Τα ομοιοκατάληκτα», μια προσωπική επιλογή από παλαιότερα και νέα, ανέκδοτα γραπτά του, συνθεμένα με την τεχνική της παραδοσιακής ρίμας, του στέρησε ταυτόχρονα το φως της ζωής∙ μιας ζωής γεμάτη ποίηση, στίχους, μουσικές νότες, παρτιτούρες, ιδιάζουσες καλλιτεχνικές φωνές και συνεργασίες. Κανένα βραβείο από όσα απέκτησε και καμία διάκριση από όσες απλόχερα έλαβε για τη σπουδαιότητα του συγγραφικού και μουσικοσυνθετικού του έργου δεν κατάφερε να πάρει μαζί του. Το άφησε ως παρακαταθήκη σε όσους άφησε πίσω του, ώστε να ζουν μέσα από και για τους στίχους του∙ από αυτούς τους στίχους που συμπυκνώνουν εντός τους κάτι τόσο προσωπικό, ατόφιο και γήινο: «δε σε γνωρίσαμε να πιούμε έναν καφέ».
Καληνύχτα Μάνο, καλημέρα νέα χρονιά…