Ανδρέας Πασσάς: «Ήμουν θυμωμένος όταν έγραφα τα διηγήματα για το πρώτο μου βιβλίο Κακή Σπορά»

Ο Ανδρέας Πασσάς ζει στην Αθήνα και εργάζεται στην ιδιωτική τηλεόραση. Κείμενά του έχουν δημοσιευθεί σε περιοδικά, στο διαδίκτυο, σε συλλογικούς τόμους και στην εφημερίδα «Εξαρχειώτης». Από τον Ιούνιο του 2016 μέχρι και σήμερα διατηρεί τη σειρά με χρονογραφήματα «Μέρες και Νύχτες υπό επιτήρηση» στην ιστοσελίδα. Η συλλογή διηγημάτων «Κακή Σπορά» είναι το πρώτο του βιβλίο και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πνοή.

Κύριε Πασσά, πρόσφατα κυκλοφόρησε το πρώτο σας βιβλίο από τις εκδόσεις «Πνοή» που τιτλοφορείται «Κακή Σπορά». Ωστόσο, δεν είναι η πρώτη φορά που γράφετε διηγήματα. Για ποιο λόγο επιλέξατε το συγκεκριμένο λογοτεχνικό είδος για να εκφραστείτε; Είχα μια θεματική στο μυαλό μου και καθώς αυτή αποκτούσε σάρκα και οστά καταλάβαινα μέχρι που με έπαιρνε να την τεντώσω. Οι ιστορίες με οδήγησαν στη φόρμα των διηγημάτων. Ήξερα ότι δεν μπορούσα να γίνω φλύαρος με αυτές. Εκεί που το προσπάθησα, ένιωθα ότι έχαναν κάτι από τη δυναμική τους. Επίσης, έπρεπε πρώτα να μπουσουλήσω πριν αρχίσω να περπατάω. Σφιχτά κείμενα. Αυτό σκεφτόμουν και νομίζω ότι λειτούργησε ιδανικά στην Κακή Σπορά. Δεν ήθελα να περισσεύει τίποτα.  

Ποιο ήταν αρχικά το κίνητρο και η αφορμή να γράψετε το συγκεκριμένο βιβλίο; Πώς πήρατε αυτήν την απόφαση; Σίγουρα ο θυμός. Ήμουν θυμωμένος όταν το έγραφα. Τίποτα δεν λειτουργούσε σε κανένα επίπεδο. Ήταν η αρχή ενός μεγάλου συμβιβασμού. Η έλλειψη ελπίδας και ότι τίποτα δεν θα φτιάξει. Ξέχασε το ιδανικό, ξέχασε το καλό, ήλπιζε μόνο για το υποφερτό. Να βγάζεις τη μέρα. Όπως τόσοι άλλοι. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη ιστορία γράφτηκε το καλοκαίρι του ’15. Μπήκε ταφόπλακα σε όποια ελπίδα για ελάχιστη αλλαγή και το μόνο που έμενε ήταν να καθίσεις στο κουπί και να ιδρώσεις μέχρι το όποιο τέλος. Επίσης, από τη φύση μου δεν είμαι αισιόδοξος. Δεν πιστεύω ότι το μέλλον θα είναι καλύτερο και αυτό πέρασε στα διηγήματα. Ο θυμός και απογοήτευση δεν άφησαν πολλά περιθώρια στις ιστορίες που ήθελα να διηγηθώ. Άρα δεν μπορώ να πω ότι πήρα αυτήν την απόφαση. Με οδήγησε το σκηνικό να παίξω τον ανάλογο ρόλο. Βρέθηκα με ένα όπλο στο χέρι, έξω από το σαλούν, στη μέση του δρόμου και έπρεπε να παίξω ανάλογα.

Πώς προέκυψε ο τίτλος; Ποια είναι η «Κακή Σπορά»; Ο τίτλος προέκυψε από ένα blues κομμάτι. Με την κακή σπορά, έρχεται ο Διάβολος, πήγαινε ο στίχος. Η καταστροφή έχει το τίμημα της και ο συμβιβασμός συνήθως επιφυλάσσει έναν ακρωτηριασμό. Πρέπει να κόψεις κάτι για να συνεχίσεις. Κάποιες λίβρες από τα πλευρά. Έτσι τον ερμήνευσα το στίχο και τον κουβαλούσα μέσα μου χρόνια μέχρι που ήρθε και ταίριαξε ιδανικά με το βιβλίο. Τώρα ποιος είναι η Κακή Σπορά; Όλοι εμείς που επιβιώνουμε πεθαίνοντας αργά.

Το βιβλίο αποτελείται από έντεκα διηγήματα όπου οι χαρακτήρες έρχονται αντιμέτωποι με τα πάθη τους. Ποιο θα λέγατε ότι είναι το χαρακτηριστικό που ενώνει αυτές τις ιστορίες; Ο θυμός όπως προείπα. Η απόγνωση και η ματαιότητα μιας επανάστασης που δεν είναι φορέας αλλαγής. Οι χαρακτήρες έχουν ηττηθεί πριν καν ξεκινήσουν για τον πόλεμο επειδή λένε ψέματα στον καθρέπτη. Έρχονται αντιμέτωποι με τα πάθη τους αλλά δεν τα αναγνωρίζουν σαν δικά τους. Όσο και να θέλουν δεν μπορούν να περάσουν μέσα από έναν τοίχο μόνο με τη δύναμη της θέλησης. Η φυσική είναι αμείλικτη. Η σπονδυλική στήλη της Κακής Σποράς είναι ο θυμός της ήττας.

Σε ποιους αναγνώστες απευθύνεται; Σε όποιον ανοίξει το βιβλίο και πιαστεί από αυτό. Το αν θα λειτουργήσει το δόλωμα είναι καθαρά προσωπική υπόθεση του αναγνώστη και δεν τολμώ να υποθέσω. Έχω προσπαθήσει όμως να κάνω το αγκίστρι ακαταμάχητα λαμπερό.  Ή έτσι θέλω να πιστεύω.

Πολύ συχνά λαμβάνουν χώρα βιβλιοπαρουσιάσεις ώστε το κοινό να έρθει σε επαφή με νέα αναγνώσματα. Πιστεύετε ότι βοηθούν πραγματικά τους αναγνώστες να επιλέξουν τι θα διαβάσουν; Αν το στήσεις σωστά μπορεί να οδηγήσεις έναν αναγνώστη στην αγκαλιά σου. Ξέρεις να βάλεις την κατάλληλη γαρνιτούρα και γαλιφιά. Αλλά πάλι το 80% που θα κρέμεται από τα λόγια σου θα είναι γνωστοί σου. Νομίζω ότι οι λίστες στα free press καθοδηγούν το μεγαλύτερο μέρος του αναγνωστικού κοινού. Για καλό ή για κακό.

Ποια βιβλία βρίσκονται τις ελεύθερες ώρες δίπλα σας, αυτήν την περίοδο; Το Emotion Pictures , Κείμενα και κριτικές, του Βιμ Βέντερς. Έπεσα τυχαία πάνω του και με ρούφηξε.  

Αρκετοί αναγνώστες προτιμούν να διαβάζουν βιβλία σε ηλεκτρονική μορφή. Θεωρείτε ότι μπορεί να επιβιώσει το βιβλίο σε μία ψηφιακή εποχή; Ναι θα επιβιώσει. Δεν έχω καμία αμφιβολία. Μπορείς να το διαβάσεις και να το πετάξεις στο κεφάλι κάποιου, να περπατάς με αυτό στο χέρι και να σου πιάσουν συζήτηση με αφορμή τον τίτλο, να στερεώσεις πράγματα ή και να πατήσεις σε μια στοίβα βιβλίων για να φτάσεις κάπου ψηλά, να το χαρίσεις σε μια όμορφη κοπέλα που κάθεται απέναντι σου στο μετρό ή σε κάποιες ακραίες περιπτώσεις  τα βιβλία να φοβίσουν τόσο τους εχθρούς σου που θα θελήσουν να τα μαζέψουν  και να τους βάλουν φωτιά. Τι από τα παραπάνω μπορούν να γίνουν με τα ψηφιακά εκτός από το να σου τελειώσει η φόρτιση ε;

Κλείνοντας τη συνέντευξη, θα ήθελα να σας ζητήσω να μοιραστείτε μαζί κάποιες σκέψεις ή σχέδια για το μέλλον. Ετοιμάζετε κάποιο νέο βιβλίο; Γράφω ένα μυθιστόρημα. Αν η Κακή Σπορά ήταν για το θυμό, αυτό είναι για τη ντροπή. Έτσι θέλω να πιστεύω αν και ακόμα είναι αρκετά νωρίς για να το πω. Βλέπω το τέλος του, αλλά δεν είμαι σίγουρος για τη διαδρομή ακόμα. Πάντως οι κύκλοι που δουλεύω είναι μεγάλοι. Οπότε δεν θα είναι σύντομα. Δεν βιάζομαι. Και μετά πρέπει να διαπιστώσω επίσης αν ενδιαφέρει κανέναν.