Κριτική / Χορεύοντας στο σκοτάδι: Ένας ύμνος για όλους τους αφανείς ήρωες
H Σέλμα είναι μετανάστρια στην Αμερική από την Τσεχοσλοβακία. Εργάζεται μέρα και νύχτα στο εργοστάσιο, χωρίς σταματημό. Εργάζεται ακόμη και στον λιγοστό ελεύθερο χρόνο της ξεμπλέκοντας τσιμπιδάκια για τα μαλλιά. Μόνη της έγνοια ο μικρός της γιος, ο Τζιν. Ότι κάνει το κάνει για εκείνον, κάνοντας οικονομίες για ένα πολύ σοβαρό σκοπό. Γιατί κουβαλά και ένα μεγάλο μυστικό, γεμάτο δάκρυα και πόνο: H Σέλμα χάνει σταδιακά την όρασή της, μέχρι την ολική τύφλωση.
Η παράσταση που είδαμε στον Πολυχώρο Vault είναι διασκευή του ομώνυμου έργου του σπουδαίου και ανατρεπτικού σκηνοθέτη Λαρς Φιον Τρίερ, ένα έργο γεμάτο υποδόρια ειρωνεία. Η κεντρική πρωταγωνίστρια αγαπά πολύ την μουσική, ειδικά τα μιούζικαλ, ενώ δεν της άρεσε ποτέ να βλέπει το τέλος. Αυτή η έννοια του τέλους, της όρασης, των ονείρων, ίσως της ίδιας της ζωής, θα κάνει πολλές φορές την εμφάνισή της, κατά την διάρκεια του έργου, μέχρι το τελικό δραματικό φινάλε.
Το «Χορεύοντας στο σκοτάδι» είναι βγαλμένο από την ίδια τη ζωή, ένας ύμνος για όλους εκείνους τους βιοπαλαιστές, τους αφανείς ήρωες που ποτέ δεν τα παρατούν, προτιμούν να πέσουν περήφανα από το πουν τα παρατώ. Και ότι κάνουν δεν είναι για τους ίδιους, αλλά για τους ανθρώπους τους, τα παιδιά τους, τους δίπλα τους. Η Σέλμα του Τρίερ είναι μια ηρωίδα αρχαίας τραγωδίας, για την οποία όμως δεν υπάρχει κάθαρση, μονάχα σκοτάδι και αίμα.
Ένα δύσκολο, θλιβερό έργο λοιπόν, σε μια μικρή θεατρική σκηνή, και μάλιστα σε στυλ μιούζικαλ. Παράδοξος συνδυασμός, και όμως το πείραμα πετυχαίνει, ο ασθενής χαίρει άκρας υγείας! Αιτιολογώ:
Ξεκινώντας για να είμαστε δίκαιοι, αφού η παράσταση είναι μιούζικαλ, από τον Μάνο Αντωνιάδη που έγραψε την πρωτότυπη μουσική, και τον στιχουργό Γεράσιμο Ευγγελάτο. Ειλικρινά, η συνεργασία τους έδωσε κάποιες από τις ομορφότερες μουσικές εκτελέσεις που έχουν γίνει ποτέ σε ελληνικό θέατρο! Τραγούδια πρωτότυπα, γεμάτα ήχους γλυκούς κάποτε, άλλοτε πάλι γεμάτα ένταση και δράμα, με στίχους σκέτη απόλαυση, όλοι δε οι ηθοποιοί-τραγουδιστές δουλεμένοι μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια, να τραγουδούν χωρίς νότα να ξεφεύγει.
Η μουσική ήταν το καινούριο που δόθηκε στο δράμα του Τρίερ, μουσική απολύτως πρωτότυπη, η οποία έδωσε σε μια τόσο λυπηρή υπόθεση νέα πνοή. Κυριολεκτικά μεταμόρφωσε το έργο. Δύο ώρες πέρασαν νεράκι. Ειδικά σε κάποια τραγούδια, είναι τόσο όμορφες και οι χορογραφίες (Έλιο Φοίβος Μπέικο), που σε συνδυασμό με την άψογη εκτέλεση και τις καταπληκτικές μελωδίες ήθελα απλώς να σηκωθώ και να χειροκροτήσω για την ομορφιά αυτού που έβλεπα.
Όσο για τις ερμηνείες, να πω εξαρχής πως είναι έργο συνόλου, με πολλούς μικρούς ρόλους και πολλούς ηθοποιούς να κρατούν και δύο και τρεις από αυτούς. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι έχει τρομερή δουλειά, οι ηθοποιοί είναι εξαιρετικά διαβασμένοι, και το κυριότερο ζουν το έργο! Σε σημείο που δεν μπορούσαν στο τέλος ούτε τα δάκρυά τους να συγκρατήσουν.
Θα ήμουν όμως άδικος αν δεν έκανα ξεχωριστή αναφορά στην Σέλμα του έργου μας, την Δήμητρα Κολλά. Δεν την ήξερα καλά, τώρα όμως έχω κάθε λόγο να επανορθώσω. Η Δήμητρα Κολλά ερμηνεύει ίσως τον ρόλο της ζωής της! Όλο το κοινό στο τέλος του έργου είχε απλά καθηλωθεί από το παίξιμό της και εκείνη σεμνή, ταπεινή- ηθοποιός με κάθε έννοια και διάσταση του όρου.
Τα σκηνικά (Δημήτρης Καρατζιάς, Μάνος Αντωνιάδης, Κώστας Μπακάλης) και τα κοστούμια (Μάριος Βουτσινάς, Γεωργία Σάντυ, Γιώργος Λυντζέρης) το μόνο που δεν ξεχώρισε ιδιαίτερα, αλλά ας μην είμαστε άδικοι. Για τα δεδομένα του μικρού χώρου που εκτυλίσσεται η παράσταση και των δυνατοτήτων των συντελεστών, δύσκολα θα μπορούσε να γίνει κάτι το διαφορετικό. Αυτό είναι και το μόνο μου εάν: σε μεγαλύτερο θέατρο, με πιο υψηλό προϋπολογισμό, θα μιλάγαμε σίγουρα για παράσταση-γεγονός της χρονιάς.
Επίλογος: ίσως η πιο όμορφη θεατρική εμπειρία που είχα ποτέ! Σπεύστε.