Στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, το ενδιαφέρον για τη ζωή και το έργο του σπουδαίου γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά έρχεται να συναντήσει την σκηνοθετική άποψη της Αργυρώς Χιώτη, σε κείμενο Αλέξανδρου Βούλγαρη (The Boy), και, μέσα από μία ομάδα ταλαντούχων ηθοποιών, να μορφοποιήσει στιγμές αυτής στην κορύφωση της εξελικτικής πορείας από γέννηση ως το θάνατο. Κι αν η έννοια της βιογραφίας προδίδει ένα αυστηρό πλαίσιο ερμηνείας και σκηνοθετικής οριοθέτησης, η Αργυρώ Χιώτη επιβεβαιώνει την πρόθεσή της όπως σεβαστεί την ιστορία του προσώπου, δίχως να υπονομεύει την αξίωση αναπαράστασής της, στο μέγιστο των νοημάτων και των διακλαδώσεων, με θεατρικούς, και μόνο, όρους. Ίσα ίσα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Πετυχαίνει την υπέρβαση των πλαισίων που η, εν λόγω, θεματική επιβάλει και με τεχνοτροπία ζηλευτή και θεατρική παιδεία σε άμεση εφαρμογή, εξασφαλίζει την ευθύνη και την σοβαρότητα με την οποία προσεγγίζει το βίο του καλλιτέχνη. Η παιδική πρώιμη έκφραση των βαθύτερων ερωτημάτων που αναζήτησαν απάντηση στην πατρική τέχνη, η σχέση εξάρτησης με τη μητέρα, η ενηλικίωση και ο μοναδικός έρωτας, άσπιλος και αθώος σε όλη του τη διάσταση, καθώς και η προσωπική ήττα αυτού, ο ψυχικός κλονισμός, τα χρόνια στο φρενοκομείο, ο θάνατος της μητέρας και η αποδέσμευση από τον χειριστικό της χαρακτήρα ως σύμβολο της καλλιτεχνικής του κορύφωσης, αποτελούν, συνοπτικά, την θεματική με την οποία καταπιάνεται η σκηνοθέτιδα Αργυρώ Χιώτη.
Σε μία σκηνική παρουσία περιστοιχισμένη από κυπαρίσσια, νοηματοδώντας το θάνατο και το νεκροταφείο ως τον απαραίτητο σύνδεσμο επικοινωνίας των ζωντανών με τους νεκρούς, η βιογραφία εξαπλώνεται ρυθμικά, με έντονη κινησιολογία και στοχευμένες λεκτικές παρεμβάσεις έως τα απώτερα στρώματα του ψυχικού υποστρώματος και της συνειδησιακής αλήθειας του δημιουργού. Για να πετύχει αυτή ακριβώς την εμβάθυνση στις εσωτερικές αθέατες όψεις του καλλιτέχνη, η σκηνοθέτιδα διαμορφώνει το χώρο με τέτοιο τρόπο ώστε κάθε πτυχή του να συνδέεται με την χρονική ακολουθία της ζωής του. Γύρω από τον κεντρικό πρωταγωνιστή που προσωποποιεί τον γλύπτη, συσπειρώνεται πλήθος ηθοποιών που συναποτελούν ταυτόχρονα τον εσωτερικό κόσμο των αντιθέσεων, των σκέψεων, των αντιδράσεων, ενώ, παράλληλα, μεταθέτουν την εικόνα στον εξωτερικό κόσμο των σχολίων και των υποτιμητικών στάσεων έναντι του ιδίου και του έργου του. Μοναδικής αισθητικής αξίας και έμπνευσης αυτού του είδους η σύνδεση των ηθοποιών (οφείλουμε να ομολογήσουμε την άριστη χημεία μεταξύ των ηθοποιών, γεγονός το οποίο καθρεφτίζεται επί σκηνής).
Οι κρυφές και κεκαλυμμένες όψεις της ύπαρξης και τα πάθη του ανθρώπινου είδους (σε άμεση ταύτιση με την προσωπική του εμπειρία) αποτέλεσαν τα συνθετικά συστατικά της γλυπτικής του τέχνης. Εκείνο στο οποίο δίνει έμφαση και προσδίδει περαιτέρω συναισθηματική αξιοποίηση η σκηνοθέτιδα είναι η αίσθηση και η πράξη της μητρικής τιμωρίας, ο φόβος και οι απειλές εκ μέρους της οδήγησαν στην διάσπαση του συναισθηματικού δεσμού μαζί της και την ολική άρνηση της αγάπης που έτρεφε για το πρόσωπό της. Η σχέση εξάρτησης και ο σκληρός χαρακτήρας της μητέρας, εξελίχθηκαν σε στάση αποστροφής του ιδίου. Οι φωνητικές διαχύσεις των ηθοποιών, οι μουσικές νότες τις οποίες επιμελήθηκε ο Jan Van Angelopoulos, οι ενδυματολογικές επιλογές της Έφης Μπίρμπα που επιτόνιζαν την σύγκρουση εσωτερικής και εξωτερικής βιωμένης εμπειρίας, καθιστούν την ένταση και τον δυναμισμό επί σκηνής ως θεμέλιους λίθους της συνολικής επιτυχίας αυτής. Η εικόνα που συνθέτει η παράσταση καθηλώνει τον θεατή. Η ενσυναίσθηση την οποία επιτυγχάνει ο θεατρικός επαγγελματισμός του έργου, κορυφώνεται μέσα από τις εναλλαγές και τις μεταβολές τις οποίες διαμορφώνει η μορφοποίηση της ψυχικής οδύνης και η διανοητική τέχνη του Γ. Χαλεπά.
Στον ρόλο του καλλιτέχνη ο Σίμος Κακάλας και σε αυτόν του έτερου-δίδυμου εαυτού ο Αντώνης Μυριαγκός συνθέτουν τον λαβύρινθο μέσα από τον οποίο το δημιουργικό τάλαντο του Χαλεπά απέκτησε δημόσιο λόγο. Εντυπωσιακοί και οι δύο στο θεατρικό σανίδι, «έσκυψαν» πάνω απ’ τη ζωή του και αποτύπωσαν με τρόπο άμεσο και φροντισμένο την ψυχοσύνθεση αυτής. Μία μόνιμη διαπάλη, ένα βήμα μπρος κι ένα, ταυτόχρονα, πίσω έως την αυτοκαταστροφή και την επαναφορά στην επιφάνεια της πραγματικότητας. Δύο ρόλοι ενιαίοι και συνάμα τόσο αντίθετοι μεταξύ τους που μαγνητίζουν το κοινό και το αναγκάζουν να προσκολληθεί πάνω τους. Η ποιότητά τους ζηλευτή, το ίδιο και οι κινήσεις τους με αλλαγές και ένταση. Κάθε μετατόπιση στο χώρο είναι κι ένα βήμα εντός του παρόντος χρόνου και των στιγμών που αυτός παρασέρνει στο διάβα του. Αυτή ακριβώς την εξελικτική πορεία και τις μεταπτώσεις καθρεφτίζουν στη «δαιμονιώδη» θεατρική τους παρουσία με σύνεση και σεβασμό στην αξία του προσώπου.
Ειδικότερα, ο Α. Μυριαγκός προκειμένου να λειτουργήσει ως ένστικτο και ως αντιπαράθεση στον «επίσημο» εαυτό εμβαθύνει στη σκιώδη του πλευρά με τέχνη υποκριτικής δεινότητας. Από την άλλη πλευρά, ο Σ. Κακάλας μετασχηματίζει το εκάστοτε ερέθισμα σαν σε πραγματική αναπαράσταση των εικόνων, γεγονός που απαιτεί γνώση του αντικειμένου και βαθιά προσήλωση στις απαιτήσεις. Ορισμένα από τα γλυπτά έργα, που αναπαράγονται στη σκηνή χάρη στην ποιότητα των ηθοποιών, νοηματοδοτούν την ισορροπία στην οποία «περπάτησε» ο Γ. Χαλεπάς ανάμεσα στο παράλογο και τη συνείδηση, την τραγωδία και την αναγνώριση, την άρνηση και τη ρήξη ως την ανεξαρτησία και την πρόσληψη.
Μία πλήρης, από κάθε άποψη παράσταση, διανοητικά «κεντημένη» με εξαιρετικά λεπτούς χειρισμούς και μία παρουσία ηθοποιών με περίσσευμα θεατρικού αναστήματος (οι Χαρά Κότσαλη, Γιώργος Νικόπουλος, Δημήτρης Σωτηρίου, Αργυρώ Χιώτη και Τζωρτζίνα Χρυσκιώτη σε σημασιολογικά κομβικές αναπαραστάσεις της ζωής του), καθηλώνουν και αποσπούν τα θερμότερα χειροκροτήματα της κατάμεστης αίθουσας.
Info: Παραστάσεις 10 – 27/02, Τετάρτη έως Κυριακή στις 20:30 στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση (Λεωφόρος Συγγρού 107, Αθήνα 11745 / Τηλέφωνο: 21 11 981 784). Εισιτήρια https://tickets.onassis.org.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.
