Κριτική / «Ιστορία έρωτα και αναρχίας» στο BIOS: Ένα καλειδοσκόπιο πολιτικής και ανθρωπιάς
Η Λίνα Βερτμίλερ, βοηθός του Φεντερίκο Φελίνο στα πρώτα βήματά της, συστήνει το 1973 την Ιστορία Έρωτα και Αναρχίας, μια ταινία ορόσημο της εποχής της και που πλέον έχει πάρει την θέση της στο Πάνθεον του κλασικού κινηματογράφου. Γόνος της αριστοκρατίας η ίδια, ορκισμένη αναρχική ωστόσο, δίνει μια ταινία απόλυτης συνέπειας με τον ιδεολογικό της προσδιορισμό, κερδίζοντας βραβείο πρώτου ανδρικού ρόλου στις Κάνες (Τζιανκάρλο Τζανίνι) και θέτοντας τις βάσεις για την πρώτη υποψηφιότητα γυναίκας σκηνοθέτη στα Oscar που θα έρθει τρία χρόνια αργότερα («Ο Πασκουαλίνο και οι 7 καλλονές»)
Στην προπολεμική Ιταλία του Μουσολίνι, ένας χωρικός, αγνός και αφελής, έρχεται στη Ρώμη να εκδικηθεί το θάνατο του αντιφασίστα αναρχικού φίλου του, συμμετέχοντας σε ένα σχέδιο εκτέλεσης του φασίστα ηγέτη. Βρίσκει καταφύγιο σε έναν οίκο ανοχής και σε μια αναρχική ιερόδουλη που συμμετέχει στον αντιφασιστικό αγώνα. Εκεί θα γνωρίσει τον έρωτα, λίγες μέρες πριν την εκτέλεση του σχεδίου, και θα έρθει αντιμέτωπος με πρωτόγνωρα βασανιστικά διλήμματα περί προσωπικής ευτυχίας και προσήλωσης σε υψηλούς σκοπούς και ιδανικά.
Ο Γιάννης Λασπιάς, έχοντας ήδη δώσει δείγματα εξαιρετικής σκηνοθεσίας από την περασμένη σαιζόν με την «Καμίλ Κλωντέτ» , έβαλε αυτήν τη φορά ένα πολύ δυνατό στοίχημα, στην αναμέτρησή του με την θεατρικοποίηση μιας τέτοιας ιστορικής και εμβληματικής ταινίας, παίρνοντας όλα τα ρίσκα ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Με θεματολογία που ακουμπά το σήμερα και τη σταθερή επάνοδο του φασισμού σε ολόκληρη την Ευρώπη και με την ποιητική του πιο έντονου ανθρώπινου συναισθήματος του έρωτα, δημιούργησε όχι απλά μια παράσταση, αλλά μια πινακοθήκη εικόνων και ατμόσφαιρας. Ο νεαρός ήρωας ο Τουνίν και μαζί του κι εμείς, βουτάμε σε έναν κόσμο πρωτόγνωρο, αλλιώτικο, αισθησιακό και συνάμα ωμό, βίαιο και απάνθρωπο.
Η σκηνή ντύνεται με χρώματα και σκιές, ο παραμορφωτικός καθρέφτης της στρεβλής πραγματικότητας επιβάλλεται και ο πολυπληθής θίασος μετατρέπεται σε διαχρονικές, πανανθρώπινες φιγούρες. Η κάθε σκηνή αποκτά μια ξεχωριστή σκηνική οντότητα, ακριβώς όπως ένας πίνακας ή μια φωτογραφία, σε ένα μπαράζ εικόνων, σκέψεων και αναμνήσεων.
Ο Γιάννης Λασπιάς ντύνει πολύ επιτυχημένα την παράσταση με τη μουσική και τα τραγούδια του Νίνο Ρότα, και καταφέρνει να εκμαιεύσει από τους νέους (στην πλειοψηφία τους) ηθοποιούς του ακριβείς, εύστοχες και επικεντρωμένες ερμηνείες έχοντας εμφυσήσει πνοή και αύρα στην κίνησή τους.
Ο νεαρός Βασίλης Αθανασόπουλος, ερμηνεύει τον Τονίνο με απόλυτη συνέπεια στην αγνότητα, την αθωότητα και το άδολο του χαρακτήρα του. Με βλέμματα που παρατηρούν και ψάχνουν, με ανάσες που ζεσταίνουν και εκφράσεις που αποτυπώνουν, αναδεικνύουν αυτήν την θαυμαστά ανεπιτήδευτη και «πρωτόλεια» προσωπικότητά του, διατρανώνοντας την φυσική αντίθεση ανθρωπιάς και φασισμού και πως με την ανθρώπινη ψυχή μόνον η αγάπη και ο έρωτας μπορούν να ταυτιστούν.
Μαζί του η Ανδρομάχη Μαρκοπούλου στο ρόλο της Μαντάμ Αΐντα που διευθύνει τον οίκο ανοχής, η Δώρα Χρυσικού ως Σαλώμη, η αναρχική ιερόδουλη, δυναμική, επιβλητική και ταυτόχρονα ανθρώπινη, η εύθραυστη Ίριδα Μάρα, που ο έρωτάς της θα ανατρέψει όλα τα δεδομένα και επιφέρει ανατροπές στις ψυχές των ηρώων και ο Διαμαντής Καραναστάσης, ο άνθρωπος του Μουσολίνι, ο οποίος με πραγματικά εύστοχο τρόπο σκιαγραφεί τον χαρακτήρα του ως σκοτεινή, επικίνδυνη και γελοία ταυτόχρονα καρικατούρα.
Η Άλκηστις Πολυχρόνη έχει κάνει εξαιρετική δουλειά στην κίνηση, η Αρετή Μουστάκα αναδεικνύει το ύφος και το πνεύμα της αέρινης αυτής παράστασης με τη λιτότητα και διακριτικότητα των σκηνικών της ενώ ο Βαγγέλης Μούντριχας φωτίζει και σκιάζει τις ζωές των ηρώων. Τα κοστούμια της Βασιλικής Σύρμα είναι σε άμεση επικοινωνία με όλο το σκηνικό περιβάλλον και ατμόσφαιρα.
Η παράσταση του Γιάννη Λασπιά έχει κερδίσει το στοίχημα. ‘Εχει φέρει στην επιφάνεια όλα τα ανθρώπινα διλήμματα και αδυναμίες ανθρώπων που επέλεξαν να θέσουν την προσωπική ζωή τους στην υπηρεσία υψηλών σκοπών και να θυσιάσουν ακόμα και την ίδια την ύπαρξή τους. Έχει αποδείξει ότι τελικά η πολιτική έκφραση δεν αποκλείει (το αντίθετο μάλιστα) τις άλλες εκφάνσεις της ζωής όπως είναι ο έρωτας και –το σημαντικότερο – έχει φέρει μπροστά στα μάτια του κοινού ένα καλειδοσκόπιο ανθρωπιάς, γενναιότητας ψυχής και αθωότητας. Ένα άλμπουμ ζωής, που ξεφυλλίζεται αυτούσιο και μονορούφι.
Πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε να βρείτε ΕΔΩ