Κριτική / «Μεταμορφώσεις» από την Ομάδα C. for Circus στην Πειραιώς 260: τρυγώντας τις ρίζες των θρύλων και της παράδοσης

Τι παραστάσεις πρέπει να περιλαμβάνει ένα σύγχρονο Φεστιβάλ, ώστε να ανταποκρίνεται στους σκοπούς του και να εμπεριέχει έναν αέρα δημιουργίας ξεχωριστό και μοναδικό, προσφέροντας εμπειρίες στο κοινό του, που δε θα συναντήσει όλη την επόμενη χρονιά; Αυτό το ερώτημα, που φαντάζομαι βασανίζει όλους τους ιθύνοντες πίσω από την κατάρτιση του προγράμματος, πήρε χθες την απάντησή του, στο παρθενικό άνοιγμα της φετινής φεστιβαλικής περιόδου στην Πειραιώς 260 μέσα από την ομάδα C. for Circus και την παράστασή τους «Μεταμορφώσεις» του Οβίδιου.

Και είναι πρώτα απ΄όλα η ίδια η επιλογή του έργου. Ένα έργο, έμμετρο, γραμμένο τον 1ο αιώνα μ.Χ. από τον Λατίνο ποιητή , εν πολλοίς άγνωστο στο κοινό, με όση δυσκολία μπορεί να έχει η προσέγγιση και δραματοποίηση ενός τέτοιου κειμένου στη σύγχρονη εποχή. Ο Οβίδιος συγκεντρώνει τους αρχαίους ελληνικούς και ρωμαϊκούς μύθους, που έχουν κοινό σημείο την μεταμόρφωση, την μεταβολή προσώπων ή πραγμάτων σε άλλες μορφές, σε 15 βιβλία και εδώ η ομάδα μας επέλεξε και παρουσίασε 5 ιστορίες.

Σε έναν κόσμο που αλλάζει και συνεχώς μεταμορφώνεται, είτε ως αναπόφευκτη κοινωνική διαδικασία, είτε ως προσωπική καταφυγή, η μεταμόρφωση και η αλλαγή προβάλλει ως δύναμη επιβίωσης, ζωής και ανάσας. Δεν θα μπορούσε να μην ξεκινήσει λοιπόν διαφορετικά από την «Αρχή του Κόσμου», τη μεγαλύτερη και σπουδαιότερη Μεταμόρφωση, και τον υπαινιγμό ότι σε έναν κόσμο που μεταμορφώνεται, είναι αναπόφευκτη και η δική μας μεταμόρφωση, για να συνεχίσει στις επιμέρους ιστορίες «Δάφνη και Απόλλων», «Καλλιστώ», «Πρόκνη και Τηρέας και Φιλομήλα» και «Ερυσίχθωνας».

Ο Παύλος Παυλίδης και η Ειρήνη Μακρή με συνέπεια και αγάπη σε υλικό που έχει να κάνει με τη λαϊκή παράδοση (ας ανακαλέσουμε εκείνη τη σπουδαία παράσταση της ομάδας «Το δαχτυλίδι της μάνας») διεισδύει αυτήν την φορά ακόμα πιο βαθιά σε αυτήν, σε μια προσπάθεια να προσεγγίσουν τη ρίζα και τη πηγή γέννησής της. Έτσι, μέσα από αυτές τις ιστορίες, ανακαλύπτουμε με έκπληξη τα γεννητούρια θρύλων όπως «η καρδιά της μάνας», του «Κυανοπώγωνα», του «Γκιώνη» κλπ.

Οι ηθοποιοί καθοδηγούνται σε ένα πρωτόγνωρο ομαδικό κλίμα και σχηματισμό, μέσα από κίνηση ακριβείας με την επιμέλεια του Δρόσου Σκότη, χορογραφημένοι και χοροθετημένοι με ισορροπία και ευνομία, γιατί τίποτα σε αυτόν τον κόσμο δεν μπορεί να λειτουργήσει άναρχα και ατομικά. Οι ηθοποιοί στην κυριολεξία «ζουζουνίζουν» με όλα τα εκφραστικά τους μέσα, με το σώμα να αποτυπώνει με παραστατική πειστικότητα φυσικά αντικείμενα, υπάρξεις και φαινόμενα, κινούμενοι σαν σμάρι από γωνιά σε γωνιά, εφορμώντας από τον κεντρικό τύμβο που στέκεται επιβλητικός στη σκηνή, πεταρίζοντας από θρύλο σε θρύλο και γονιμοποιώντας τους μύθους και τους θρύλους σαν μελίσσι σε λουλούδια, μεταφέροντας μας τη γύρη και την ουσία τους.

Μουσικό περιβάλλον από την Βαλέρια Δημητριάδου σε πλήρη αρμονία με αυτήν τη γιορτή και αποθέωση της Φύσης και της Υφηλίου σε δρόμους παραδοσιακούς.

Οι Τζίνα Ηλιοπούλου και Λίνα Σταυροπούλου φτιάχνουν έναν κόσμο-λιβάδι στη σκηνή. Χωμάτινο και καταπράσινο δημιουργώντας την κάτοψη ενός γεωφυσικού άτλα με τα βουνά και λόφους, όπου βήμα-βήμα οι ήρωες παίρνουν τη θέση τους μέσα σε αυτόν.

Σκηνικά, φώτα (Σεσίλια Τσελεπίδη), μουσική, κίνηση και ερμηνείες στήνουν στη σκηνή της Πειραιώς, έναν οργασμό της Φύσης, ένα αρχέγονο πανηγύρι, ένα παγανιστικό ξεσάλωμα, με όλες τις αισθήσεις που αντανακλώνται και αντανακλάν στη Φύση σε έξαρση και κορύφωση. Στους φωτεινούς αστερισμούς τις νύχτες, στα αρώματα των λουλουδιών και των δέντρων, στους ήχους από τις φυλλωσιές, στο ρίγος από το ανάλαφρο αεράκι, στα ηλιόλουστα πρωινά. Στον Γκιόνη του Δημήτρη Κίτσου, που έγινε άξια, σύμβολο και σήμα κατατεθέν της παράστασης.

Αυτή η προσήλωση, στην αποτύπωση αυτής της αρχέτυπης Γιορτής, οδήγησε κάποιες στιγμές σε μικρές κοιλιές την παράσταση που έχουν να κάνουν με την «αρχή της επανάληψης» μοτίβων, λέξεων και φράσεων ή με κάποιες παύσεις και σιωπές, που δημιουργούν μια διάσπαση του κλίματος και της ατμόσφαιρας που έχει αρχίσει να υποβάλλεται ο θεατής. Στιγμές που όμως γρήγορα ξεπερνιούνται με την αμεσότητα των ερμηνειών και της κίνησης και την επαναφορά του ρυθμού. Το φινάλε χαρακτηρίζεται από την σταδιακή αποστασιοποίηση του κλίματος της παράστασης και την «επιστροφή» μας στο «τώρα» μέσα από την αναφορά σημερινών «πραγματολογικών» και «πολιτισμικών» στοιχείων.

Στην Πειραιώς 260, είδαμε μια παράσταση καλοδουλεμένη, δροσερή και δημιουργική στην ουσία της. Είδαμε μια ομάδα ανθρώπων, να λειτουργεί πραγματικά σαν ομάδα, να μην μένει στα ήδη κατακτημένα, αλλά να ρισκάρει, βουτώντας στα βαθιά, δίνοντας ζωή και οντότητα σε ένα κείμενο που κάποιοι βιαστικά θα το χαρακτήριζαν νεκρό. Τέλος είδαμε ανθρώπους που δούλεψαν σκληρά (αυτό είναι διακριτό σε όλη τη διάρκεια της παράστασης), φτάνοντας σε ένα αποτέλεσμα που δικαιώνει απόλυτα και την επιλογή τους, και τη δουλειά τους αλλά προπάντων την προσήλωσή τους σε ένα θέατρο που δεν είναι ούτε προφανές και ίσως ούτε αυτονόητο. Έχουν κάνει αυτό το ένα βήμα παραπάνω που χωρίζει τον Ηθοποιό ή τον Σκηνοθέτη από τον Δημιουργό. Ένα, αλλά μεγάλο.

Υγ. Η παράσταση πρέπει να βρει το δρόμο και τον τρόπο προς τα ανοιχτά θέατρα το καλοκαίρι ή τις αίθουσες το χειμώνα. Το χρωστάν στη σκληρή δουλειά τους.

φωτο: Θωμάς Δασκαλάκης

Πληροφορίες για την παράσταση μπορείτε ένα βρείτε ΕΔΩ