Κριτική: Γκόλφω / Κλητική προσφώνηση

Έχουμε όλοι στο μυαλό μας τη Γκόλφω και τον Τάσο σαν ένα αδιαίρετο σύνολο, σαν ένα βουκολικό ερωτικό δράμα και δεν απέχει απ’ αυτό που στ’ αλήθεια είναι. Έργο πλατιάς κι ευρείας απήχησης κι όχι άδικα παρότι γραμμένο από τον Σπυρίδωνα Περεσιάδη στα 1893. Βουκολικό άρα μιλάει για τον πρωτογενή τομέα του έρωτα εκεί όπου συντελείται ατόφιος με μια οργιαστική φύση που συνδράμει τα μέγιστα σ’ όλη τη διάρκεια του έργου.

Τα ρυάκια με το γάργαρο νερό, τα πουλάκια που κελαηδούν, τα δέντρα, όλα… Ερωτας με τα παρελκόμενα του βεβαίως και το δράμα που τον συνοδεύει κάπως σαν νομοτέλεια και κάπως αναπόφευκτα. Αλλά νοείται βίος χωρίς καύσιμη ύλη τον έρωτα και το πάθος; Η απάντηση είναι προφανής γιατί είναι ρητορική. Ο έρωτας είναι αυταπόδεικτος άμα τη εμφανίσει του κι ίσως το πιο διαχρονικό στοιχείο που πραγματεύεται η τέχνη αιώνες τώρα.

Σε μια ατμόσφαιρα που έχει κάτι από τη γλυκα του λαϊκού ζωγράφου Θεοφίλου μ’ ένα λιτό αλλά πολυπαραγοντικό σκηνικό μ’ ένα δέντρο (ιτιά λουλουδιασμενη) που διχοτομείται, όπως ακριβως η καρδιά των ερωτευμένων νέων κάπου σε ένα χωριό συντελείται ο έρωτας κι η φύση συμπάσχει, συμμετέχει ως δρων πρόσωπο απογειώνοντας την ποιητική διάσταση του έρωτα αλλά και τη διάδοχη λύπη των άμεσα εμπλεκομένων. Παρελαύνουν τα ήθη κι η λαογραφία της εποχής μπρος στα μάτια μας. Ο έρωτας αναδεικνύεται ως αυτό που είναι. Μια ακραία ερωτική πράξη. Κι η φτώχεια είναι φταίξιμο που πασχίζουν να την αποτάξουν ωσάν το Σατανά από πάνω τους. Το συμφέρον, οι συμβάσεις, η κοινωνία που μετατρέπει και μετατρέπεται σε ανακριτή και συνεπακόλουθα η εκδίκηση.

Η μάνα συμβουλεύει την κόρη να κοιτάξει το συμφέρον, την περιουσία για να εξασφαλίσει μια εύκολη ζωή αλλά η αγάπη θέλει υπομονή σαν το δεντρί που όλο αναφέρεται στο έργο για πλήρη εμπέδωση. Κι η σταθερή επίκληση της Γκολφως στην αγάπη που είναι αγνή κι ανέγγιχτη δεν αφήνει αμφιβολιες για την ένταση του συναισθήματος. Ειναι αυτή η ίδια ένταση που έκανε αρκετούς από το κοινό να κλάψουν κι οι μασκες τους να γίνουν οδοφράγματα στο δάκρυ όχι μόνο από την ευαλωτότητα των περιστάσεων που μας κάνει να τις φοράμε αλλά από την οικουμενικότητα του έρωτα που προκαλεί τς ιδιες δονησεις κι εκρηξεις σε ολους μας.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι παρομοιώσεις δίνουν και παίρνουν για να αποθεώσουν και να επιτείνουν τη σημασία της αγάπης που δεν είναι χόρτο είναι δεντρί, η καρδιά βγάζει μέλι, τα μάτια είναι Αυγερινοί κ.ά. Η Γκόλφω κι ο Τάσος τελικά καταλήγουν στο μνήμα και γίνονται μια φωτεινή υπόμνηση για το μέλλον.

Πέντε ηθοποιοί ερμηνεύουν όλους τους ρόλους. Η Δάφνη Λαμπρόγιαννη συμμετέχει με τρεις ρόλους ενσαρκώνοντας τη μάνα της Γκόλφως, την αντίζηλό της, αλλά και τον αρχιτσέλιγκα Ζήση με μια εμπνευσμένη κατασκευή με σιγκούνια και κάπες κι επεξεργασμένη φωνή από το μικρόφωνο κάπως σαν από το υπερπέραν του χρόνου.

Ζωντανή μουσική εκτελείται καθ’ όλη τη διάρκεια της παράστασης δημιουργία του Άλκη Κανίδη των ΕΚΜΕΚ. Το έργο πέρασε στο κοινό. Κλισέ πλην όμως αληθές. Κι αν έχει σημασία να ειπωθεί κι εδώ ας το καταγράψουμε. Λαθραία υποκλέπτοντας συνομιλίες στο κοινό πριν την έναρξη της παράστασης διατύπωναν πόσο η έλλειψη παραστάσεων έχει γίνει αισθητή κι είναι επιτακτική ανάγκη αυτό να αντιστραφεί σαν κλίμα.