Το 2020 ήταν αναμφισβήτητα μια από τις δυσκολότερες χρονιές των τελευταίων δεκαετιών. Ένας από τους κλάδους που χτυπήθηκε περισσότερο από κάθε άλλον είναι ο χώρος του πολιτισμού.
Τα θέατρα δοκιμάστηκαν σε μια συνθήκη ιδιαίτερα εχθρική φτάνοντας τους καλλιτέχνες στα όρια τους. Αν, όμως, κάτι ξέρουν πολύ καλά οι εργαζόμενοι στον χώρο του πολιτισμού είναι να δημιουργούν και να επιμένουν. Άλλωστε, η τέχνη για τους σκεπτόμενους ανθρώπους δεν ήταν ποτέ εναλλακτική, ήταν πάντα επιλογή και τρόπος ζωής.
Λίγο, πριν, ολοκληρώσει την διαδρομή του το 2020 μπήκα στον πειρασμό να ξεχωρίσω τις παραγωγές που προσωπικά με άγγιξαν περισσότερο. Μια βουτιά, λοιπόν, στις θεατρικές παραστάσεις της χρονιάς που πέρασε.
Εξημέρωση του Δημήτρη Παπαμάρκου, σε σκηνοθεσία Γεωργίας Μαυραγάνη, στην Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση
Ο βραβευμένος ιστορικός και συγγραφέας Δημοσθένης Παπαμάρκος σε συνεργασία με την Γεωργία Μαυραγάνη δημιουργούν μια ιστορική γέφυρα μεταξύ παρελθόντος και παρόντος. Τι κοινό έχουν οι Ομηρικοί ήρωες με τον Ρωμαίο ποιητή Βιργίλιο και ο Ηρόδοτος με τον θεό της Σκανδιναβικής μυθολογίας Όντιν. Μπορεί το πένθος και ο πόνος των προσφύγων να σταχυολογήσει μνήμες μας και να τις μετατρέψει σε δημιουργία;
Τρεις ηθοποιοί αφηγούνται αποσπάσματα από την τραγωδία του Φρυνίχου «Μιλήτου Άλωσις» αντιπαραθέτοντας τα πνιγμένα πτώματα της Μεσογείου –εξαιρετικοί Μάνος Πετράκης, Κωνσταντίνα Τάκαλου και Νίκος Γιαλελής– σε ένα μινιμαλιστικό σκηνικό που αποτελείται από χώμα, νερό, καλάμια και λίγα τούβλα με σκοπό να οικοδομήσουν μια νέα θεατρική πατρίδα εικαστικής αντίληψης που έρχεται να ενωθεί με τρεις ακόμα ηθοποιούς – Ελίνα Ρίζου, Ξένια Καλογεροπούλου, Ηλία Κατέβα– και να μετατραπούν όλα σε ένα υπερμεγέθη θέατρο σκιών.
Ρίττερ, Ντένε, Φος του Τόμας Μπέρνχαρντ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Πρωτόπαππα, στο Υπόγειο του Θεάτρου Τέχνης.
Το πρώτο πράγμα που αντικρίζει ο θεατής κοιτώντας στην σκηνή είναι μια στήλη, φωτιζόμενη με αριθμούς που παραπέμπουν στους νεκρούς του Ολοκαυτώματος και ένα μεγάλο τραπέζι. Η Μαρία Πρωτόπαππα παίρνει το κείμενο του Μπέρνχαρντ και στήνει μια σαρδόνια παράσταση ξεμπροστιάζοντας τους συμπατριώτες του συγγραφέα που αρνιόντουσαν οποιαδήποτε φιλοναζιστική συμμετοχή και ηθική συνενοχή προς το πρόσωπο του Χίτλερ. Ένα γαϊτανάκι ενοχών, ψυχαναγκασμών και αιμομικτικής εξαθλίωσης τριών αδερφών που εκπροσωπούν τα φαντάσματα των ηττημένων του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ο Αργύρης Ξάφης είναι ο παράφρων γιος Φος, η Λουκία Μιχαλοπούλου η σαρκαστική Ρίττερ και η Στεφανία Γουλιώτη η νευρωτική Ντένε. Τα ονόματα των χαρακτήρων είναι τα μικρά ονόματα των ηθοποιών που πρωτόπαιξαν την παράσταση. Ο συγγραφέας θέλησε να τους τιμήσει με αυτήν την αναφορά μιας και δέχτηκαν να ζωντανέψουν την ιστορία ενός έκπτωτου επαναστάτη Γερμανού. Όλα αρχίζουν και τελειώνουν σε ένα ανθρωποφαγικό σκηνικό επισημαίνοντας τον κίνδυνο της ιστορικής επανάληψης.
Τρεις αδελφές του Άντον Τσέχωφ, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, στο Θέατρο Βεάκη.
Σπουδαία στιγμή για τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά και την ανάγνωση που κάνει σε ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του Ρώσου δραματουργού. Αν κάτι διακρίνει τους ήρωες του Τσέχωφ είναι η λαχτάρα για αυτό που έρχεται και η ματαίωση μέσα από μια προσωπική αδράνεια και συναισθηματική ραστώνη. Όλα τα πρόσωπα διακατέχονται από επιθυμίες που αναβάλλονται χρονικά σε ένα τοπίο όπου επαναλαμβάνεται και συγχρόνως διαστέλλεται συμπυκνώνοντας ζωές, αντικείμενα και όνειρα. Οι ηθοποιοί της παράστασης είναι άρτιοι με τις τρεις πρωταγωνίστριες, Καρυοφιλιά Καραμπέτη, Αθηνά Μαξίμου και Μαρία Κεχαγιόγλου να ξεχωρίζουν. Ιδιαίτερη μνεία στο ζωντανό σκηνικό της Μαρίας Πανουργιά.
Δόξα Κοινή, σε σύνθεση Στρατή Πασχάλη και σκηνοθεσία Δημήτρη Τάρλλοου, στο Θέατρο Πορεία.
Με ένα ensemble εξαιρετικών ηθοποιών και μουσικών ο ποιητής Στρατής Πασχάλης και ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τάρλοου καταφέρνουν μια κατάβαση στον κόσμο της ποίησης. Έργα των Ελύτη, Σολωμού, Εμπειρίκου, Σαπφούς, Καβάφη, Εγγονόπουλου, Καββαδία, Πολυδούρης και άλλων ποιητών έρχονται να υποκλιθούν σε ένα τελετουργικό μύησης. Λυρισμός και ακραίως ερωτισμός σε ένα σκηνικό που παντρεύει λόγο και κίνηση εικονοποιώντας συναισθήματα και επιθυμίες.
Άμλετ του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Ευαγγελάτου, στο «Αμφι-θέατρο Σπύρου Ευαγγελάτου».
Με αφορμή μια από τις πιο γνωστές ιστορίες εκδίκησης η Κατερίνα Ευαγγελάτου πραγματεύεται αιώνιους στοχασμούς και αναπτύσσει ένα πυρηνικό Άμλετ που έρχεται όχι, φυσικά, να δώσει απαντήσεις, αλλά να επαναδιαπραγματευθεί τις ερωτήσεις και να ξετυλίξει το αφήγημα από την αρχή. Ο Οδυσσέας Παπασπηλιώπουλος στον πρωταγωνιστικό ρόλο μοιάζει ο ιδανικός εκφραστής για αυτήν την φιλοσοφική συνομωσία. Η ανθρώπινη ύπαρξη βρυχάται σε ένα σκηνικό μνήμης και αναγέννησης.
Από Θέση Ισχύος – Η δύναμη του δημόσιου λόγου, σύλληψη και σκηνοθεσία Ένκε Φεζολάρι, από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΣΕΡΡΩΝ.
Μια συρραφή λόγων και διαγγελμάτων των ανθρώπων που βρίσκονταν σε θέση ισχύος υπογραμμίζοντας κρίσιμες στιγμές της Ελληνικής Ιστορίας. Ο σκηνοθέτης Ένκε Φεζολάρι τοποθετεί τον άνθρωπο στο κέντρο των γεγονότων κάνοντας τον κοινωνό των εξελίξεων και υπενθυμίζοντας την ανάγκη για ενεργή και υπεύθυνη συμμετοχή. Από τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την Σικελική εκστρατεία στον Επιτάφιο του Περικλή και τον Μέγα Αλέξανδρο. Ηγέτες δημοκρατικοί, αιρετικοί που άλλοτε ενέπνεαν και άλλοτε δημαγωγούσαν. Χωρίς, ίχνος ακαδημαϊσμού με ένα δυνατό έμψυχο δυναμικό τεσσάρων ηθοποιών, Φιλαρέτη Κομνηνού, Αλέκος Συσσοβίτης, Άννα Μάσχα, Καλλιόπη Ευαγγελίδου, σκουντάει το σύγχρονο άνθρωπο κάνοντας τον να αναρωτηθεί πόσα έχουν αλλάξει από τότε.
Περιμένοντας τον Γκοντό, του Σάμιουελ Μπέκετ σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα.
Ο Γιάννης Κακλέας σκηνοθετεί την μεγαλύτερη υπαρξιακή φάρσα που γράφτηκε ποτέ στην παγκόσμια δραματουργία. Όσες φορές έχει ανεβεί το συγκεκριμένο έργο άλλες τόσες είναι και οι αναγνώσεις του. Η μεταφυσική πρόθεση του Μπέκετ δικαιώνεται σε μια παράσταση που ακροβατεί μεταξύ διανόησης και πεζής πραγματικότητας σε ένα μεταφυσικό περιβάλλον. Οι Βλαντιμίρ και Εστραγκόν καθώς και οι Πότζο και Λάκι αναπαύονται στους Θανάση Παπαγεωργίου, Σπύρο Παπαδόπουλο, Άρη Σερβετάλη και Ορφέα Αυγουστίδη περιμένοντας τον δικό τους Γκοντό.
Όρνιθες, του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα, από το ΚΘΒΕ.
Με δύναμη από τον Βορρά το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, φέτος, γέμισε από τους Όρνιθες σε μια πρόταση που έκλεινε το μάτι στην θρυλική παράσταση του Θεάτρου Τέχνης, το 1959. Προσαρμοσμένη στην σημερινή πραγματικότητα, αλλά πάντα στην ίδια ιδεολογική αναζήτηση μιας καλύτερης κοινωνίας, ουτοπικής και δίκαιης, απαλλαγμένης από αριβισμούς και οπορτουνισμούς ο Γιάννης Ρήγας μαζί με τους Ταξιάρχη Χάνο, Γιάννης Σαμψαλάκη, Χρήστου Στέργιογλου και ένα μεγάλο θίασο αποθέωσαν το μανιφέστο του Αριστοφάνη. Δυνατή η αρχή και το κλείσιμο της παράστασης με το κουστούμι που είχε σχεδιάσει ο Γιάννης Τσαρούχης, αλλά και η μουσική του Γιώργου Χριστιανάκη με αναφορές στο Μάνο Χατζιδάκι και τον Ένιο Μορικόνε.
Ξυπόλυτοι στο πάρκο του Νηλ Σάιμον, σε σκηνοθεσία Ρείνα Εσκενάζυ, στο Θέατρο Νέο Ακάδημο.
Η παράσταση έκανε πρεμιέρα, μας γλύκανε και έπειτα από τα νεότερα υγειονομικά μέτρα μας αποχαιρέτησε, όχι, όμως, για πολύ αφού όλοι περιμένουμε πότε θα ξανανοίξουν τα θέατρα για να απολαύσουμε μια από τις πιο τρυφερές κομεντί. Με διάθεση πρώτου ραντεβού και ενός διάχυτου αστικού ρομαντισμού η Ρέινα Εσκενάζυ μας μεταφέρει στο Μανχάταν της δεκαετίας του ΄60 και μας συστήνει την Κόρι, Βασιλική Τρουφάκου και τον Πολ, Αργύρη Αγγέλου που θα μπορούσε ο καθένας τους να είναι ένας/μία από εμάς. Φοβόμαστε την αγάπη και πόσο διατεθειμένοι είμαστε να ενηλικιωθούμε συναισθηματικά κάνοντας χώρο σε έναν άλλον άνθρωπο;
Μια feelgood παράσταση που θα σας συγκινήσει.