Έξι ερωτήσεις για την παράσταση «Silence Speaks» από τους σκηνοθέτες Αλέξανδρο Ράπτη και Φώτη Δούσο στον Τόνι Γιαπ
Η θεατρική ομάδα Hippo παρουσιάζει τη νέα της παραγωγή για τη σεζόν 2018-2019, βασισμένη στο έργο του Ινδού συγγραφέα Dhanedra Kawade, Silence Speaks, το οποίο μεταφέρεται -σε παγκόσμια πρώτη- επί σκηνής.
Μια διεθνής ομάδα καλλιτεχνών – χορευτών, ηθοποιών και μουσικών – από την Ινδία, τη Μαλαισία και την Ελλάδα, συναντιέται επί σκηνής σε μια πρωτότυπη, βιωματική performance σωμάτων χωρίς λόγο. Με επικεφαλής τον σπουδαίο Μαλαισιανό χορευτή και χορογράφο Tony Yap και με μοναδικό αφηγηματικό όργανο το σώμα, η performance θα επιχειρήσει να προσεγγίσει τα διαφορετικά στάδια της απώλειας, πώς, δηλαδή, το σώμα βιώνει την απώλεια.
Oι σκηνοθέτες Αλέξανδρος Ράπτης και Φώτης Δούσος αναλαμβάνοντας τον ρόλο δημοσιογράφου έθεσαν έξι ερωτήσεις με αφορμή τις παραστάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη στον Μαλαισιανό χορευτή και χορογράφο Τόνι Γιαπ για τη στήλη «Όταν ο σκηνοθέτης συνάντησε τον ηθοποιό»
Πώς είναι η συνεργασία σου με τους Ελληνες καλλιτέχνες; Είναι ένα σύνολο από χορευτές και ηθοποιούς με διαφορετικές ηλικίες. Δουλέψαμε πολύ καλά και δεθήκαμε αμέσως μέσω της διαδικασίας. H συγκεκριμένη συνεργασία παίρνει τα ρίσκα της, προχωράει πέρα από τις ασφαλείς ζώνες και οι καλλιτέχνες δίνουν το 100%.
Τί είναι κίνηση για σένα; Δίνω προσοχή στα πιο παρορμητικά ερεθίσματα που μπορεί να δέχεται ένα σώμα. Με ενδιαφέρουν οι ψυχολογικοί και οι σωματικοί παλμοί που προκαλούν τους σπασμούς εκείνους που κάνουν το σώμα να κινείται με ανοίκειους τρόπους, μακριά από την κανονικότητα. Αυτά τα εσωτερικά ερεθίσματα συχνά ενσωματώνουν το παρόν και περιλαμβάνουν και τους γύρω ανθρώπους και το περιβάλλον. Γενικότερα οι κινήσεις μπορούν να είναι βίαιες ή απαλές, αλλά πάντα πρέπει να συνδέονται με το αυθεντικό.
Πώς παράγεται το συναίσθημα μέσω της κίνησης; Αν παρατηρήσουμε το σώμα στις πιο συναισθηματικά φορτισμένες στιγμές του μέσα στην καθημερινή ζωή, θα δούμε ότι έχει το δικό του λεξιλόγιο. Για παράδειγμα πώς ο ώμος ή ο λαιμός μπορεί να σφιχτεί όταν είμαστε θυμωμένοι ή πώς γλιστράει κάτω όταν είμαστε θλιμμένοι. Σε μια παράσταση φυσικά δεν μπορεί ο χορευτής ή ο ηθοποιός να βασίζεται στο αληθινό συναίσθημα μιας προσωπικής εμπειρίας που έχει ζήσει στο παρελθόν, αλλά το σώμα του μπορεί να θυμηθεί την κατάσταση στην οποία βρισκόταν σε μια τέτοια στιγμή και να την αναπαράγει. Αυτό δίνει την ελευθερία στον θεατή να βρει το δικό του νόημα μέσα από την ποίηση της κίνησης.
Τί σημαίνει trance για σένα και πώς το χρησιμοποιείς στην κίνηση; Η έννοια του trance σχετίζεται με διάφορους πολιτισμούς. Στην νοτιοανατολική Ασία συχνά ο όρος trance σημαίνει μια κατάσταση καταληψίας, κατά τη διάρκεια της οποίας ο άνθρωπος που έχει την εμπειρία συχνά έχει κενό μνήμης. Με αυτή την έννοια η ρέμβη, ο διαλογισμός και το ψυχολογικό σοκ, είναι όλα καταστάσεις trance. Για μένα το trance διαβαθμίζεται σε 5 επίπεδα που διαχωρίζονται από την διαφορετική οπτική εστίαση. Η κατάδυση σε μια κατάσταση trance πάνω στην σκηνή μπορεί να φτάσει σε βάθος και ο βαθμός της συνειδητότητας να έχει διαφορετικές ποικιλίες από τον κάθε performer. Όσο πιο κοντά φτάνει ο ηθοποιός – χορευτής στο να χάσει τον συνειδητό έλεγχο, τόσο περισσότερες αληθινές στιγμές ξεπηδούν απ’ το υποσυνείδητό του. Αυτός είναι ένας από τους τρόπους για να λειτουργήσει και να αναπτυχθεί η έννοια του αυτοσχεδιαστικού στοιχείου πάνω στην σκηνή. Λαμβάνοντας υπόψη του τις διαβαθμίσεις του trance, ο performer αποκτά πρόσβαση σε μία σωματική γλώσσα όπου το ψυχολογικό στοιχείο εμπλέκεται με την κίνηση και την πράξη. Αποκτα ένα ψυχο – σωματικό και ψυχο – φωνητικό λεξιλόγιο. Για τον ηθοποιό αυτό είναι κάτι πέρα από το κείμενο και για τον χορευτή είναι κάτι πέρα από την χορογραφία. Με βάση το πνευματικό όχημα της σαμανιστικής πρακτικής της περιοχής που κατάγομαι – της νοτιοανατολικής Ασίας δηλαδή – είναι αποδεκτό από όλους ότι η διαδικασία του trance επιτρέπει στο θεϊκό στοιχείο να φανερωθεί μέσα από το ανθρώπινο σώμα. Η δουλειά των μέντιουμ σε τελετές trance, κάτι που μοιάζει με τη δουλειά των ηθοποιών, είναι ότι πρέπει να “αδειάσουν” ώστε να γίνουν δοχεία για αυτή την πνευματική μεταμόρφωση.
Τί αποτέλεσμα έχει στην παράσταση η ψυχοσωματική διαδικασία στις πρόβες; Το ψυχοσωματικό στοιχείο επιδρά όπως η εσωτερική κάθαρση. Προσφέρει μια πιο ολοκληρωμένη εμπειρία στο σώμα και την ψυχή. Αν και μπορούμε εύκολα να χορογραφήσουμε τα σωματικά μοτίβα της κίνησης του σώματος, η ψυχή έχει τα δικά της μοτίβα που προμηθεύουν τον performer με δυναμικές μεταμορφωτικές εσωτερικές παρορμήσεις στην ψυχοσωματική έκφραση. Η ψυχή προσφέρει στο σώμα νέες μορφές έκφρασης. Μια εσωτερικότητα στην εμπειρία της καθημερινότητας. Αυτός ο νέος δρόμος γίνεται δυνατός μέσω του trance όπως το εξηγώ παραπάνω. Με το trance παραιτούμαστε από τον έλεγχο, ώστε να φανερωθεί το αόρατο. Εδώ ο ρόλος του χορογράφου λαμβάνει υπόψη του την αυτονομία του χορευτή/ηθοποιού, ενσωματώνοντας στην χορογραφία τη δική του προσωπική εσωτερική ανεξάρτητη κίνηση.
Τί θα δούμε στο Silence Speaks; Στην παράσταση χρησιμοποιήθηκαν θεατρικά στοιχεία με μια ευρεία έννοια, αλλά για μία συγκεκριμένη θεατρική εμπειρία. Τα θεατρικά και τα αισθητικά στοιχεία φτιάχνουν ένα concept της σκέψης που δεν σκέφτεται και της δύναμης του λόγου που δεν μιλάει. Η σιωπή μιλάει. Όταν διαλογιζόμαστε πάνω στην απώλεια, η σιωπή μπορεί να αποτελέσει ένα πεδίο διερεύνησης άλυτων ερωτημάτων.
Info: Περισσότερες πληροφορίες για τις παραστάσεις σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη εδώ.