Στην πρόβα «Κόψε- Κόψε» του Θανάση Τριαρίδη: Μια άλλη διάσταση στα ιερά και όσια μας
Δεν πρόκειται για μια συνηθισμένη παράσταση, με τη δομή, τη διάρθρωση, το σχεδιασμό και την παρουσίαση μιας παράστασης όπως όλες οι άλλες: εδώ το κείμενο, εδώ οι ηθοποιοί, εδώ ο σκηνοθέτης, η σκηνή, η σκηνοθεσία, το παίξιμο, οι αποσυμβολισμοί, υπόκλιση, χειροκρότημα.
Εδώ όλα γίνονται με άλλον τρόπο, ίσως κάπως παράδοξο σίγουρα όμως δίνοντας νέα πνοή και ανάσα στη θεατρική πράξη. Δύο κορίτσια, η Κέλλυ Νικηφόρου και η Ιωάννα Αγγελάκη, από το δρόμο ακόμα της Αγίου Μελετίου, δείχνουν τις προθέσεις τους ταράσσοντας την ήσυχη ζωή των περιοίκων. Μπαίνοντας στο φουαγιέ του θεάτρου δίνουν το πρώτο στίγμα των ανατροπών για να συνεχίσουν μέσα στο θέατρο να ανατρέπουν τα ιερά και τα όσια της κοινωνίας.
Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός αυτού του ρηξικέλευθου κειμένου του πάντα ανατρεπτικού Θανάση Τριαρίδη: με βάση τα τραγούδια-φετίχ που αιώνες τώρα ιδεολογικοποιούν, εμποτίζουν και διαμορφώνουν συνειδήσεις να ανατρέψει όλα τα «ριζωμένα» και να προβληματίσει για μια άλλη διαφορετική ή και εντελώς ανάποδη ανάγνωσή τους.
Τραγουδάμε και διαβάζουμε τα πάντα αλλιώς: Από το «Είμαστε στο εμείς και όχι στο εγώ» του Μακρυγιάννη, τον ύμνο της Τρίτης Διεθνούς, το περίφημο εκκλησιαστικό «Σώσον Κύριε τον λαό Σου», τα δοξασμένα «Σαράντα παλληκάρια», το δοξολογικό «Τη Υπερμάχω», τον Διγενή Ακρίτα , το Άξιον Εστί, μέχρι ακόμα και τον Εθνικό ύμνο. Όλα βαθιά ριζωμένα στο «είναι» μας, όλα μιλούν και εξηγούν ήρωες, ανδραγαθήματα, ανδρείες και λεβέντες και όμως εδώ με δέος παραδεχόμαστε πως στο δια ταύτα το μόνο που προσπαθούμε να δικαιολογήσουμε και να ξεπλύνουμε μέσα από αυτά είναι τη βία, το μίσος, τον αλληλοσπαραγμό, τον αγώνα του ενός για επικράτηση του άλλου, την ίδια την άδικη κοινωνία που εμείς οι ίδιοι χτίσαμε και στηρίξαμε.
Ο Παναγιώτης Γεωργούλας, κάνει το σκηνοθετικό ντεμπούτο του, βουτώντας στα πολύ δύσκολο, με ένα κείμενο που μοιάζει –και είναι- αντιθεατρικό: «Το συγκεκριμένο κείμενο δεν είναι ένα καθαρά θεατρικό έργο» θα παραδεχτεί «Το έγραψε ο Θανάσης Τριαρίδης το 2008. Είναι ένα αφήγημα κι έχει να κάνει με όλες τις ιερές αφηγήσεις, τα ιερά κείμενα, που κάθε έθνος έχει. Όχι μόνο η Ελλάδα, αλλά κάθε έθνος, τα οποία προσπαθούν να ανεβάσουν και να εξυψώσουν την υπερηφάνεια του λαού, των ανθρώπων, είτε έχει να κάνει σε πολιτικό επίπεδο, είτε σε θρησκευτικό επίπεδο. Στο συγκεκριμένο κείμενο δεν υπάρχουν ρόλοι, μιας και το μεταφέρουμε τώρα στην σκηνή»
Εύλογα δημιουργείται το ερώτημα γιατί αποφάσισε να ασχοληθεί με ένα τέτοιο δύσκολο κείμενο: «Γιατί αποφάσισα να δουλέψω ένα τέτοιο κείμενο; Είναι ένα κείμενο, το οποίο θα μπορούσε να χαρακτηριστεί και λίγο ταμπού ώστε να το αγγίξεις τέτοιες μέρες. Αλλά θεωρώ ότι αυτά τα κείμενα έχουν να δώσουν σε όλους. Και στο θεατή που θα έρθει. Και σε αυτόν που υποστηρίζει αυτό που λέει μέσα και σε αυτόν που διαφωνεί με αυτά που λέει ο συγγραφέας. Και σε εμένα που το σκηνοθετώ και στους ηθοποιούς. Όλοι έχουν να πάρουν κάτι. Και πρωτίστως αυτός που συμφωνεί και αυτός που διαφωνεί έχει να πάρει περισσότερα από εμένα και από τους ηθοποιούς που παίζει. Από την πλευρά του θεατή εννοώ»
Η σκηνοθετική του γραμμή, ορίζεται από την κατεύθυνση της performance, ξεκινώντας την επαφή με το κοινό ήδη από το δρόμο αλλά και με μια κίνηση- έκπληξη που λαμβάνει χώρα μέσα στο θέατρο και πάνω στη σκηνή. Στην κατεύθυνση αυτή, το κείμενο στηρίζεται εκτός από την ερμηνεία και την ενέργεια των δύο ηθοποιών, που ντύνονται και αλλάζουν ρόλους, διαθέσεις , «τραγούδια», και με συνοδευτικά βίντεο και προβολές με την επιμέλεια του Πάνου Σακκά που οπτικοποιούν αυτές τις ανατροπές.
«Το κείμενο είναι αιχμηρό. Λέει πράγματα που κάποιους μπορεί να τους ενοχλήσουν, αλλά συνήθως αυτά που ενοχλούν τους ανθρώπους είναι αυτά τα οποία είναι η αλήθεια. Σαν τον καθρέπτη απέναντί μας, που δεν θέλουμε κάτι να δούμε στον εαυτό μας, είτε σαν παρουσία, είτε μέσα μας και προσπαθούμε αυτό να το καλύψουμε με κάποιο τρόπο. Μπορεί να ενοχληθεί κάποιος, αλλά αυτό σημαίνει ότι είναι αλήθεια. Πάντα αυτό που ενοχλεί, σημαίνει κάτι. Ότι είναι αληθινό. Δεν το θεωρώ προκλητικό, γιατί κάποιος μπορεί να πει πως είναι προκλητικό ότι έχει βάλει το «Υπερμάχω», το «Υπέρ αχαϊκής συμπολιτείας», τον «Επιτάφιο». Δεν είναι προκλητικό. Είναι αιχμηρό για να σε ταρακουνήσει.»
Φοβάται τις αρνητικές αντιδράσεις; «Αντιδράσεις μπορεί να υπάρξουν. Υπάρχουν δύο λογιών αντιδράσεις. Η αντίδραση, του να εναντιωθώ σε αυτό που λέει μετά την παράσταση και να έρθει ο θεατής να πει «διαφωνώ με αυτά που λέει ο συγγραφέας». Και υπάρχει η αντίδραση, σαν αυτά που γινόταν στις… παλιές καλές εποχές, μέχρι πριν από κάποιο χρονικό διάστημα, να μαζεύονται όλοι έξω από το θέατρο για να κατεβάσουν την παράσταση. Εμείς δεν πάμε σε αυτή την κατεύθυνση. Και η σκηνοθετική προσέγγιση, αλλά νομίζω και το ίδιο το κείμενο δεν τείνει σε μεγάλο βαθμό που να προσβάλλει κάτι. Ταρακουνάει. Το αν προκύψει κάτι τέτοιο, που δε νομίζω να προκύψει, γιατί δεν είναι τόσο προσβλητικό για εμένα, αλλά και για τους ίδιους τους ηθοποιούς»
Μια παράσταση αναιδής, προκλητική, προβοκατόρικη. Όχι επί τούτου, όχι με αυτοσκοπό, όχι για να προσβάλλει, όχι για να «την πει» με θράσος. Μια παράσταση που ανοίγει μια άλλη διάσταση, που ξεκινά μια άλλη κουβέντα και συζήτηση, που θέτει ζητήματα και προβληματισμούς. Γι΄αυτό άλλωστε και κάθε παράσταση θα ακολουθείται από συζήτηση με ξεχωριστούς καλεσμένους (αναλυτικό πρόγραμμα εδώ).
Αποκλειστικές Φωτογραφίες: Christos Chirmpos Photography
Info: Πρεμιέρα την Κυριακή 6/10/2019 στο Θέατρο ΜΠΙΠ. Πληροφορίες για την παράσταση ΕΔΩ.