Στην πρόβα «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» στον Πολυχώρο Vault : όταν η ασχήμια κρύβει ομορφιά – αποκλειστικές φωτογραφίες

Ο Πολυχώρος Vault από την πρώτη μέρα της λειτουργίας του, έχει δώσει έμφαση σε ένα ρεπερτόριο που αναδεικνύει τη διαφορετικότητα και το δικαίωμα της ισότιμης συμμετοχής σε όλο φάσμα της κοινωνίας του διαφορετικού.  Έχουμε δει σπουδαίες παραστάσεις σε αυτό το θέατρο, μέσα σε αυτό το πλαίσιο,  σε αυτό το στίγμα και το χαρακτήρα που ο Δημήτρης Καρατζιάς και ο Μάνος Αντωνιάδης έχουν ατσαλώσει στο θέατρό τους.

Πιστοί και πάλι σε αυτό το κλίμα, δημιουργούν μια παράσταση, που σίγουρα θα συζητηθεί αρκετά μέσα στη σεζόν, και που –επιτρέψτε μου την όποια (φαινομενικά) λεκτική υπερβολή, θα μείνει ως παράσταση αναφοράς. «Ο άνθρωπος ελέφαντας» , το βραβευμένο με Τόνι το 1979 έργο του Μπέρναρντ Πόμερανς, το οποίο αποτυπώνει τη ζωή του Τζόζεφ Μέρικ, ενός ανθρώπου ο οποίος παραμορφωμένος από μια σπάνια πάθηση, δεν είχε άλλη δυνατότητα να ζήσει, από το να περιφέρει και να επιδεικνύει τη δυσμορφία του σε τσίρκο και freak shows, παίρνει σάρκα και οστά  και μας ανοίγει ένα μαγικό κόσμο, όχι αυτό του τσίρκου, αλλά ένα κόσμο τρυφερότητας, ευαισθησίας, αισθητικής και συγκίνησης.

Παρακολούθησα την πρόβα, και πραγματικά, συνέβησαν μέσα μου τεράστιες ανατροπές τόσο εξαιτίας τη σκηνικής αποτύπωσης, αλλά (το κυριότερο) από τις ερμηνείες και την απόδοση ενός κλίματος και ατμόσφαιρας  εξαιρετικά εφιαλτικών μέσα από δρόμους αποκλειστικά ονειρικούς. 

Ο Κοραής Δαμάτης(«τον έχουμε εδώ, στο Vault, αλυσοδεμένο» θα μας πει γελώντας ο Δημήτρης Καρατζιάς), έχει καταφέρει το θεωρητικά ακατόρθωτο. Μιλάει για τις πιο σκληρές ανθρώπινες συμπεριφορές μέσα σε κλίμα κατανόησης και αγάπης και για τα πιο δύσμορφα πράγματα με τον πλέον καλαίσθητο τρόπο βασιζόμενος στην ουσία της θεατρικής πράξης. Εδώ, ο εφιάλτης γίνεται όνειρο, η ασχήμια ομορφιά, η άγνοια γνώση, η δυσμορφία κάλλος, η ανοησία σπιρτάδα, η βραδύτητα ρυθμός και η κόπωση δράση. Η δυσθυμία γίνεται αγάπη για τη ζωή.

Όχι με πολλά πράγματα, με λίγα αλλά σπουδαία: ένα πόστερ-πίνακας ζωγραφικής της Shiori Matsumoto, που δεσπόζει στη σκηνή και συμπυκνώνει όλη τη σκηνοθετική αντίληψη και χαρακτήρα της παράστασης, και βέβαια τις μάσκες-έργα τέχνης της ΕλένηςΣουμή πάνω στις οποίες οικοδομείται η ίδια η λειτουργία  και η επικοινωνία της με τον ψυχισμό των θεατών. Δεκαεπτά μάσκες –κομψοτεχνήματα γίνονται η βαλβίδα αποδέσμευσης ενός υψηλής αισθητικής κόσμου, μετατρέποντας τη σκηνή σε ένα τοπίο μαγείας, χάρης και ομορφιάς.

«Στη ζωή μας, έχουμε ψεύδος», ο Κοραής Δαμάτης σηκώνει το βλέμμα του από τις σημειώσεις του και με καρφώνει, «στεκόμαστε με ψεύδος παντού, με ψεύδος στις συνθήκες, είναι το μέγα λάθος του Ανθρώπου. Μάσκες λοιπόν παντού, γιατί όλοι μας μεγαλώνουμε με εναλλαγές μασκών σε όλες τις καταστάσεις, χωρίς ίσως ποτέ να το παίρνουμε είδηση»

Και αυτή είναι από μόνη της η βαθιά και μεγάλη ανατροπή του έργου και της ζωής του Μέρικ: η συνειδητοποίηση της καθημερινής μας μάσκας μέσα από έναν άνθρωπο που έζησε τη σύντομη ζωή του φορώντας της. Και η φρίκη, το ταρακούνημα, η συνειδητοποίηση της αλήθειας.

Η παράσταση έχει εξαιρετικές στιγμές, αιχμηρό λόγο, και κοφτερές ερμηνείες: θέτει επί τάπητος ζητήματα θρησκείας, επιστήμης και κοινωνίας, τις σχέσεις τους, τις συγκρούσεις τους, την επικοινωνία τους, τον πόλεμό τους. Με μια απρόβλεπτη και απροσδόκητη αλλά συνάμα ευφυή  παράβαση/όνειρο ανατρέπει τους ρόλους και το κανονικό μετατρέπεται σε δύσμορφο, φρικαλέο, αποκρουστικό και άξιο επιστημονικής διερεύνησης. Όλες οι κοινωνικές συμβάσεις αποδεικνύονται σε αυτό ακριβώς: απλά σε συμβάσεις, και ο κόσμος του τσίρκου ομολογείται ως ο κόσμος μας –τσίρκο, εδώ, δίπλα μας, σε μια εγγύτητα που η σκηνή του Vault είναι σε θέση να προσφέρει.

Ο Δημήτρης Καρατζιάς γίνεται ο Άνθρωπος-Ελέφαντας, και σηκώνει το βάρος (θα εξηγήσω και στην κυριολεξία την επιλογή της φράσης), ενός πολύ δύσκολου και απαιτητικού ρόλου, που εκτός από τη σκηνική αποτύπωση της δυσμορφίας και της ξεχωριστής  σωματικής διάπλασης του ήρωα, θα έπρεπε να βουτήξει σε βαθιά υποκριτικά νερά για να φέρει στην επιφάνεια αυτόν τον ιδιαίτερο ψυχισμό ενός ανθρώπου που συμβιβάστηκε με το περιθώριο της ζωής μόνο και μόνο για να ζήσει. Με μια μάσκα από σίδερο, εικαστική δημιουργία του Σωκράτη Παπαδόπουλου, η οποία εκτός από την ανάγλυφη και συνάμα αφαιρετική αποτύπωση της δυσμορφίας του προσώπου του Μέρικ, λειτουργεί καταλυτικά και γίνεται η ίδια η ερμηνευτική πυξίδα του ηθοποιού, στην κίνηση και τη σκηνική λειτουργία, βαραίνοντας ώμους και κεφάλι και απλώνοντας στην παράλυτη δεξιά μεριά.Ο Δημήτρης Καρατζιάς, έχει δουλέψει πολύ το ρόλο, έχει μελετήσει εξονυχιστικά τον ήρωα, μεταλλάσσοντας φωνή, χροιά και τόνο, και καταφέρνει να ανασύρει στη σκηνή ό,τι ομορφότερο έχει καλά κρυμμένο ο ήρωας του. Μια ερμηνεία, που θα συζητηθεί.

Ο Περικλής Μοχολιδάκης στέκεται με την ιδανική σοβαρότητα στο ρόλο του γιατρού Τριβς, ζωγραφίζοντας με σταθερότητα τον ουμανισμό της επιστήμης, η Κυρία Κένταλ της Μαρίας Καβουκίδη , η γυναίκα πειρασμός και επιθυμία του Μέρικ, είναι όμορφη, αισθαντική και με ερμηνεία μελετημένη σε λεπτομέρειες, ενώ ο Στέλιος Καλαϊτζής (προσέχτε τον) κερδίζει ερμηνευτικά τις εντυπώσεις ιδιαίτερα στο ρόλο του τσιρκολάνου (υποδύεται παράλληλα τον επίσκοπο και το νοσοκόμο). Δίπλα τους οι Μιχάλης Καλιότσος, Αντώνης Καραθανασόπουλος και Σοφία Ρούβα, συνθέτουν όλο αυτό το περιβάλλον μέσα στο οποίο έζησε ο άνθρωπος-Ελέφαντας, ανταποκρινόμενοι στο μέγιστο βαθμό σε μια ερμηνευτική γραμμή ιδιαίτερα απαιτητική και καθόλου εύκολη,  που αναπνέει σωματικότητα και ψυχισμό.

Θα πρέπει να εξάρω τα πολύ όμορφα κοστούμια που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Κοραής Δαμάτης και την πολύ ουσιαστική και πολύτιμη  διδασκαλία κίνησης της  Μαρίζας Τσίγκα.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω (ακόμα και αν κάνω spoiler στην παράσταση), ότι αν πηγαίνοντας στην παράσταση, περιμένετε να σοκαριστείτε από  δυσμορφία και ασχήμια, θα σας συμβεί το ακριβές αντίθετο: η παράσταση είναι μια εικαστική έκρηξη, τόσο στο πρώτο επίπεδο της εικόνας, όσο και στη πορεία της στα έγκατα της ανθρώπινης ψυχής.

Η επωδός «…να κοιτάζεις έναν καθρέφτη και να αποφασίζεις, αυτό δεν είναι Αγάπη. Αυταπάτη είναι…» θα σας συνοδεύει…

Πρεμιέρα την Παρασκευή 4/10/2019, Πολυχώρος Vault
Πληροφορίες για την παράσταση εδώ
Φωτογραφίες:Christos Chirmpos Photography