Αφιέρωμα: Γιώργος Σεφέρης – Όσο τον πλήγωσε η Ελλάδα, άλλο τόσο τον λάτρεψε

«…Σου είπα ένα σωρό πράγματα, αλλά εκείνο που ήθελα να πω και μ έκανε να μουντζουρώσω τόσο χαρτί δεν το είπα: είναι σκληρή η ζωή χωρίς εσένα και άδικη.
Ένα πράγμα με πείραξε, με πλήγωσε βαθιά μέσα στο γράμμα σου. Πώς μπόρεσες, έπειτα από τόση αγάπη, να αισθανθείς ξαφνικά μόνη σου. Αυτό το “μόνη μου έπρεπε” είναι κάτι, πώς να το πω, που με ατιμάζει. Κι αν σου γράφω έτσι που σου γράφω, δεν είναι για να με καταλάβεις, αλλά για να με νιώσεις λίγο πιο κοντά σου όπως, αν ήταν βολετό να σε χαϊδέψω. Τίποτε άλλο… »
Γράμματα προς την Μάρω – Γ. Σεφέρης

Ο Γιώργος Σεφέρης γεννήθηκε στις 29 Φεβρουαρίου 1900 στην Σμύρνη. Ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Νομική σχολή και το 1927 διορίζεται στη διπλωματική υπηρεσία του Υπουργείου Εξωτερικών ως ακόλουθος πρεσβείας. Όλα τα χρόνια – από τα μαθητικά του, ακόμα – συγγράφει. Παράλληλα, ασχολείται με το κομμάτι της μετάφρασης. Η πρώτη του δημοσίευση είναι στο περιοδικό Νέα Εστία, το 1928. Πρόκειται για την μετάφραση του έργου  «Μια βραδιά με τον Κύριο Τεστ» του συμβολιστή συγγραφέα Πωλ Βαλερύ. Είναι μάλιστα το μόνο έργο που θα υπογράψει με το πραγματικό του όνομα, Γιώργος Σεφεριάδης. Τρία χρόνια αργότερα, ενώ διορίζεται στο προξενείο του Λονδίνου, εκδίδει την «Στροφή». Υπογράφει ως Γιώργος Σεφέρης. Λόγω της δουλειάς του ταξιδεύει συνέχεια. Γνωρίζει πολύ κόσμο, έρχεται σε επαφή με νέα ποιητικά ρεύματα πάντα όμως, το μυαλό του είναι στην Ελλάδα. Αγαπάει την ελληνική γλώσσα, υπερασπίζεται την ιστορία της και σε κάθε ευκαιρία μιλάει για τον πολιτισμό της. Ανήκει στην γενιά ποιητών του 30΄.

Στα έργα του γίνονται συχνά αναφορές στην παράδοση και διακρίνεται μια αδιόρατη μελαγχολία για την πολιτική πορεία της πατρίδας του. Στην ποίηση του υπάρχει έντονο το λυρικό στοιχείο με έναν συγκρατημένο στοχασμό που πολλές φορές μοιάζει με χρέος απέναντι στην ρίζες του. Ο λόγος του είναι συχνά εξομολογητικός. Κάνει συχνά αναφορές σε πρόσωπα της αρχαιότητας και δανείζεται σύμβολα από την μυθολογία. Επιτυγχάνει ποιητική κλιμάκωση των έργων του με την επανάληψη λέξεων ή ακόμα και ολόκληρων φράσεων. Έντονες αντιφάσεις και μια συμπερασματική παραδοχή για τον μέλλον του σύγχρονου ανθρώπου. 

Σύντροφος του σε όλο αυτό είναι η αγαπημένη του Μάρω Ζάννου. Η σχέση τους ήταν από την αρχή εκρηκτική. Η Ζάννου συναναστρεφόταν με τον Άγγελο Σικελιανό, τον Στρατή Μυριβήλη, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο. Όταν γνώρισε τον Σεφέρη ήταν παντρεμένη με τον ναύαρχο Ανδρέα Λόντο και είχε δύο κόρες. Όταν μαθεύτηκε ο παράνομος δεσμός τους όλη η κοσμική Αθήνα αντέδρασε. Ο σύζυγος της δεν της έδινε διαζύγιο και την απειλούσε πως θα της πάρει τα παιδιά. Όταν ο Σεφέρης, λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο έπρεπε να φύγει από την Ελλάδα εκείνη τον παντρεύτηκε και τον ακολούθησε αφήνοντας προσωρινά τα παιδιά της στην φίλη της Πηνελόπη Δέλτα. Ο έρωτας τους υπήρξε παροιμιώδης. Όλοι μιλούσαν για το ασίγαστο πάθος του ποιητή για την «χρυσή του Μάρω».

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Γιώργος Σεφέρης υπήρξε ο πρώτος νομπελίστας ποιητής μας. Βραβεύτηκε το 1963, ενώ είχε προταθεί άλλες δύο φορές από τον ποιητή Τόμας Έλιοτ (το 1955 και το 1961, αντίστοιχα). Την χρονιά της διάκρισής του ήταν συνυποψήφιος με τους, εξίσου σπουδαίους, Σάμιουελ Μπέκετ, Ουίσταν Ώντεν, Πάμπλο Νερούδα. Στην καθιερωμένη ομιλία της βράβευσης ο ποιητής μίλησε για άλλη μια φορά για την πατρίδα του και τις αρετές της. Ανέφερε τον Κάλβο, τον Σολωμό, τον Παλαμά και έκλεισε την ομιλία με το ποίημα του «Ο Βασιλιάς της Ασίνης». Μια σπουδή πάνω στο εφήμερο της ανθρώπινης ύπαρξης και για την ματαιότητα των βασιλιάδων και της δόξας.

Και ενώ όλος ο πνευματικός κόσμος τον αποθέωνε στην Ελλάδα αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και εσωστρέφεια, κυρίως από πολιτικούς κύκλους. Τον θεωρούσαν αστό… Το 1969 του αφαιρέθηκε ο τίτλος του πρέσβη, γιατί μίλησε σε ραδιοφωνική εκπομπή κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών. Η εκπομπή μεταδόθηκε από την ελληνική υπηρεσία του B.B.C, την Ντόιτσε Βέλε και τον κρατικό, ραδιοφωνικό σταθμό του Παρισιού.

Ο Γιώργος Σεφέρης πέθανε στις 20 Σεπτεμβρίου 1971. Στην εξόδιο λειτουργία πλήθος κόσμου μετέτρεψε την νεκρώσιμη πομπή σε συλλαλητήριο. Εκδηλώσεις αγάπης και ευγνωμοσύνης για τον Έλληνα ποιητή. Ήταν η πρώτη μεγάλη συγκέντρωση που πραγματοποιήθηκε μετά της επιβολή της χούντας. Ο κόσμος περνώντας η πομπή μπροστά από την Πύλη του Αδριανού σταμάτα και τραγουδά το μελοποιημένο ποίημα του «Άρνηση/Στο περιγιάλι το κρυφό» σε μουσική Μίκυ Θεοδωράκη, που έχει απαγορευτεί. Λίγες ημέρες μετά δημοσιεύτηκε το ποίημα του Σεφέρη «Επί Ασπαλάθων» στην εφημερίδα Το Βήμα. Ένα ποίημα όπου ο Σεφέρης στηλιτεύει και καταγγέλλει όλους αυτούς που πολεμάνε την πατρίδα του.