Αφιέρωμα: Σαλβαδόρ Νταλί / Εγώ είμαι ο σουρεαλισμός

Ο Σαλβαδόρ Νταλί γεννήθηκε στις 11 Μαΐου 1904 στο Φιγκέρες της Ισπανίας. Η οικογένεια του ήταν εύρωστη οικονομικά και άνηκε στην ελίτ της αστικής τάξης. Ένα από τα γεγονότα που επηρέασε την ζωή του σε βαθμό ψύχωσης ήταν ο θάνατος του κατά 10 μήνες μεγαλύτερου αδερφού του, που λεγόταν και εκείνος Σαλβαδόρ. Σε αυτό ρόλο έπαιξε η μητέρα του. Συχνά τον πήγαινε στο μνήμα του πρόωρα χαμένου γιου της και του έλεγε πως ήταν η μετεμψύχωση του. Ο ζωγράφος ανέπτυξε από πολύ νωρίς μια ιδιαίτερη σχέση με το θάνατο και τα νεκρά σώματα. Δεν ήταν λίγες οι φορές που ζητούσε από τα μοντέλα του να στέκουν όχι απλά ακίνητα, αλλά να στρέφουν το βλέμμα χωρίς καμιά έκφραση, τελείως απαθή. Στο δε, εργαστήριο του είχε πάντα πολύ χαμηλή θερμοκρασία. Όταν κάποιος διαμαρτυρόταν η απάντηση ήταν πως τον βοηθάει να διατηρεί μνήμη θανάτου.

Η αγάπη του Νταλί για την ζωγραφική φάνηκε από πολύ μικρή ηλικία. Ο πατέρας του, δικηγόρος στο επάγγελμα, δεν ήταν σύμφωνος με τις επιθυμίες του γιου του. Εκείνη που έπαιξε καθοριστικό ρόλο ήταν, πάλι, η μητέρα του. Ήταν εκείνη που όχι μόνο τον υποστήριξε, αλλά δεν έχανε αφορμή να του λέει πόσο σπουδαίος ζωγράφος θα γινόταν μια ημέρα. Και έγινε. Ένας από τους πιο διάσημους και ακριβοπληρωμένους καλλιτέχνες  Η μητέρα του πέθανε το 1921. Ο πατέρας του μετά από λίγο καιρό παντρεύτηκε την αδερφή της, κάτι που ο γιος του δεν του συγχώρεσε ποτέ. Παροιμιώδης είναι η αντίδραση του όταν του έστειλε ένα προφυλακτικό με σπέρμα και ένα σημείωμα που έλεγε «τώρα δεν σου χρωστώ πλέον τίποτε». 

Στα δεκαεπτά του γράφετε στην ΑΣΚΤ της Μαδρίτης. Συχνά, έρχεται σε ρήξη με τους καθηγητές του. Αρνείται τις συμβουλές τους και αποδοκιμάζει τις παρατηρήσεις τους. Μετά από λίγο φεύγει και εγκαθίστανται στο Παρίσι. Και εκεί, όμως, συνεχίζει την ίδια τακτική. Τον αποβάλλουν, γιατί αρνείται να συμμετάσχει σε εξετάσεις θεωρώντας τους εξεταστές του κατώτερους του ιδίου. Στην αρχή έρχεται σε επαφή με το κίνημα του Ιμπρεσιονισμού. Κάνει μαθήματα με τον Χουάν Νούνιες και μελετάει Γκόγια, Ντα Βίντσι, Ελ Γκρέκο. Ξεχωρίζει τον Βελάσκεθ, αν και οι προσωπογραφίες δεν τον συγκινούν. Την ίδια περίοδο γνωρίζει τον ποιητή Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα και τον σκηνοθέτη Λουίς Μπονιουέλ. Αυτή η εποχή θα καθορίσει, όχι, μόνο την τέχνη, αλλά και ολόκληρη την ζωή του. Το 1929, ο Σαλβαδόρ Νταλί κάνει παρέα με τον εμπνευστή του Σουρεαλισμού Αντρέ Μπρετόν και την ίδια χρονιά μαζί με τον Μπονιουέλ γυρίζουν την μικρού μήκους ταινία «Ανδαλουσιανός σκύλος». Παράλληλα, ερωτεύεται την Ρωσίδα Έλενα Ντιακάνοφ Ντεβουλίνα ή αλλιώς Γκαλά, την πρώην γυναίκα του Πωλ Ελυάρ. Ενός, επίσης σημαντικού υπερρεαλιστή.

Ενώ, υποστήριζε τον κουμμουνισμό μετά το 1932 και την ατομική έκθεση ζωγραφικής στην Αμερική, που αποθεώθηκε, άρχισε να υποστηρίζει τον φασίστα Φράνκο. Αυτό ήταν η αιτία πολλοί από τους φίλους του να τον απομακρύνουν και ο Αντρέ Μπρετόν να τον διαγράψει. Τότε, με κυνικότητα ο Νταλί ξεστομίζει την φράση που έμεινε στην ιστορία «Ο υπερρεαλισμός είμαι εγώ». Αρκετοί τον συσχέτισαν και με τον Αδόλφο Χίτλερ, ίσως, λόγω των δηλώσεων του ότι τον βρίσκει εξαιρετικά έξυπνο και πρωτόγονα ερωτικό. 

Πολλά έχουν λεχθεί για τις σχέσεις που είχε με την Γκαλά. Πολλά είχαν γραφτεί και για τις σεξουαλικές του ιδιαιτερότητες. Ο ίδιος χαρακτήριζε τον εαυτό του ανέραστο. Προτιμούσε να παρακολουθεί παρά να συμμετέχει. Με την γυναίκα του διοργάνωναν πάρτι, καλούσαν κόσμο που κατέληγαν σε ερωτικά όργια. Του άρεσε να αγγίζουν την γυναίκα του και συχνά συμβούλευε τους άλλους πώς να το κάνουν. Θεωρούσε την αυτοϊκανοποίηση ως την ανώτερη πράξη καλοσύνης απέναντι στον εαυτό του. Ήταν επιδειξίας και είχε την ίδια προτίμηση τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άντρες. Με την Γκαλά είχαν αναπτύξει μια εμμονική και σαδιστική σχέση. Αγαπούσαν και προστάτευαν, έντονα, ο ένας τον άλλον.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πολλοί τον λάτρεψαν, αρκετοί τον μίσησαν όπως και να έχει ο Σαλβαδόρ Φελίπε Νταλί Ντομινίκ παραμένει ένας από τους πιο σπουδαίους κα πιο εκκεντρικούς καλλιτέχνες του 20ου αιώνα.

Μερικά από τα πιο σημαντικά έργα του είναι «Ο Μέγας Αυνανιζόμενος» (1929) στο Κέντρο Τεχνών Βασίλισσα Σοφία, «Η επιμονή της μνήμης» (1931) που βρίσκεται στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης, «Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου» (1946) το οποίο φιλοξενείτε στο Βασιλικό Μουσείο Καλών Τεχνών Βελγίου.