«Η μικρή Λαπωνίς, έχουσα, προφανώς πείραν παρομοίων πράξεων,
γονάτισε πάραυτα και εξάγουσα με προσοχή τα αρχίδια του κυρίου της από το παντελόνι του, τον ρώτησε:
Πως θέλετε να σας ικανοποιήσω; Θέλετε το μουνέτο μου ή τον κώλο μου; Ή επιθυμείτε να μου γαμήσετε το στόμα;
Ο καυλοπυρέσσων Βαρώνος ωθών την κεφαλή της μικράς προς την ογκώδη ψωλήν του, εις σε όλον το πρόσωπο, της γάμηκε το στόμα μέχρι βαθιά το λαιμό.
Η μικρή Λαπωνίς, του βύζαινε την ψωλή και ο Βαρώνος έχυσε στο στόμα της, όπου η νεαρά τα ρουφούσε λαίμαργα όλα, τρίβοντας το μουνί της»
Ανδρέας Εμπειρίκος, Μέγας Ανατολικός – τόμος 1
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος γεννήθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου του 1901, στην Μπράιλα της Ρουμανίας. Ήταν Έλληνας ποιητής, πεζογράφος, φωτογράφος και ψυχαναλυτής.
Ως λογοτέχνης ανήκει στη Γενιά του ’30 και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ελληνικού υπερρεαλισμού. Ο Εμπειρίκος υπήρξε εισηγητής του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα, πιστός στο κίνημα όσο κανένας άλλος Έλληνας συγγραφέας, καθώς ήταν και ο πρώτος που άσκησε την ψυχανάλυση στον ελληνικό χώρο, ασκώντας την ψυχαναλυτική πρακτική κατά την περίοδο 1935-1951. Χαρακτηρίζεται ως ένας από τους κατεξοχήν «οραματιστές ποιητές», κατέχοντας περίοπτη θέση στον ελληνικό λογοτεχνικό κανόνα, παρά τη δυσπιστία με την οποία αντιμετωπίστηκε αρχικά το έργο του. Από το σύνολο του έργου του ξεχωρίζει η πρώτη ποιητική συλλογή του, με τίτλο «Υψικάμινος», ως το πρώτο αμιγώς υπερρεαλιστικό κείμενο στην Ελλάδα, ενώ ανάμεσα στα πεζά έργα του διακρίνεται το τολμηρό ερωτογράφημα «Ο Μέγας Ανατολικός», που προκάλεσε αντιδράσεις για την ελευθεροστομία και το ερωτικό περιεχόμενό του. Σημαντικό τμήμα του έργου του εκδόθηκε μετά τον θάνατό του.
Σε νεαρή ηλικία ο Εμπειρίκος ενστερνίστηκε τον Μαρξισμό ενθουσιασμένος από τη Ρωσική Επανάσταση. Οι πρώιμες ρομαντικές απόψεις του για το μαρξισμό και την Οκτωβριανή Επανάσταση αποτυπώνονται σε έξι ποιητικά σχεδιάσματα, τα περισσότερα από τα οποία παρέμειναν ημιτελή. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μη-υπερρεαλιστικά ποιήματά με τίτλο Κόκκινο Τραγούδι και Σκηνές μελλοντικών γεγονότων.
Σύντομα ο Εμπερίκος αποκήρυξε τον κομμουνισμό και η διάστασή του έγινε ακόμα μεγαλύτερη μετά από ένα αναπάντεχο γι’ αυτόν γεγονός, τη σύλληψή του από τον Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό, κατά τα Δεκεμβριανά, στις 31 Δεκεμβρίου.
Εκείνη την περίοδο άρχισε να γράφει και τον «Μέγα Ανατολικό». Ο Ανδρές Σπέρχης – λογοτεχνικό πρόσωπο του έργου- είναι κατά πάσα πιθανότητα ο ίδιος ο συγραφέας.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος πέθανε στην Κηφισιά στις 3 Αυγούστου 1975, σε ηλικία 74 ετών, από καρκίνο του πνεύμονα. Μετά τον θάνατό του, εκδόθηκε για πρώτη φορά το μυθιστόρημα, «Ο Μέγας Ανατολικός» (1990-1992) σε οκτώ τόμους. Το 2001, με αφορμή τα εκατό χρόνια από τη γέννησή του, τιμήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου με τον εορτασμό του Έτους Εμπειρίκου, που συνοδεύτηκε από πολυάριθμες τιμητικές εκδηλώσεις, με σκοπό την επανεξέταση και προβολή του έργου του.
Το μυθιστόρημα πραγματεύεται το παρθενικό ταξίδι του φανταστικού υπερωκεάνιου «Μέγας Ανατολικός» από το λιµάνι του Λίβερπουλ στη Νέα Υόρκη, το οποίο ξεκινά στις 22 Μαΐου. Τα γεγονότα που περιγράφονται στο µυθιστόρημα, καλύπτουν χρονικά δέκα ηµέρες, από το απόγευµα της 21ης Μαΐου µέχρι το µεσηµέρι της 1ης Ιουνίου.
Η αφήγηση είναι σχεδόν γραµµική, χωρίς να λείπουν χρονικές παρεκβάσεις που οφείλονται σε αφηγήσεις των χαρακτήρων, και πραγματοποιείται σε τρίτο πρόσωπο.
Σύµφωνα µε τον Οδυσσέα Ελύτη, το ταξίδι που περιγράφει ο Εμπειρίκος στο «Μέγα Ανατολικό», αποτελεί στην πραγματικότητα µια «αφορµή για να δημιουργήσει µια κοινότητα όπου, χωρίς τους περιορισμούς του καθωσπρεπισμού, θα συσσωρεύσει όλες τις παραλλαγές και τις εκφάνσεις της σαρκικής ηδονής, αρχινώντας από την ονείρωξη και τον αυνανισµό ως την επιδειξιοµανία, τον ηδονοβλεπτισµό, τον λεσβιασµό, την αιµοµιξία, τον φετιχισµό, τον σαδισµό, τον µαζοχισµό, την κοπροφαγία και οτιδήποτε άλλο µπορεί να βάλει ο νους του ανθρώπου αποβλέποντας στην ικανοποίηση του ερωτικού ενστίκτου».
Ο Εµπειρίκος συνδέεται µε την ευρωπαϊκή παράδοση των ρομαντικών και των συμβολιστών και είναι γνωστές οι αναφορές του στον υπερρεαλισμό.
Η υπερπραγματικότητα, η εικονοποιητική θεωρία, η λειτουργία του φανταστικού, του αντικειμενικού τυχαίου και του θαυμαστού, είναι έντονα στο έργο του και θεωρήθηκαν δάνεια από τον Φρόυντ. Η γλώσσα καθαρεύουσα, με προσθήκη δικών του λέξεων.
Στο πλοίο συναντάμε τρεις ομόκεντρους κύκλους ανθρώπων, που στην ουσία απαρτίζουν και την ιδιαίτερη ταυτότητα του ίδιου του Εμπειρίκου.
Ποιητής, ψυχαναλυτής, οραματιστής της καθολικής απελευθέρωσης του έρωτα και της ανθρωπότητας. Δεν πρόκειται για τρεις ξεχωριστές πλευρές που στέκονται η μία πλάι ή απέναντι στην άλλη. Υπάρχει η αλληλεπίδραση τους σε μια ενιαία, αδιαίρετη, ζωντανή ολότητα.
Στον δίσκο του Θανάση Παπακωνσταντίνου «Διάφανος», στο ορχηστρικό κομμάτι Οι μύγες βαλσαμώνονται με βαλς αναφέρονται ως εκτελεστές η «Ορχήστρα επιβατών γνωστού υπερατλαντικού ατμόπλοιου», δηλαδή η μουσική ομάδα του Θανάση Παπακωνσταντίνου με ψευδώνυμα παρμένα από χαρακτήρες του Μεγάλου Ανατολικού, με την εξαίρεση του Αλέξη Αποστολάκη. Στο δελτίο τύπου για τον “Διάφανο”, ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου μεταξύ άλλων ευχαριστεί και «…την ορχήστρα του υπερωκεάνιου Μέγας Ανατολικός…»
Ο «Μέγας Ανατολικός» του Ανδρέα Εμπειρίκου είναι το εκτενέστερο νεοελληνικό μυθιστόρημα, οκτώ τόμοι, 2.104 σελίδες, και χωρίς αμφιβολία συνιστά ένα από τα εντυπωσιακότερα και τολμηρότερα κείμενα της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας. Αποτελεί το έργο ζωής του Εμπειρίκου, καθώς η συγγραφή του αρχίζει το 1945 και ολοκληρώνεται ύστερα από πολλές ενδιάμεσες φάσεις το 1970.
Πολλοί έχουν συγκρίνει το έργο του με τα κείμενα του Μαρκήσιου Ντε Σαντ ή τους «Τροπικούς του Καρκίνου», του Άρθρουρ Μίλλερ. Σίγουρα το κοινό τους σημείο είναι το πόσο ταλαιπωρήθηκαν για να εκδοθούν, λόγω της λογοκρισίας που τους επιβλήθει.