Το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης ή ΕΣΡ, όπως είναι ευρέως γνωστό, είναι ο οργανισμός που ελέγχει και εποπτεύει το περιεχόμενο των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών. Ιδρύθηκε το 1989 και εκτός από άδειες ραδιοτηλεοπτικών σταθμών έχει το δικαίωμα να δίνει και πρόστιμα, εάν και εφόσον κρίνει πως το υλικό που προβάλλεται είναι αντίθετο στους κανόνες νομιμότητας, όπως αυτές προκύπτουν από την «επιβαλλόμενη ηθική και ευπρέπεια».
Βέβαια, τι ακριβώς ορίζουμε ως ευπρεπές και τι ως επικίνδυνο και χυδαίο είναι κάτι πολύ σχετικό και κάποια στιγμή καλό θα ήταν ο διάλογος μεταξύ δημιουργών και αρχών να ξαναρχίσει. Είναι ένα γυμνό σώμα ή μια σεξουαλική σκηνή μεταξύ δύο ανθρώπων θέαμα που βλάπτει την διάπλαση των νέων; Το καθημερινό αίμα στα δελτία ειδήσεων και οι εικόνες εξαθλιωμένων ανθρώπων που αποτυπώνουν την ασχήμια μιας κοινωνίας που χαριεντίζεται τρώγοντας ποπ κορν και ασκώντας κριτική σε ποια δεοντολογία εκπίπτει; Και στην τελική, χρειαζόμαστε κήνσορες για να μας πουν ποιο είναι το πρέπον για εμάς;
Ας δούμε τις φορές που το ΕΣΡ αντιμετώπισε με συντηρητισμό και αμηχανία στιγμές της ελληνικής τηλεόρασης, αλλά και τι συνέβαινε πριν την σύσταση του.
Στις 9 Ιανουαρίου 1983 προβλήθηκε στο κανάλι της ΕΡΤ η κοινωνική σειρά «Κυρία Αρσενία, σ’ αγαπώ» σε σενάριο και σκηνοθεσία Παύλου Μάτεσι.
Το θέμα της σειράς ήταν ο έρωτας μιας χήρας, της κυρίας Αρσενίας (Χρυσούλα Διαβάτη) με ένα νεαρό κατά πολύ μικρότερό της, ο οποίος της κάνει πρόταση γάμου. Με παρέμβαση της Ένωσης Γυναικών Ελλάδος, πρόεδρος τότε ήταν η Μαργαρίτα Παπανδρέου -σύζυγος του τότε πρωθυπουργού Ανδρέα Παπανδρέου- η σειρά διεκόπη μετά το έκτο επεισόδιο. Ο λόγος ήταν (κατά τους ισχυρισμούς τους) ότι ο συγκεκριμένος έρωτας γελοιοποιούσε το φεμινιστικό αίσθημα απανταχού γυναικών μετατρέποντας την γυναίκα σε υποχείριο του άντρα. Μάλιστα, η κα. Παπανδρέου απαίτησε από τον τότε πρόεδρο της ΕΡΤ Βασίλη Βασιλικό να υπάρξει πρόστιμο με την αιτιολογία της σεξιστικής διαφήμισης που παραπλανεί τις νέες γυναίκες. Συγκεκριμένα «γελοιοποιούσε το γυναικείο κίνημα και εμφάνιζε τις γυναίκες ως αλλοπρόσαλλα, ερωτευμένα, υστερικά και γελοία όντα» (Πηγή: ΤΑ ΝΕΑ, 8/2/1983). Ο Πάυλος Μάτεσις αρνείται τους ισχυρισμούς κάνοντας λόγο για καθωσπρεπισμό και πουριτανισμό.
Η ΕΡΤ, τότε ακόμα δεν υπήρχε ΕΣΡ, στις 13 Φεβρουαρίου 1983, ρίχνει μαύρο στην οθόνη. Μετά από λίγα χρόνια ιδρύεται το ΕΣΡ.
Το φιλί των 100.000 ευρώ… 2003 και ο τηλεοπτικός σταθμός Mega βλέπει τα νούμερα τηλεθέασης να εκτοξεύονται.. Ο λόγος το σήριαλ του Χριστόφορου Παπακαλιάτη «Κλείσε τα Μάτια».
Στο επεισόδιο που παίχτηκε την Δευτέρα, 6 Οκτωβρίου 2003, ο Παύλος (Κώστας Κάππας) και ο Αντώνης (Περικλής Ασημακόπουλος) φιλιούνται. Την επόμενη ημέρα το ΕΣΡ αποφασίζει να επιβληθεί πρόστιμο ύψους 100.000 ευρώ και μάλιστα, η δικηγόρος και καθηγήτρια στο Ελεύθερο Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Υπουργείου Πολιτισμού Ίρις Αυδή-Καλκάνη, η οποία δίδασκε θέματα ισότητας των φύλων εισηγήθηκε η σειρά να προβάλλεται μετά τα μεσάνυχτα ως ακατάλληλη. Φυσικά, ο σταθμός αντέδρασε το ίδιο και ο δημιουργός της σειράς, ο οποίος έκανε λόγο για ομοφοβικό μεσαίωνα. Υπήρξαν φωνές που επιδοκίμασαν την απόφαση του συμβουλίου και φωνές που την καταδίκασαν. Η Νάσια Λινάρδου, ψυχαναλύτρια, έγραψε έναν πύρινο λόγο που αναρτήθηκε από τα «ΝΕΑ» κάνοντας λόγο για μικρόψυχους υποκριτές που αρνούνται το δικαίωμα όλων στον έρωτα. Το συμβούλιο της επικρατείας ακύρωσε το πρόστιμο.
Το 2010 προβλήθηκε από το Μεγάλο κανάλι η ταινία του Βλαδίμηρου Κυριακίδη «Straight Story». Το σενάριο ήθελε τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη και τον Βλαδίμηρο Κυριακίδη να είναι ζευγάρι σε έναν κόσμο όπου τα στερεότυπα αντιστρέφονται. Το να είσαι γκέι είναι «φυσιολογικό» σε αντίθεση με τους ετερόφυλους που αποτελούν ταμπού. Το ΕΣΡ δυσκολεύτηκε να αντιληφθεί τον καυστικό συμβολισμό της ταινίας και επέβαλλε πρόστιμο στον σταθμό 30.000 ευρώ με την απόφαση 128/2010 που πήρε στις 16 Μαρτίου του ίδιου έτους με την αιτιολογία «Επειδή, η ταινία προβάλει έναν υποθετικό κόσμο στον οποίο η ομοφυλοφιλία είναι το κυρίαρχο πρότυπο, προκειμένου να αναδείξει τις διακρίσεις εναντίον των μη ετεροφυλόφιλων προσώπων μπορεί να επιφέρει σοβαρή βλάβη στη πνευματική και ηθική ανάπτυξη των ανηλίκων». Η απόφαση ήταν ομόφωνη και εμείς ομόφωνα απορούμε…
Το κανάλι του Περιστερίου Epsilon μπήκε σε περιπέτειες όταν αγόρασε τα δικαιώματα του σήριαλ «Καταιγίδα» σε σκηνοθεσία Σταύρου Ποταμάρη, από μεγάλο σταθμό της Κυπριακής τηλεόρασης. Σε ένα από τα επεισόδια ο Αλέξης (Ανδρέας Φυλακτού) μετά την έντονη πολιορκία του Πάρη (Ανδρέας Ορφανίδης) γοητεύεται και ενδίδει στον ερωτά του. Η σκηνή με το φιλί στο εργαστήριο ζωγραφικής ανάμεσα στα καβαλέτα και τα χρώματα δεν άρεσε στο ΕΣΡ που προειδοποίησε τους υπεύθυνους παραγωγής να μην την συμπεριλάβουν. Το κανάλι προσπάθησε να το διαπραγματευτεί, αλλά φωνή βοώντος… Η σκηνή τελικά κόπηκε κάτι που είχε συμβεί και στην Κύπρο.
Την Ζούγκλα του Μάκη Τριανταφυλλόπουλου, δυστυχώς, την θυμόμαστε όλοι. Βασικός άξονας της ήταν να βγάζει στην φόρα με τον πιο αήθη και αδιάκριτο τρόπο τα προσωπικά δεδομένα των ανθρώπων που στην κυριολεξία έβαζε στο στόχαστρο. Παρά την άκρως «κίτρινη» θεματολογία του το ΕΣΡ δεν έδειχνε ιδιαίτερα ενοχλημένο εκτός, της φοράς που επέβαλε πρόστιμο 100.000 ευρώ με την απόφαση 241-2007. Ο λόγος ήταν πάλι ένα φιλί μεταξύ ενός Ταξίαρχου με τον επί τέσσερα χρόνια σύντροφο του. Σε όλο το επεισόδιο ακούγονταν φράσεις, όπως ντροπή και γελοιοποίηση του ελληνικού στρατού, επειδή διατηρούσε προφίλ στο gaydar κι όμως προσέξτε, το πρόστιμο δεν δόθηκε για την απαράδεκτη συμπεριφορά του δημοσιογράφου και της εκπομπής του, αλλά για την προβολή του επίμαχου βίντεο. Την επόμενη εβδομάδα η εκπομπή συνέχισε με το ίδιο θέμα, χωρίς την σκηνή με το φιλί, και όλοι έμειναν ικανοποιημένοι. Όταν ρωτήθηκε μέλος του ΕΣΡ για την συγκεκριμένη απόφαση η απάντηση ήταν «δεν μπορούμε να κάνουμε δεκτές τέτοιες ιδιορρυθμίες».
Ο ALPHA εξασφάλισε τα δικαιώματα των δύο πρώτων κύκλων του αμερικανικού τηλεοπτικού μουσικού σήριαλ Glee των Ράιαν Μέρφι και Ίαν Μπρέναν. Μια σειρά όπου πρωταγωνιστούσαν έφηβοι και έφηβες και απευθυνόταν, κυρίως, σε νεαρούς τηλεθεατές. Πρωταγωνιστής ήταν το λύκειο Γουίλιαμ ΜακΚίνλει, του Οχάιο, όπου μαθητές από διάφορες τάξεις συμμετέχουν στην ομάδα χορωδίας. Οι καθηγητές προσπαθούσαν να λύσουν τα θέματα σεξουαλικότητας, σχέσεων αλλά και διαφόρων κοινωνικών προβλημάτων που απασχολούσαν τα παιδιά. Στις 2 Σεπτεμβρίου μετά από «συστάσεις» του ΕΣΡ προβλήθηκε ένα επεισόδιο όπου είχε λογοκριθεί και εν τέλει κοπεί η σκηνή που φιλιούνται η Μπρίτανι και η Σαντάνα, δύο από τους βασικούς χαρακτήρες της σειράς. Το επεισόδιο είχε τίτλο «Ανακαλύπτοντας την διαφορετικότητα». Η εξήγηση ήταν πως υπήρχε κίνδυνος να παραπλανηθούν οι θεατές με μη επιστημονικές κατευθύνσεις στα θέματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης.
Ο πρώην πλέον γενικός διευθυντής προγράμματος της δημόσιας τηλεόρασης Κώστας Σπυρόπουλος αποφάσισε με συνοπτικές διαδικασίες να κόψει από την ξένη σειρά «Ο Πύργος του Ντάουντον» την σκηνή όπου φιλιούνται δύο άντρες. Όπως, ήταν αναμενόμενο αυτό ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων τόσο από το τηλεοπτικό κοινό όσο και από το εσωτερικό του σταθμού. Τα υπόλοιπα μέλη του διοικητικού συμβουλίου, αλλά και διευθυντικά στελέχη θεώρησαν άτοπη την κίνηση του και τον πίεσαν να υποβάλλει την παραίτηση του.
Ο ίδιος μετά τον σάλο που δημιουργήθηκε και τα σχόλια στα social media προσπάθησε να το μαζέψει δηλώνοντας πως «Η ερωτική σχέση ανάμεσα στους δύο άνδρες, όπως προκύπτει από τη δραματουργική εξέλιξη, δεν λογοκρίθηκε. Το φιλί δεν μεταδόθηκε λόγω της ώρας προβολής και της αντίστοιχης σήμανσης των προγραμμάτων. Στη νυχτερινή επανάληψη η σκηνή θα μεταδοθεί κανονικά, με την αντίστοιχη σήμανση καταλληλότητας των προγραμμάτων».