Δημήτρης Καραντζάς: Στο όνομα της τραγικής πανδημίας έχουν καταπατηθεί και διαστρεβλωθεί πολλές αξίες

Ο σκηνοθέτης και καλλιτεχνικός διευθυντής του Θεάτρου Προσκήνιο, Δημήτρης Καραντζάς, μιλάει για όλα όσα μας αφορούν σχολιάζοντας με εύστοχο και τολμηρό τρόπο την επικαιρότητα. Από το κλείσιμο των θεάτρων και την ανεπαρκή στάση της πολιτείας μέχρι την συκοφάντηση του πολιτισμού. Παράλληλα, μας αποκαλύπτει τις νέες συνεργασίες με το ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας, τις Εκδόσεις Νεφέλη, αλλά και την άκρως ενδιαφέρουσα σύμπραξη με το θέατρο Πορεία σε μια προσπάθεια ισχυροποίησης της τέχνης ως αντίδοτο σε όσα συμβαίνουν.

Τα θέατρα άνοιξαν για 2-3 εβδομάδες παρά τα σκληρά μέτρα κάνοντας ότι ήταν απαραίτητο για την ασφάλεια των θεατών και των συνεργατών τους. Παρ’ όλα αυτά ο πρωθυπουργός έκανε λόγο για εστίες υπερμετάδοσης. Πώς το σχολιάζετε αυτό;

Βρισκόμαστε σε μια φρικτή δίνη παγκοσμίως. Η πανδημία έχει σαρώσει τα πάντα και ευχόμαστε να τελειώνουμε το γρηγορότερο με τις λιγότερες δυνατές απώλειες. Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο και οφείλουμε όλοι να προσέχουμε στο βαθμό που μας αναλογεί. Από ‘κει και πέρα, ξεκινάει μια μεγάλη κουβέντα, δυσάρεστη. Στο όνομα αυτής της τραγικής πανδημίας έχουν καταπατηθεί και διαστρεβλωθεί πολλές αξίες και πολλές εκφάνσεις της ζωής, και άποψη μου είναι ότι οφείλουμε να αντιδρούμε. Ξέρω ότι μανιακοί υποστηρικτές των μέτρων οι οποίοι τρομοκρατημένοι και απελπισμένοι από την κατάσταση σπεύδουν να κρατηθούν από οτιδήποτε φαντάζει ασφαλές (τίποτα δεν είναι ασφαλές και πρώτη η κυβέρνηση φρόντισε να χάσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στα μέτρα) και κατακεραυνώσουν οποιονδήποτε ασκεί κριτική θα σπεύσουν πάλι να πουν ότι είμαι αριστερός πολιτικάντης, ότι είμαι στην αντιπολίτευση και λοιπά άνοστα, ανέμπνευστα και ανόητα τελικά πράγματα- θα πω για ακόμη μια φορά ότι είμαι πολιτικά απελπισμένος και μακάρι να υπήρχε ένα συμπαγές κόμμα με θέση, να με συγκινούσε και να το υποστήριζα. Όμως, υπάρχουν όρια. Υπάρχουν όρια τα οποία κανείς δεν έχει δικαίωμα να καταπατά. Δεν νοείται ο πρωθυπουργός να αρθρώνει δημόσια κάτι μη αποδεδειγμένο – ότι δηλαδή τα θέατρα ήταν τάχα εστία υπερμετάδοσης, όταν ήταν από τα ελάχιστα μέρη συνάθροισης που τα μέτρα τηρούνταν ευλαβικά και όταν καμία επιτροπή λοιμοξιολόγων δεν επισκέφθηκε και δεν μελέτησε τους συγκεκριμένους χώρους για να δει τι γίνεται. Δεν νοείται να μην έχει προετοιμαστεί μια χώρα ένα ολόκληρο εξάμηνο χάνοντας χρόνο και χρήμα σε καμπάνιες για τον ασφαλή τουρισμό μας τάχα. Δεν νοείται να μπαίνει η αστυνομία στο σπίτι κανενός υπόπτου για οτιδήποτε και να σπάζει στο ξύλο την οικογένειά του. Και δεν νοείται οποιοσδήποτε αρθρώνει αντίθετο λόγο στην κατάφωρη αδικία να λέγεται εύκολα και με συνοπτικές διαδικασίες ψεκασμένος συριζαίος.

Αυτό είναι η απόλυτη εκδήλωση της ανελευθερίας η οποία δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά. Όσο ακραία και όσο κατασταλτικά και αν προσπαθήσουν να το τραβήξουν. Έχω μεγάλη εμπιστοσύνη στην λογική, την δικαιοσύνη και την μνήμη ( συλλογική η προσωπική). Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε ιστορική στιγμή και δύσκολη και ανεξέλεγκτη. Όταν τα πράγματα ηρεμήσουν αυτό το τερατούργημα ανελευθερίας και ψεύδους που πάει να δημιουργηθεί στον δημόσιο λόγο, τα ΜΜΕ, την αστυνομία των social media κλπ. θα καταρρεύσει από μόνο του με πάταγο.

Τι σημαίνει για τους εργαζόμενους στον χώρο του πολιτισμού το κλείσιμο των θεάτρων, των κινηματογράφων και των μουσικών σκηνών;

Σημαίνει ανέχεια και απελπισία. Ξέρετε έχουμε να εργαστούμε από πέρυσι τον χειμώνα (μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου 2020, δηλαδή). Δεν γνωρίζω πολλούς καλλιτέχνες να έχουν καβάντζες ώστε να τρώνε από τα έτοιμα. Επίσης, δεν υπήρξε κανένας σχεδιασμός από το Υπουργείο Πολιτισμού το οποίο αγνόησε, υποτίμησε και γύρισε την πλάτη στους καλλιτέχνες. Δεν μιλάμε για φαντασιώσεις -πώς ας πούμε ένα υπουργείο το οποίο θα ασχολιόταν με το αντικείμενο εργασίας τους θα έψαχνε, θα πρότεινε εναλλακτικούς τρόπους εξάσκησης του επαγγέλματός μας- γιατί ξέρετε είμαστε ο μόνος κλάδος που του απαγορεύτηκε η εργασία. Όποια κίνηση διατυμπάνισε ότι έκανε ήταν αποσπασματική, υποπληρωμένη και μισή.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η ΠΟΘΑ με επιστολή της στους αρμόδιους φορείς ζητά στοιχεία που να τεκμηριώνουν αυτήν την δήλωση χαρακτηρίζοντας την άδικη και επικίνδυνη προς τις εντυπώσεις που θα δημιουργήσει στο κοινό. Συμφωνείτε με αυτήν την πρωτοβουλία;

Συμφωνώ απολύτως. Και είμαι απόλυτα σίγουρος ότι και αυτό θα μείνει αναπάντητο. Άλλωστε δεν υπήρξε καμία τεκμηρίωση για την απόφαση αυτή. Είναι απολύτως άδικη και επικίνδυνη η εντύπωση που θα δημιουργήσουν στο κοινό, όπως ήταν αδιάφορη και επιπόλαιη η διατύπωση που δημιούργησε αυτή την εντύπωση.

Κύριε Καραντζά, θα σας ρωτήσω ευθέως, θεωρείτε πως υπάρχει στοχοποίηση;

Νομίζω ότι υπάρχει αδιαφορία, και ίσως μια αποστροφή για οτιδήποτε πνευματικό.

Δύσκολο καλοκαίρι και ακόμα πιο δύσκολος χειμώνας. Τι διαφορετικό θα μπορούσε να είχε γίνει και πριν και τώρα;

Θα μπορούσε να υπάρχει κάποιο αρμόδιο Υπουργείο το οποίο θα ασχολούνταν με την κατάσταση και θα πρότεινε λύσεις και υποστήριξη. Εμείς όποιες δυνάμεις είχαμε τις εξαντλήσαμε.

Πριν λίγες ημέρες επιβλήθηκε καινούρια καραντίνα και αυτή την στιγμή τελούμε υπό καθεστώς εγκλεισμού. Πως νιώθετε για αυτό;

Φόβο. Αναισθησία. Ματαίωση. Θυμό για την ολιγωρία.

Φέτος, αναλάβατε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Θεάτρου «Προσκήνιο». Ποιο είναι το όραμα σας;

Στόχος μου είναι η δημιουργία ενός πυρήνα, ενός σπιτιού που θα χωράει όλους τους ανθρώπους που εκτιμώ. Ηθοποιούς που έχω συνεργαστεί και θεωρώ με μια ευρεία έννοια ομάδα, συντελεστές- συνοδοιπόρους που έχουμε ψάξει και δοκιμάσει μαζί πολλά και θέλουμε να δοκιμάσουμε πολλά ακόμα. Νέους ηθοποιούς που θαυμάζω, σκηνοθέτες που εκτιμώ και μιλάμε την ίδια γλώσσα και θέλω να προσκαλέσω (και έχω ήδη προσκαλέσει) να σκηνοθετήσουν στο Προσκήνιο. Νέους σκηνοθέτες που πρέπει να βρουν φωνή -σε ένα θεατρικό χάος που κυνηγάει τα εισιτήρια και μόνο. Στο πλαίσιο αυτό θα φιλοξενηθεί στο Προσκήνιο και ένα πρώτο αποτέλεσμα  της πρωτοβουλίας του ΔΗΠΕΘΕ Βέροιας και του Γιάννη Παρασκευόπουλου (1ο Σχολείο Σκηνοθεσίας), στην οποία πήρα μέρος με μεγάλη χαρά δίπλα σε πολύ άξιους συναδέλφους (Γιάννης Λεοντάρης, Ιώ Βουλγαράκη).

Την Άνοιξη, λοιπόν, θα δούμε κάποιες πρώτες απόπειρες των νέων σκηνοθετών του “Σχολείου” να παρουσιάσουν την σκέψη/ εργασία τους πάνω στην 1η πράξη του “Μικρού Έγιολφ” του Ίψεν. 

Κάτι ακόμα που ξεκίνησε τώρα είναι η συνεργασία με τις εκδόσεις «Νεφέλη» – έναν εκδοτικό οίκο που εκτιμώ βαθιά – απ’ όταν αγόραζα τα βιβλία τους στο φουαγιέ του Αμόρε και έπειτα στο Εθνικό. Μια συνεργασία που θα έχει πολλές πτυχές. Στο πλαίσιο της αυτής με μεγάλη χαρά θα συνεργαστούμε με το γειτονικό θέατρο Πορεία για να παίξουμε σε live streaming τον Οιδίποδα – που παρουσιάστηκε το καλοκαίρι. Το Πορεία είναι ένα θέατρο με καθαρή ταυτότητα, στόχευση και ποιότητα και είχα την χαρά να μας φιλοξενήσει με τη Μήδεια το 2017. Έτσι η πρόταση του Δημήτρη Τάρλοου για σύμπραξη και συνεργασία μέσα από την πλατφόρμα που έχει στήσει με τόση επιμονή στο Πορεία με γέμισε αισιοδοξία.

Πείτε μας δυο λόγια για τα σεμινάρια υποκριτικής που θα λάβουν χώρα «Προσκήνιο».

Ένας ακόμη στόχος είναι η εκπαίδευση . Όχι ως ένας ακόμη χώρος που θα γεμίζει σεμινάρια, αλλά με κινήσεις στοχευμένες και επιλογή ανθρώπων συγκεκριμένων. Συζητάμε για θεματικά σεμινάρια μακράς διάρκειας πάνω στο θέατρο αλλά και σεμινάρια χορού από προσκεκλημένους που εκτιμώ και θαυμάζω. Η εκκίνηση έγινε με δύο σεμινάρια. Ένα της Γεωργίας Μαυραγάνη και ένα δικό μου, τα οποία δεν κατάφεραν ακόμα να ολοκληρώσουν τον κύκλο τους. Όμως θα ολοκληρωθούν, όταν οι συνθήκες μας το επιτρέψουν. Και η συνεργασία με τη Γεωργία δεν σταματάει εδώ…

Κλείνοντας, δώστε μου μια αισιόδοξη στιγμή σας. Τι πρέπει να διασωθεί από όλη αυτή την κατάσταση;

Το πνεύμα, η αφύπνιση,  η ελευθερία λόγου και σκέψης. Και πρέπει να πεθάνει ο νεοσυντηρητισμός που καλπάζει και κατακρημνίζει και τις τελευταίες μας ελπίδες για ζωή και δημιουργία.