Γιώργος Βούλγαρης: «Καμία μαγνητοσκόπηση δεν μπορεί να μεταδώσει τη ζωή που δημιουργείται μέσα στο θέατρο»

Στην εποχή του μεγάλου εγκλεισμού, η επαφή με την τέχνη ήταν κάτι παραπάνω από απαραίτητη. Τις τελευταίες μέρες της υποχρεωτικής κοινωνικής αποστασιοποίησης συνομιλήσαμε με έναν ταλαντούχο εκπρόσωπο της υποκριτικής και σκηνοθέτη, τον Γιώργο Βούλγαρη για τις προκλήσεις ενός ερμηνευτή-σκηνοθέτη, τις ευκαιρίες, τη νέα πραγματικότητα των θεαμάτων και την ανάγκη για σχέδια παρ’ όλες τις δύσκολες συνθήκες.

Κύριε Βούλγαρη, συνήθως οι συνεντεύξεις ξεκινούν με μία ερώτηση για τις τρέχουσες δραστηριότητες, οπότε θα μείνω στη νόρμα: πώς περάσατε  τις μέρες σας «στον γύψο», εν μέσω Κορονοϊού;

Καταρχάς κοιμήθηκα παραπάνω, κάτι που χρειαζόμουν μετά από τόσο στρες και τόσες πρόβες. Ξέθαψα όλα τα παλιά βιβλία που δεν είχα διαβάσει και απλά περίμεναν στην σειρά αναμονής μερικά χρονάκια, έγινα φίλος με την χλωρίνη και κάθε είδους απολυμαντικά και καθαριστικά που κυκλοφορούν, έφαγα πολύ σαν να μην υπάρχει αύριο. Έμαθα να μαγειρεύω πιο ευφάνταστα και υγιεινά, είδα αρκετές ταινίες που δεν είχα αυτή την πολυτέλεια λόγω φορτωμένου προγράμματος και όσο οξύμωρο και αν ακούγεται επικοινώνησα με συναδέλφους, φίλους και συγγενείς περισσότερο από πριν.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την υποκριτική; Υπήρξε κάποιος ήρωας ή κάποιο έργο που σας οδήγησε σε αυτή την απόφαση; 

Έχω την εντύπωση οτι γεννήθηκα μ’ αυτήν την ανάγκη. Όπως έχω ξαναπεί σε παλαιότερες συνεντεύξεις μου, το έναυσμα για να γίνω ηθοποιός ήταν η ταινία “Ε.Τ. ο εξωγήινος” του Steven Spielberg, που μαγεμένος από την θέασή της ρώτησα τον πατέρα μου: «Πώς μπορεί να μου τύχει κι εμένα κάτι τέτοιο;», εννοώντας το απόλυτο δέσιμο του μικρού πρωταγωνιστή με τον εξωγήινο. Εκείνος μου απάντησε (προφανώς για να αποφύγει την ερώτησή μου): «Γίνε ηθοποιός». Kαι έτσι… έγινε στόχος ζωής! 

Ηθοποιός ή σκηνοθέτης; Δίλημμα, ομολογουμένως. Ποιος από τους δύο τίτλους πιστεύετε πως σας αντιπροσωπεύει καλύτερα;

Και οι δύο μου ιδιότητες είναι απόλυτα συνδεδεμένες μεταξύ τους. Συναισθηματικά και εκφραστικά με αντιπροσωπεύουν μετά από τόσα χρόνια ακριβώς το ίδιο. Σαφέστα η υποκριτική είναι ο πυρήνας της καλλιτεχνικής μου ύπαρξης. Ως σκηνοθέτης όμως ακολουθώ την διαδικασία ζύμωσης ενός ρόλου. Παρουσιάζω ένα δικό μου «προϊόν» από τη φαντασία τη δική μου, τη δική μου ψυχική κατάσταση, τη δική μου αντίληψη ζωής και κινώ τους ηθοποιούς πάνω σε αυτόν τον καμβά, χωρίς όμως την φυσική παρουσία μου επί σκηνής.

Πώς βλέπετε την τηλεόραση σήμερα;

Είχα την τύχη να δουλέψω στην τηλεόραση στη χρυσή εποχή της σε θρυλικά πλέον σήριαλ (Αναστασία, Νέμεσις, Η αγάπη της γάτας, Λάμψη, Έρωτας κλπ) τότε που οι δημιουργοί (σκηνοθέτες, σεναριογράφοι) παρέδιδαν δουλειές προσεγμένες, φροντισμένες σε όλα τα επίπεδα, με σεβασμό στον τηλεθεατή. Μια περίοδος που πέρασε ανεπιστρεπτί δυστυχώς. Δεν υπάρχει πλέον (εκτός από πολύ λίγες εξαιρέσεις, πολύ λίγες όμως που δεν φτάνουν το τότε επίπεδο) η μαγεία και η ουσιαστική τέχνη στην τηλεόραση. Όλα μου φαίνονται ακριβώς το ίδιο προϊόν λες και έχει μπεί στον αυτόματο πιλότο η κατάσταση. Μία ολίγον από όλα.

Όπως έλεγε ο Σω, ο θάνατος είναι εύκολος, η κωμωδία είναι δύσκολη. Κι όμως, εσείς την τολμήσατε. Ποια θεωρείτε ότι είναι τα χαρακτηριστικά που κάνουν την κωμωδία τόσο απαιτητικό είδος;

Όλα είναι λόγος στο θέατρο. Το κείμενο έχει την μεγαλύτερη σπουδαιότητα στην τέχνη μας και πολύ περισσότερο στην κωμωδία. Το θεωρώ μεγάλη μαγκιά ενός κειμενογράφου κι ενός ηθοποιού το να σε κάνουν να γελάσεις. Η κωμωδία είναι φάρμακο για την ψυχή και όπλο για να αντέχεις την καθημερινότητα. Υπάρχουν θεατρικές κωμωδίες που τις θυμάσαι σε όλη σου τη ζωή. Η κωμωδία μπορεί να διαχειριστεί με τον δικό της τρόπο ένα τραγικό συμβάν και να σε κάνει να δεις μια τραγική κατάσταση από μια άλλη πλευρά. Γιατί καλή ανακούφιση προσφέρει το κλάμα από το δράμα αλλά η κωμωδία σου δίνει μια άλλη διάσταση στον τρόπο αντίληψης των πραγμάτων.

Κι ενώ η Αθήνα φαίνεται να βιώνει μία «θεατρική άνοιξη», σκάει ο κορονοϊός. Είναι ικανή μία τέτοιου μεγέθους κρίση, να ανακόψει την καλλιτεχνική άνθιση που είχε αρχίσει να διαφαίνεται τον τελευταίο καιρό στο εγχώριο στερέωμα ή έχουμε αναπτύξει «αντισώματα» στις κρίσεις;

Ο κίνδυνος για οικονομικό κραχ στο θέατρο (και γενικά στον πολιτισμό) είναι μεγάλος. Kαι δυστυχώς, απεδείχθη με τον πιο άχαρο και σκληρό τρόπο με την άρση της καραντίνας και την καθολική έλλειψη μέριμνας των κυβερνώντων έναντι όλου του καλλιτεχνικού κόσμου και όσων εργάζονται σε αυτόν τον τομέα. Πρόκειται για μια κρίση άνευ προηγουμένου που, αν δεν υπάρξει κρατική στήριξη, δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί. Το Υπουργείο Πολιτισμού να μην παραμείνει απλά θεατής σε αυτή την καταστροφική συνθήκη.

Εν μέσω πανδημίας έχει αναδυθεί μία κίνηση δωρεάν παρακολούθησης θεατρικών παραστάσεων μέσω υπολογιστή, για την οποία υπάρχουν τόσο θετικές, όσο και αρνητικές απόψεις. Ποια η θέση σας;

Το θέατρο (αν και χιλιοειπωμένο αλλά τόσο πραγματικό) είναι ένας ζωντανός οργανισμός, μια αλληλουχία ενέργειας, μια αδιάκοπη κατάθεση κάθε κυττάρου από το κορμί σου, της ψυχής σου, του ιδρώτα σου, με μόνο αποδέκτη τον θεατή που βρίσκεται απεναντί σου. Επαλήθευσα λοιπόν  αυτό που ήδη βιώνω τόσα χρόνια: καμία μαγνητοσκόπηση, όσο ποιοτική κι αν είναι, όσο ιστορικό βάρος και συγκίνηση κι αν φέρει, δεν μπορεί να μεταδώσει τον παλμό, τη ζωή, την αίσθηση που δημιουργείται μέσα στο θέατρο, εκεί που ο καλλιτέχνης συναντά τον θεατή, εκεί που η αναπνοή γίνεται ενιαία και δημιουργείται η μαγεία του θεάτρου.

Μπορούν αυτές οι έκτακτες συνθήκες να δημιουργήσουν έναν νέο τρόπο επαφής του κοινού με την θεατρική σκηνή, που θα οδηγήσει στην αλλοτρίωση της όλης τέχνης;

Ίσως να βρεθούν νέες νόρμες, νέες τεχνικές και το θέατρο να υποκύψει τελικά στην πολυπόθητη “νέα τάξη πραγμάτων” που διακαώς επιθυμούν σε παγκόσμιο επίπεδο οι κυβερνώντες αυτού του κόσμου αλλά δεν θα έχει σχέση με αυτό που εμείς υπηρετήσαμε, με την μαγική πατροπαράδοτη έννοια του θεάτρου, την μαγική ανταλλαγή ανατάραξης ψυχής και μυαλού με τον θεατή. Θα είναι ένα τρανς κατασκεύασμα που θα εξυπηρετεί άλλους σκοπούς.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες, συνεχίζουμε να ζούμε και να ονειρευόμαστε. Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

 Τα τελευταία χρόνια συνεργάζομαι με τον Γιάννη Μακρυνόρη (σκηνοθέτη-κινηματογραφιστή) θεατρικά σε επίπεδο δημιουργίας κειμένων, σκηνοθεσίας και παραγωγής. Ο Γιάννης από την πρώτη στιγμή κατάλαβε την ανάγκη μου για ελευθερία στην καλλιτεχνική μου έκφραση. Συντονίστηκαν αμέσως οι ανάγκες μας στην δημιουργία και “κολλήσαμε” καλλιτεχνικά. Αλληλοσυμπληρωνόμαστε στην διαδικασία της σκηνοθεσίας και δημιουργίας ενός θεατρικού έργου. Ήδη έχουμε στα σκαριά μια πολυπρόσωπη παρωδία (θέλουμε να γελάσουμε μετά από τόση “μαυρίλα” και αβεβαιότητα γύρω μας). Τίτλος: ‘’Της… Γκολφως’’, ένα βουκολικό δράμα γραμμένο από εμάς σε έμμετρο δεκαπεντασύλλαβο που αφορίζει τους πάντες και τα πάντα, καυτηριάζει και συγχωνεύει μυθιστορηματικούς και θεατρικούς κλασικούς ήρωες. Kινηματογραφικά θα βγει με την νέα σεζόν η ταινία “ΤΙΣΙΣ – Το Καταραμένο Παιδί”, σε σενάριο και σκηνοθεσία Γιώργου Ευαγγελόπουλου. Μία ανεξάρτητη παραγωγή, ένα σκοτεινό παραμύθι φαντασίας του οποίου τα γυρίσματα κράτησαν 5 ολόκληρα χρόνια, έγιναν εξ’ ολοκλήρου σε φυσικούς χώρους και συμπρωταγωνιστώ με τον Κωστή Σαββιδάκη, την κα Μαρία Αλιφέρη, την Χρύσα Μαρκατά και την Χρύσα Νταούλη. Θεού θέλοντος και κορονοϊού επιτρέποντος πάντα.

Αν μπορούσατε να δώσετε μία συμβουλή στα άτομα που φιλοδοξούν να ασχοληθούν με την υποκριτική και τη σκηνοθεσία, ποια θα ήταν; 

Να αγαπούν το θέατρο περισσότερο και από τον εαυτό τους και την ματαιοδοξία τους. Σεβασμός σε ό,τι προϋπάρχει. Υπομονή, επιμονή και πολλή δουλειά.