Νίκος Κολοβός: Οι άνθρωποι της τέχνης είναι ασκητικοί. Νοιώθω ευτυχής που ανήκω στην τάξη τους

Με 47 χρόνια ενεργής δημιουργικής παρουσίας ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος Νίκος Κολοβός είναι αναμφισβήτητα ο άνθρωπος που έχει κάθε λόγο να νιώθει περήφανος για την μέχρι τώρα πορεία του. Με όραμα και βαθιά γνώση της κατάστασης που επικρατεί στα καλλιτεχνικά δρώμενα βάζει τον πήχη ψηλά με παραγωγές που όπως φαίνεται κρατούν τα σκήπτρα αυτό το καλοκαίρι. Παράλληλα, νιώθει ασφαλής στον διάλογο με την πολιτεία όσο αφορά το μέλλον του θεάτρου και δεν διστάζει σε μια εποχή έντονης αμφισβήτησης και ανασφάλειας να το εκφράζει γενναιόδωρα.

Το ΚΘΒΕ δήλωσε δυναμικά «παρών» το φετινό καλοκαίρι με εννέα παραγωγές, τέσσερις δικές του και πέντε δράσεις σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ. Ο χρόνος που είχατε στην διάθεση σας ήταν λίγος. Υπήρξαν στιγμές που φοβηθήκατε πως δεν θα βγει το πρόγραμμα;

Να σας πω την αλήθεια όχι, διότι θεωρώ πως πρωτοστατήσαμε σε αυτήν την υπερπαραγωγικότητα δεδομένου ότι έπρεπε κάποια στιγμή η χώρα να αναστήσει και τον πολιτισμό όπως πρώτη από όλες κατόρθωσε να κρατήσει τα αρχικά εκείνα μνημειώδη μέτρα που περιόρισαν κατά πολύ την διάδοση της πανδημίας. Όταν μπαίνεις στη δημιουργικότητα το μόνο που σκέφτεσαι είναι πως θα τα καταφέρεις.

Νομίζω έως ένα μεγάλο βαθμό αυτό επιβραβεύτηκε τόσο με την επιτυχία των Ορνιθων όσο και με τις Τρωάδες οι οποίες ετοιμάζονται τώρα να παρουσιαστούν στο Θέατρο Δάσους με τους ίδιους όρους προστασίας. Δυστυχώς, αρκετές φορές ο καιρός μας έκανε διάφορα τερτίπια, πολλές φορές η αύξηση των κρουσμάτων του κορονοϊού μας ανάγκασε σε κάποιες αναβολές. Είμαστε όμως, αισιόδοξοι πως όλο αυτό θα ολοκληρωθεί με επιτυχία.

Δεν είναι η ώρα να κάνουμε πίσω, είναι η ώρα να οργανωθούμε έχοντας τον αντίπαλο υπό έλεγχο είτε οπισθοχωρώντας όταν το επιβάλλουν οι συνθήκες είτε όντας ετοιμοπόλεμοι να δράσουμε την σωστή στιγμή. Αυτό έγινε με τους Όρνιθες, αυτό θα γίνει με τις Τρωάδες, αυτό γίνεται με όλες τις δράσεις.

Πριν από λίγες ημέρες οι «Όρνιθες» του Αριστοφάνη σε σκηνοθεσία Γιάννη Ρήγα ολοκλήρωσαν τις εμφανίσεις τους στη Επίδαυρο. Είχαν προηγηθεί οι παραστάσεις στο Θέατρο Δάσους και φυσικά η περιοδεία συνεχίζεται. Πείτε μας δυο λόγια.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Εγώ το μόνο που μπορώ να πω εν ολίγοις μιας και εισέπραξα το αποτέλεσμα είναι ότι νιώθω περήφανος για αυτήν την παράσταση και για την πολύ καλή συνεργασία που υπήρξε με όλους τους συντελεστές, σκηνοθέτη και ηθοποιούς. Το αποτέλεσμα στεφανώθηκε από την επιβράβευση του κόσμου σε τόσο καθολικό επίπεδο που μας κάνει όλους πολύ χαρούμενους. Το κρατάμε ως προίκα, λυπούμε που δεν έχουμε την δυνατότητα να έχουμε περισσότερο κόσμο αυτήν την εποχή. Τηρούνται ορθώς τα μέτρα και όλες οι απαιτούμενες προϋποθέσεις.

Ελπίζω στο μέλλον πως θα μπορέσουμε να δείξουμε τους Όρνιθες σε πολύ περισσότερο κόσμο και προς αυτήν την κατεύθυνση θα επιμείνουμε. Νιώθω ότι αρέσει στον απλό θεατή τόσο πολύ έτσι, ώστε να έρχεται να το βλέπει και να επιθυμεί να το ξαναδεί. Νομίζω, πως, αυτό για μία παράσταση αποτελεί τον ορισμό της επιτυχίας.

Παράλληλα παρουσιάστηκε και η έκθεση ΟΡΝΙΘΟ/ΘΕΟΜΑΧΙΑ όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο. Πως προέκυψε αυτή η ιδέα;

Εκεί θα μου επιτρέψετε να πω, πως πρόκειται μάλλον για ανδραγάθημα διότι η συνεργάτης μου Χρύσα Σάμου συνέλαβε την ιδέα όπου την πραγματοποιήσαμε εντός ενός μηνός. Επικοινωνήσαμε τηλεφωνικά με καλλιτέχνες του εξωτερικού, αρκετοί των οποίων δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητοι. Από την πρώτη στιγμή το αγκάλιασαν με στοργή, ζωγράφισαν για εμάς, τα αμπαλάρισαν σε συνθήκες κορονοϊού και τα έστειλαν με το ταχυδρομείο. Εμείς πληρώσαμε μόνο την μεταφορά. Πρόκειται για μια έκθεση, τουλάχιστον, εμβληματικών ζωγράφων όπου τέσσερις δικοί μας τους υποδέχτηκαν στην χώρα μας.

Η έκθεση θα αποτελέσει αντικείμενο στα φουαγιέ μας, όπως και των κουστουμιών που έχουμε. Θα θυμόμαστε πως στην εποχή της πανδημίας κάποιοι μας αγκάλιασαν και εμείς ανταποκριθήκαμε θεωρώ με την όποια επιτυχία. Αυτό που κρατάμε είναι πως όταν θέλει κανείς, πραγματοποιεί αυτό που θέλει και μάλιστα με αστραπιαίο ρυθμό, έτσι ώστε να εντυπωσιάζεται και ο ίδιος. Ευχαριστώ την συνεργάτη μου Χρύσα Στάμου η οποία πρωτοστάτησε σε όλο αυτό το εγχείρημα.

Η ανταπόκριση ήταν κάτι περισσότερο από συγκινητική. Η τέχνη βρίσκει τον τρόπο να ενώνει;

Εγώ νομίζω πως η απάντηση δεν μπορεί να είναι σε καμία περίπτωση τίποτα άλλο πέρα από καταφατική. Η έμπνευση είναι εκείνη που μας οδηγεί. Η τέχνη έχει έναν τρόπο να ενώνει όλους τους ανθρώπους, είναι ο κοινός μας παρανομαστής που μας εκφράζει. Ακόμη και στις χειρότερες στιγμές μας βρίσκουμε ένα τραγούδι να μας στηρίξει, βρίσκουμε, ασφαλώς, ένα πόνημα. Συγγραφικό, εικαστικό, οτιδήποτε να μας συντροφεύει.

Αυτό το βλέπουμε και σε εποχές μεγάλων προκλήσεων όπου αυτή η ανάγκη θεριεύει. Στην κατοχή, στους πολέμους οι άνθρωποι της τέχνης πρόσφεραν τόσα πολλά. Ας την έχουμε, λοιπόν, συντροφιά μας. Δεν είναι τυχαίο που τόσα χρόνια επιβιώνει η παγκόσμια αλληλεγγύη μεταξύ καλλιτεχνών. Είναι υπαρκτή και ελπίζω να συνεχίσει να υπάρχει.

Αναλάβατε καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ πριν λίγο καιρό. Ήταν κάτι που το περιμένατε;

Για να είμαι ειλικρινής όχι. Εφόσον, όμως, μου έγινε η πρόταση το θεώρησα τεράστια τιμή και ως εκ τούτου την αποδέχτηκα μιας υπάρχει και η στενή μου σχέση με το ΚΘΒΕ, η οποία είναι μακροχρόνια. Αν δεν κάνω λάθος είμαι ο μακροβιότερος ηθοποιός σε κρατικό θέατρο. Είμαι 47 χρόνια στην υπηρεσία του γνωρίζοντας πρόσωπα και καταστάσεις και πάνω από όλα αγαπώντας το ίδιο κρατικό βορείου Ελλάδος, οπότε, κατόπιν ωρίμου σκέψεως είπα ναι.

Βλέπετε, έπειτα από τόσα χρόνια είμαι σε θέση να ξέρω όλους τους διευθυντές που πέρασαν από το κρατικό, τις εποχές που το θέατρο μεγαλούργησε ή πέρασε ύφεση. Τόσο η διάθεση όσο και η τιμή που μου έγινε είναι μεγάλη και ευχαριστώ αυτούς οι οποίοι μου το πρότειναν. Είναι ώρα για δουλειά, με ενδιαφέρει το δημιουργικό κομμάτι και σε αυτό προσανατολίζομαι. Αν κρίνω από την μέχρι τώρα πορεία πάμε πολύ καλά.

Κύριε Κολοβέ ποιο είναι το όραμα σας για το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος;

Πάντα υπάρχουν οράματα. Προέχει το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα, να το ενδυναμώσουμε και να το στηρίξουμε ακόμα περισσότερο. Να το στείλουμε σε νέες οδούς οι οποίοι αναγκαστικά υπάρχουν αφού η εποχή εξελίσσεται. Ήδη προσπαθούμε να το εμπλουτίσουμε με διάφορες εικαστικές δράσεις, καλή ώρα αυτό που έγινε με την έκθεση της ΟΡΝΙΘΟ/ΘΕΟΜΑΧΙΑΣ, κάτι που δεν υπήρχε πριν.

Επιλέξαμε να μην μείνουμε αδρανείς και στάσιμοι παρά την συγκυρία του κορονοϊού, Έχουμε νέα τεχνολογικά μέσα, όπως τα ολογράμματα, οι φωτισμοί. Ας μην αφήσουμε την πανδημία να μας εμποδίσει. Ναι, το μέλλον φαίνεται πάρα πολύ ωραίο προς τους οραματισμούς, αρκεί να δουλεύουμε σαν να μην υπάρχουν τα εμπόδια και όταν έρθει η στιγμή να τα παρουσιάσουμε, ελεύθεροι πια να τα πραγματοποιήσουμε.

Από τις πρόβες για την νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ “Η δολοφονία του Μαρά”

Το θέατρο περνάει τον τελευταίο καιρό μια από τις μεγαλύτερες οικονομικές κρίσεις που έχουν σημειωθεί. Πολύ ανεργία, ανασφάλεια και ένα μέλλον που εξαιτίας και της πρόσφατης πανδημίας μοιάζει πολύ δύσκολο. Πως μπορεί η πολιτεία να στηρίξει ουσιαστικά τους καλλιτέχνες;

Η πολιτεία στηρίζει αναμφίβολα τον πολιτισμό ακόμη και με μεγάλο κόστος. Αυτό άλλωστε απέδειξε φέτος το καλοκαίρι με τον πιο εύγλωττο τρόπο.

Δυστυχώς, η πανδημία μας καθυστερεί, αλλά τόσο το Υπουργείο όσο και εμείς από τη θέση μας θα περιφρουρήσουμε τις παραστάσεις του «Όλη η Ελλάδα ένας πολιτισμός» τόσο έναντι των υγειονομικών κανονισμών όσο και υπέρ του καλλιτεχνικού αποτελέσματος.

Σας έχει ξυπνήσει ποτέ Υπουργός, προκειμένου να σας ρωτήσει εάν χρειάζεστε κάτι εν μέσω κορονοϊού ως βοήθεια σχετικά με την δουλεία σας; Αν συνέβη σε κάποιον και όχι μόνο σε μας τότε αυτό οφείλουμε να το αποκαλέσουμε ως κάτι παραπάνω από βοήθεια… Είναι στοργή ! Και εμείς απ’ τη μεριά μας πρέπει να ανταποκρινόμαστε με την παραγωγή ανάλογου έργου. Δεν αρκεί μόνο η διάθεση πόρων, πρέπει να πιάνουν και τόπο…

Πρόσφατα το ΣΕΗ εξέλεξε νέο συμβούλιο. Υπήρξαν λάθη στην λειτουργία του σωματίου στο παρελθόν όσο αφορά την εξασφάλιση δικαιωμάτων για τους ηθοποιούς; Η ευθύνη βαραίνει μόνο το κράτος ή μικροκομματισμοί «καπέλωσαν» το κοινό καλό;

Να σέβεται κανείς τους θεσμούς είναι υποχρέωση του. Τα οποιαδήποτε αιτήματα, ανάλογα με τους καιρούς, είναι υπαρκτά και δικαιολογημένα. Το αν δυο μέρη συμφωνούν στο να πραγματοποιηθούν κάποια πράγματα όπως οι αμοιβές, όπως το θέμα των αργιών, είναι κάτι που είμαι απόλυτα σύμφωνος. Όπως και με την τήρηση των πνευματικών δικαιωμάτων. Οι καλλιτέχνες έχουν μόνο τα πνευματικά τους δικαιώματα τα οποία πρέπει να υποστηρίζουμε πάση θυσία, διότι είναι ο τρόπος να επιβραβευτεί η προσπάθεια τους. Αν καταργήσουμε τα πνευματικά δικαιώματα με όποιον τρόπο, τότε θα έχουμε μείωση της παραγωγικότητας. Αυτό είναι βέβαιο.

Επομένως, ας προστατέψουμε οτιδήποτε καλλιτεχνικό υπάρχει στο ορίζοντα σε επίπεδο προσώπων. Τα σπουδαία πράγματα τα δημιουργούν άνθρωποι. Όταν συλλογικά σκεπτόμενοι βοηθάει ο ένας τον άλλον και προσυπογράφει ο ένας τα δικαιώματα του άλλου. Νομίζω η πολιτεία έχει σταθεί αρωγός και θα συνεχίσει να το κάνει. Δεν μπορείς να δουλεύεις χωρίς να έχεις ευχαριστημένους ανθρώπους. Πρέπει να υποστηρίζουμε την εργασιακή σχέση που ευνοεί τον εργαζόμενο και το αποτέλεσμα. Πάντοτε κάνοντας τέχνη.

Οι άνθρωποι της τέχνης είναι ασκητικοί. Νιώθω ένας από αυτούς μετά από 47 χρόνια εργασίας. Προσωπικά, δεν έχω δει κανέναν άνθρωπο της τέχνης να έχει κάνει αμύθητες περιουσίες που μπορεί να κάνει με την μισή προσπάθεια σε άλλους τομείς. Φυσικά, είναι και το όραμα. Νιώθω ευτυχής, διότι ανήκω σε αυτήν την τάξη. 

Προσπαθώντας να είμαστε αισιόδοξοι για τον χειμώνα που έρχεται ποιο θα είναι το πρόγραμμα του ΚΘΒΕ; Τι να περιμένουμε να δούμε;

Εκείνο το οποίο ζητώ είναι να είμαστε τόσο αισιόδοξοι ώστε να σχεδιάζουμε το μέλλον με ελπίδα χωρίς να σκεπτόμαστε τις απροσδόκητες καταστάσεις που μπορούν να μας επηρεάσουν. Έτσι, δε μπορείς να επενδύσεις. Πάμε, λοιπόν να ονειρευτούμε, ετοιμοπόλεμοι να παρουσιάσουμε το καλύτερο πιθανό αποτέλεσμα.

Αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν θα έχουμε εισιτήρια, δεν θα έχουμε την δυνατότητα να σκηνοθετήσουμε ακριβώς όπως θα θέλαμε ή ότι το κοινό θα φοβάται, τότε δουλειά δεν μπορούμε να κάνουμε. Με δυνατό όραμα θα έχουμε καλλιτεχνικό αποτέλεσμα. Αν ο αντίπαλος μας υποχρεώσει, θα υποχωρήσουμε, αλλά και πάλι θα επανέλθουμε.

Συγκεκριμένα, έχουν ξεκινήσει οι πρόβες για το «Η Δολοφονία του Μαρά» σε σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη, η «Βαβυλωνία» και «Η δεύτερη έκπληξη του έρωτα» του Μαριβώ σε μετάφραση και σκηνοθεσία Βασίλη Παπαβασιλείου.