Ο σκιτσογράφος Αρίσταρχος Παπαδανιήλ μας συστήνει το poster book του “Ήταν μια φορά ένας κομίστας στην TV” που δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της γνωστής τηλεοπτικής σειράς “Η πολυκατοικία”. Επισημαίνοντας από την αρχή ότι ο ρόλος του κομίστα συμβαδίζει με τις διάφορες μορφές τέχνης που έχει ασχοληθεί ο ίδιος, μας μιλά αναλυτικά για το έντυπο. Κυρίως όμως αναφέρεται στον τρόπο που μπόρεσε να το συνδέσει ομαλά με τον ρόλο και την προσωπικότητα του πρωταγωνιστή της σειράς Τάκη Περιστέρη (που υποδυόταν τον κομίστα). Τονίζοντας τα θετικά της τέχνης του κόμικ καταλαβαίνουμε όλοι πολύ καλά ότι η επιτυχία έγκειται στην αγάπη του για δημιουργία αλλά και στην πολύ καλή συνεργασία με τους υπεύθυνους της σειράς.
Κύριε Παπαδανιήλ έχετε ασχοληθεί με παρά πολλές μορφές τέχνης όπως η σκηνοθεσία ή συγγραφή ή η δημιουργία κινουμένων σχεδίων. Τι σας τράβηξε το ενδιαφέρον και πως αποφασίσατε να ασχοληθείτε με την τέχνη των κόμικς; Η δημιουργία κινουμένων σχεδίων εμπεριέχει με τρόπο ευφάνταστο τόσο τη σκηνοθεσία όσο και τη συγγραφή. Αυτό που με τράβηξε στο να ασχοληθώ με την τέχνη των κόμικς και της εικονογράφησης γενικότερα, το έχω αποδώσει ποιητικά σε φυλλοσκόπιο του Τέλη γράφοντας «Χρώμα βάζω μαρκαδόρου, βάφω ήλιο λαμπερό και την έκπληξη του δώρου σου χαρίζω αν μπορώ. Μπλε γραμμή ο ουρανός μου πάνω-πάνω στο χαρτί, μια εικόνα όλου του κόσμου σε ένα χρώμα, μια γραμμή».
Ποιοι καλλιτέχνες σας επηρέασαν κυρίαρχα στην δουλειά σας; Τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό; Αναμφίβολα μία από τις πλέον καταλυτικές επιρροές υπήρξε το πρωτοπόρο και παραγωγικό πνεύμα του Ουόλτ Ντίσνεϊ. Δημιουργοί που με εμπνέουν με τον τρόπο τους είναι ο Ματ Γκρέινινγκ της τηλεοπτικής σειράς «Σίμπσονς», το δημιουργικό δίδυμο Ρενέ Γκοσινί και Αλμπέρ Ουντερζό του «Αστερίξ», ο ανεξάρτητος ανιμέιτορ Μπιλ Πλίμπτον, ο ανεξάντλητος κομίστας Αρκάς, ο κομψοτέχνης σκιτσογράφος Σπύρος Ορνεράκης, ο πληθωρικός γελοιογράφος Μέντης Μποσταντζόγλου, ο πολυσχιδής αρτίστας του μεσοπολέμου Κώστας Μπέζος.
Πόσο εύκολος είναι ο βιοπορισμός για έναν καλλιτέχνη που θέλει να ασχοληθεί με τα κόμικς στην Ελλάδα; Υπάρχει ανταπόκριση από το ελληνικό κοινό; Οι δημιουργοί κόμικς στην Ελλάδα, συνήθως βιοπορίζονται αξιοποιώντας το ταλέντο τους σε παράλληλες συγγενείς δημιουργικές δραστηριότητες, όπως η πολιτική γελοιογραφία σε έντυπα, η εικονογράφηση σε βιβλία, τα storyboards σε διαφημίσεις, η διδασκαλία σε σχολές κλπ. Υπάρχουν Έλληνες δημιουργοί κόμικς, που βιοπορίζονται κυρίως ή αποκλειστικά σχεδιάζοντας κόμικς, όπως οι -ενδεικτικά αναφέρω- Ηλίας Κυριαζής, Μιχάλης Διαλυνάς, Γιώργος Καμπάνταης, οι οποίοι για να το κάνουν αυτό συνεργάζονται με εκδοτικές εταιρείες του εξωτερικού. Η συνεργασία με το εξωτερικό, για έναν Έλληνα κομίστα, δεν είναι μόνο θέμα καταξίωσης είναι κυρίως, θέμα επαγγελματικής εξέλιξης και επιβίωσης. Όσον αφορά στην ανταπόκριση του ελληνικού κοινού στα κόμικς, αυτή καταγράφεται σε εξαιρετικές διοργανώσεις φεστιβάλ, εκθέσεων, συνεδρίων όπως π.χ. το παραδοσιακό πλέον Comicdom Con Athens και τα νεότερα AthensCon και The Comic Con Thessaloniki. Επίσης, σε βιβλιοπωλεία που έχουν αποκλειστικά εκδόσεις κόμικς -τα γνωστά μας κομιξάδικα- όπως τα Solaris, Comicon, Comicstrip, Jemma, Tilt, Cosmic Realms. Kαι σίγουρα σε έντυπα που αφορούν και περιέχουν κόμικς, όπως παλιά η «Βαβέλ», το «Παρά Πέντε», αργότερα το «9 της Ελευθεροτυπίας», στα οποία άνθισαν γενιές δημιουργών και αναγνωστών. Τα τελευταία χρόνια τη σκυτάλη έχει πάρει το ένθετο «Καρέ καρέ» στην Εφημερίδα των Συντακτών καθώς και το διαδικτυακό blog socomic.gr, ενώ στις περιοδικές εκδόσεις με κόμικς το πλέον αντιπροσωπευτικό δείγμα είναι ο «Μπλε Κομήτης» των εκδόσεων Polaris.
Το κόμικ είναι ένας τρόπος έκφρασης που δεν σας περιορίζει καθώς μπορεί να υπάρχει το στοιχείο του σαρκασμού; Τα κόμικς ως τρόπος έκφρασης είναι ένα εξαιρετικά πετυχημένο παράδειγμα για το πως μέσα από περιορισμούς όπως τα καρέ, τα γκάτερ και τα μπαλόνια διαλόγων, απελευθερώνεται η φαντασία τόσο του δημιουργού όσο και του αναγνώστη, οι οποίοι καλούνται σε έναν επί χάρτου (ή και επί της οθόνης) διάλογο γραπτής και οπτικής επικοινωνίας.
Ποιο είναι το αγαπημένο προσωπικό σας έργο ως τώρα; Η σειρά κινουμένων σχεδίων «Ένα Γράμμα Μια Ιστορία» που συνδημιουργώ με τη συγγραφέα-εκπαιδευτικό τεχνολόγο Σοφία Μαντουβάλου είναι σίγουρα ένα από τα πλέον αγαπημένα μου έργα. Είναι η πρώτη εκπαιδευτική σειρά κινουμένων σχεδίων ελληνικής παραγωγής και μάλιστα, παραγωγής της Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του Υπουργείου Παιδείας. Προβλήθηκε τηλεοπτικά στην ΕΡΤ και την ERT World και παράλληλα, έβαλε τα κινούμενα σχέδια στα σχολεία Ελλάδας, Κύπρου και ομογένειας. Είναι ένα δημοφιλές έργο, που αγκαλιάστηκε από παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς και συνάμα, επιδραστικά ωφέλιμο για τη διδασκαλία της ελληνικής γλώσσας και αλφαβήτου· του ισχυρότερου χαρακτηριστικού του πολιτισμού και της ταυτότητάς μας. Πιο προσωπικό έργο, θα έλεγα τη μελοποίηση και ερμηνεία του ποιήματος «Η Πόλις» του Κωνσταντίνου Καβάφη, το οποίο προσέγγισα με τη φωνή και απέδωσα με την ψυχή.
Το poster book «Ήταν μια φορά ένας κομίστας στην TV» που μόλις κυκλοφορήσατε, δημιουργήθηκε για τις ανάγκες της τηλεοπτικής σειράς «Η Πολυκατοικία». Ήταν δύσκολο να αποδώσετε σωστά τις καρικατούρες και τους μικρούς διαλόγους ούτως ώστε να ταιριάζουν με τους ρόλους των ηθοποιών; Όλα τα σκίτσα, κόμικς, καρικατούρες και εικονογραφήσεις που περιέχει το poster book «Ήταν μια φορά ένας κομίστας στην TV» δημιουργήθηκαν για τις ανάγκες της πρωτότυπης συνεργασίας που είχε ως στόχο την οπτική επικοινωνία του επαγγέλματος ενός κομίστα μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες. Η συνεργασία μου τόσο με τον σκηνοθέτη της σειράς Βασίλη Θωμόπουλο, όσο και με τη σκηνογράφο Αλεξάνδρα Χωριανοπούλου, καθώς και τους υπόλοιπους δημιουργικούς συντελεστές, ήταν άψογη και μάλιστα, είχα το ελεύθερο σχεδιαστικού αυτοσχεδιασμού, στο πλαίσιο πάντα συγκεκριμένων σεναριακών αναγκών και προδιαγραφών. Ως κομίστας και καρικατουρίστας έδωσα στον χαρακτήρα του Τάκη Περιστέρη το προσωπικό μου σχεδιαστικό στιλ. Η απόδοση των ηθοποιών σε καρικατούρες με ιντρίγκαρε ιδιαιτέρως και ήταν κάτι που άρεσε πολύ και στο τηλεοπτικό κοινό. Βλέποντας το τελικό αποτέλεσμα των σκηνών, ήταν ένα πραγματικά ενδιαφέρον κλείσιμο ματιού όταν οι ηθοποιοί σχολίαζαν τα σχέδια μου ή διάβαζαν κάποιες από τις λεζάντες που είχα εμπνευστεί.
Στο σημείωμα σας αναφέρετε ότι είναι η “πρώτη φορά στην ελληνική τηλεοπτική ιστορία που καταγράφονται οι επαγγελματικές αναζητήσεις και περιπέτειες ενός κομίστα”. Πιστεύετε λοιπόν ότι το επάγγελμα σας βρίσκεται στην αφάνεια; Είναι η πρώτη φορά που καταγράφηκε σε οπτικοακουστικό έργο το επάγγελμα του κομίστα σε μεγάλη έκταση και προβολή· ερμηνευμένο από δημοφιλή ηθοποιό σε πρωταγωνιστικό ρόλο στην τηλεόραση. Το επάγγελμα αυτό έχει μια γοητεία, δεδομένου ότι είναι δημιουργικό και συνδέεται αναπόφευκτα με αγαπημένες μνήμες και αναφορές των παιδικών μας χρόνων. Ο επαγγελματικός προσανατολισμός ήταν ένα στοιχείο ιδιαιτερότητας στον χαρακτήρα του Τάκη Περιστέρη, που υποδύθηκε απολαυστικά ο Γιάννης Τσιμιτσέλης.
Θεωρείτε ότι το γεγονός πως το βιβλίο “παρουσιάστηκε” μέσα από την μικρή οθόνη και από μια τηλεοπτική σειρά βοήθησε στην αναγνωρισιμότητά του και την δική σας; Μέσα στο σίριαλ τα βιβλία που παρουσιάστηκαν ήταν τα κόμικς του Τάκη Περιστέρη «Τσακ Μπαμ!», «Πες τα Φλώρα!» και η πρότασή του «Η Πολυκατοικία σε κόμικς». Όλα αυτά -και πολλά άλλα σχέδια- περιλαμβάνονται στο poster book «Ήταν μια φορά ένας κομίστας στην TV» που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Syllipsis στα βιβλιοπωλεία. Η φράση «ήταν μια φορά» στον τίτλο του poster book παραπέμπει στην έναρξη των τίτλων κάθε επεισοδίου της σειράς. Η φράση «ένας κομίστας στην TV» εκτός από σαφήνεια προσδιορισμού, έχει στοιχεία αυτοαναφορικότητας, μιας και ο κομίστας αυτός είναι ο Γιάννης Τσιμιτσέλης, που είναι ο Τάκης Περιστέρης, που είναι ο Αρίσταρχος Παπαδανιήλ.