«Κι εγώ θα κοιμηθώ στα πόδια σου για να φυλάω τα όνειρα σου. Γυμνή, να κοιτάζω τον κάμπο, σα σκύλα, που σε κοιτάζω κι η ομορφιά σου με μαραίνει. Μα, του φεγγαριού καρφιά σφηνώνουν τις λαγώνες σου με το γοφό μου». Ματωμένος γάμος, Φ. Γκ. Λόρκα.
Σαν σήμερα, 5 Ιούνιου του 1898, γεννήθηκε στο Φουέντε Βακέρος, ένα χωριό κοντά στην Γρανάδα, ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές. Ο Φεδερίκο Ντελ Σαγράδο Κοραθόν Ντ’ Χεσούς Γκαρθία Λόρκα.
Άνηκε στη λεγόμενη «γενιά του ’27». Ομάδα συγγραφέων που προσέγγιζε την ευρωπαϊκή αβάντ-γκαρντ.
Ο πατέρας του ήταν αγρότης και η μητέρα του δασκάλα πιάνου. Συντηρητική οικογένεια, με αυστηρές καθολικές αρχές και εύρωστη οικονομικά και κοινωνικά. Ο Λόρκα, πήγε σε σχολείο Ιησουιτών και μεγάλωσε σε ένα σκληροπυρηνικό περιβάλλον. Μεγαλώνοντας, γράφτηκε στη σχολή της Νομικής, που σύντομα όμως εγκατέλειψε για να ασχοληθεί με την λογοτεχνία, την μουσική και την ζωγραφική.
Το 1919, στην φοιτητική κατοικία του πανεπιστημίου της Μαδρίτης, συνάντησε τους σουρεαλιστές Σαλβαντόρ Νταλί και Λουίς Μπονιουέλ.
Καθώς επίσης τον ποιητή Ραφαέλ Αλμπέρτι και Χιμένεθ. Την ίδια περίοδο συνέθεσε και τα πρώτα του ποιήματα που κυκλοφόρησαν το 1921, με τίτλο «Βιβλίο ποιημάτων». Ένα χρόνο μετά, συνεργάστηκε με τον συνθέτη Μανουέλ ντε Φάγια στο Φεστιβάλ Λαϊκής Μουσικής, στη Γρανάδα. Μια δουλειά που θα επηρεάσει το υπόλοιπο έργο του, καθώς έρχεται πρώτη φορά σε επαφή με τις λαϊκές παραδόσεις και την τσιγγάνικη μουσική. Κάτι, που θα αποτελέσει σημείο αναφοράς σε πολλές ποιητικές και πνευματικές ενορμήσεις του.
Συνεχίζει την συγγραφή και αρχίζει να ολοκληρώνει τα πρώτα έργα του. Έχουμε τον Ρομανθέρο Χιτάνο, την Ωδή στον Σαλβαδόρ Νταλί και το πρώτο θεατρικό έργο του, την Μαριάννα Πινέδα, που πρωτοπαρουσιάζεται στην Βαρκελώνη, σε σκηνοθεσία και σκηνογραφία του ίδιου του Σαλβαδόρ Νταλί.
Κάνει ένα πέρασμα από της ΗΠΑ και την Κούβα και επιστρέφει στην Ισπανία, όπου ασχολείται με το κουκλοθέατρο. Η έλξη του προς το θέατρο και το θεατρικό κείμενο είναι ξεκάθαρη.
Το 1929, ταξιδεύοντας πολύ και παρατηρώντας τους ανθρώπους και τις ζωές αυτών, αναπτύσσει πολιτικά αντισώματα στην δικτατορία του Φράνκο και στον εμφύλιο που σε λίγο καιρό θα έπληττε την Ισπανία. Παράλληλα έρχεται ολοένα και πιο πολύ αντιμέτωπος με τις ερωτικές προτιμήσεις του και τις ενοχές του συντηρητικού περιβάλλοντος που είχε μεγαλώσει. Νιώθει τον πόνο των φτωχών και περιθωριοποιημένων ανθρώπων και προσπαθεί να απαλλαγεί από την αστική του «προίκα».
Το 1931, ο Γκαρθία Λόρκα, διορίζεται διευθυντής της εταιρείας Theatro Universitario in Barraca. Μια προσπάθεια το θέατρο να ταξιδέψει στις πιο απομακρυσμένες περιοχές της Ισπανία. Τα πρώτα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ., κάτι που για τον Λόρκα ήταν όνειρο ζωής. Σε αυτήν την περίοδο, ο σπουδαίος ποιητής παραδίδει στην παγκόσμια δραματουργία και ποίηση τα αριστουργήματα- Ματωμένος Γάμος, Γιέρμα, Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα. Την επονομαζόμενη «αγροτική τριλογία», τραγωδίες με θέμα την κοινωνική καταπίεση και τον αφορισμό των προσωπικών επιθυμιών. Αντίστοιχο θέμα είχε και το ερωτικό, αντιπολεμικό ποίημα «Θρήνος για τον Ιγνάθιο Σάντσεθ Μεχίας», το οποίο τελείωσε εκείνη την εποχή.
Το 1936, αρχίζει ο εμφύλιος μεταξύ Δημοκρατικών, νόμιμα εκλεγμένων αριστερών και σοσιαλιστών με τους εθνικιστές φασίστες, υπό την καθοδήγηση του στρατηγού Φρανθίσκο Φράνκο.
Ο Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, ως σκεπτόμενος ελεύθερος άνθρωπος, πολιτικά αριστερός, εναντιώθηκε στο καθεστώς φασισμού που τρομοκρατούσε την χώρα. Διώξεις αναρχικών, κομμουνιστών, καλλιτεχνών που με τα έργα τους, προκαλούσαν το εθνικιστικό φρόνημα. Παράλληλα υπάρχει και ανελέητο κυνηγητό σε ομάδες τσιγγάνων και ομοφυλοφίλων. Ο Λόρκα, δεν συναινεί και υπερασπίζεται τους ανίσχυρους με αποτέλεσμα την σύλληψή του.
Το ξημέρωμα της 19ης Αυγούστου 1936, παραστρατιωτικοί του εθνικιστικού τάγματος εφόδου CEDA, πυροβόλησαν τον Γκαρθία Λόρκα, λόγω των αριστερών του φρονημάτων. Επειδή, ερωτικά προσανατολιζόταν σε άτομα του ιδίου φύλου, τον έριξαν σε ανώνυμο τάφο, στην περιοχή Fuentegrande de Alfacar στα περίχωρα του Βιθνάρ, κοντά στη Γρανάδα. Ο τάφος του ακόμα και σήμερα, δεν γνωρίζουμε που βρίσκεται.
Το 2008, ο Ισπανός δικαστής Μπαλτάθαρ Γκαρθόν άνοιξε τον φάκελο Λόρκα και προχώρησε σε διερεύνηση της δολοφονίας του.
Οι 12 που αριθμούσαν το εκτελεστικό απόσπασμα και οι εντολοδόχοι τους, δεν γνώριζαν πως οι ιδέες, ούτε φυλακίζονται ούτε πεθαίνουν.
Έργα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, μεταφράστηκαν σε όλες τις γλώσσες και διδάσκονται σε τα σύγχρονα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Το παγκόσμιο θέατρο τον έχει κατατάξει στους σημαντικότερους εκπροσώπους του. Ποιήματα του έχουν μελοποιηθεί και οι ιδέες του εμπνέουν ακόμα και σήμερα χιλιάδες νέους ανθρώπους.
Όπως η Ιστορία έχει δείξει, αν και η μνήμη των ανθρώπων ξεχνιέται μέσα στην καθημερινότητα, η βία και η μισαλλοδοξία δεν μπορεί να νικήσει την ανάγκη των ανθρώπων για ελευθερία και ιδανικά.
Μπορεί το σώμα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα, να μην βρέθηκε ποτέ, η ψυχή του όμως και οι ιδέες του, είναι ζωντανές στην καρδιά μας.
Είναι θέμα duente…
(Το Duente/Ντουέντε, είναι η κεντρική ιδέα της διάλεξης που είχε σώσει ο Ισπανός ποιητής, το 1934 στο Μπουένος Άιρες, κατά την διάρκεια της περιοδείας του στην Λατινική Αμερική.
Το κείμενο περιλαμβάνεται στα απαντά του Λόρκα, που εκδόθηκαν μετά θάνατό του. Το Ντουέντε, είναι μια λέξη που φέρνει αμηχανία σε λεξικογράφος, φιλοσόφους και προπαντός μεταφραστές, γιατί δεν υπάρχει ερμηνεία για αυτήν την λέξη.
Είναι, όπως την περιγράφει στην πραμάτεια του ο ποιητής, αυτό που νιώθεις μέσα σου και θέλεις να αγκαλιάσεις όλο τον κόσμο «σα χορός φλαμένγκο, σαν ψίθυρος στην Ανδαλουσία»…