Τάσος Λειβαδίτης: «Κι όταν δεν πεθαίνει ο ένας για τον άλλον είμαστε κιόλας νεκροί»

Πάνω στα υγρά τσαλακωμένα σεντόνια μαραίνονταν το γέλιο
των αγέννητων παιδιών…
Και σμίγουν και χωρίζουν οι άνθρωποι
Και δεν παίρνει τίποτα ο ένας απ΄ το άλλον.
Γιατί ο έρωτας είναι ο πιο δύσκολος δρόμος να γνωριστούν.
Γιατί οι άνθρωποι, ζουν από την στιγμή
που βρίσκουν μια θέση στη ζωή των άλλων.
Κι αυτό το σώμα σου που κράτησα πρώτη φορά γυμνό.
Αυτά τα δάκρυα που δεν μπόρεσα στο τέλος να κρατήσω, πόσο σου πήγαιναν.
Θυμάσαι τις νύχτες; Για να σε κάνω να γελάσεις περπατούσα πάνω
στο γυαλί της λάμπας.
«Πως γίνετε αυτό;» ρώταγες. Μα είναι τόσο απλό… αφού μ΄ αγαπούσες.
Τάσος Λειβαδίτης / Σε μια γυναίκα

Ο Τάσος Λειβαδίτης συγκαταλέγεται στους ποιητές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Ερωτικός, επικός και βαθιά επαναστατικός. Γεννημένος το 1922, έζησε και Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και τον Εμφύλιο. Αριστερός, κυνηγημένος και πάντα υπερασπιστής της ελευθερίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης. Στην ποίηση του πρωταγωνιστούν οι έρωτες. Ποιο έρωτες; Μα αυτοί που δεν είχαν ποτέ ελπίδα. Οι ανέφικτοι, οι οδυνηροί. Ίσως, γιατί μόνο μέσα από αυτό που δεν ολοκληρώνεται μπορούμε να συνεχίσουμε να αναζητούμε. Ίσως, γιατί απλά, κάποιοι έρωτες δεν υπήρξαν για να τα καταφέρουν.

Ο λόγος του είναι πολιτικός, καταγγελτικός. Σημασία έχει ο άνθρωπός. Αγκαλιάζει την ήττα του και τον συγχωρεί. Συχνά περνάει από το τρίτο πρόσωπο της αφήγησης στο πρώτο, ταυτιζόμενος έτσι με τον αναγνώστη. Επιδιώκει τον εξαγνισμό των περιθωριοποιημένων της κοινωνίας. Ζητιάνοι, πόρνες, μέθυσοι, έκπτωτοι, όλοι είναι φίλοι του και όλοι έχουν θέση στην ποίηση του. Το έργο του χαρακτηρίζεται από έντονους συμβολισμούς. Υπάρχει η επανάληψη θρησκευτικών, χρονικών συμβολισμών ¨κα εγένετο εσπέρας κα εγένετο πρωίας, ημέρα πρώτη¨. Κάτι που αυτόματα μας παραπέμπει στη Γένεση. Καθώς και ¨εξημέρωσε και βράδιασε, ημέρες σαράντα και επτά και τρία¨. Αριθμοί ιεροί για την ορθοδοξία. Συνήθως, χρησιμοποιεί αυτούς τους συμβολισμούς  όταν διηγείται τις ημέρες της εξορίας και των βασανισμών του. Έντονα υπερρεαλιστής, ειδικά, όταν μιλάει για τον εγκλεισμό του στην φυλακή και τους συντρόφους του. Τονίζει την αλληγορική σημασία των λέξεων και παρομοιάζει τον αγώνα ενός μικρού ζωυφίου να καταφέρει να αναρριχηθεί στον τοίχο του κελιού για να φτάσει το παράθυρο να δει τον ουρανό. Και όσο γλιστράει και πέφτει κάτω τόσο έχει χρέος να ξαναπροσπαθήσει. Όπως, ο λαός, που δεν πρέπει να σταματήσει τον καλό αγώνα.

Μετά το 1945 και την συμφωνία της Βάρκιζας, ελευθερώνεται. Όχι, όμως για πολύ. Αρνείται να υπογράψει δήλωση μετανοίας, ξανά συλλαμβάνεται και οδηγείται στον Άι Στράτη. Γράφει το «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου». Το περιεχόμενο θεωρείτε ανατρεπτικό και το 1955 δικάζετε για υποκίνηση επανάστασης και υπονόμευση της δημοκρατίας. Στο δικαστήριο θα βρεθούν στο πλευρό του πολλές προσωπικότητες των τεχνών και των γραμμάτων. Όταν τον καλούν στο βήμα βγάζει έναν πύρινο λόγο και ο μόνος τρόπος να τον κάνουν να σωπάσει είναι να τον αθωώσουν. Μα, δεν σώπασε. Μέχρι και το τέλος της ζωής του συνεχίζει να υπερασπίζεται τους αδύναμους και φυσικά τον ίδιο… τον έρωτα.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Τάσος Λειβαδίτης υπήρξε ιδρυτικό μέλος της «Εταιρείας Συγγραφέων» και έχει λάβει το Β΄ Κρατικό Βραβείο ποίησης (1976 για τη συλλογή «Βιολί για μονόχειρα») και το Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1979 για το «Εγχειρίδιο ευθανασίας»).

Πέθανε στις 30 Οκτωβρίου 1988, στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο από ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής. Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν χειρόγραφα ανέκδοτα ποιήματά του με τον τίτλο «Χειρόγραφα του Φθινοπώρου».
Τα ποιήματά του μεταφράστηκαν στα Ρωσικά, Σερβικά, Ουγγρικά, Σουηδικά, Ιταλικά, Γαλλικά, Αλβανικά, Βουλγαρικά, Κινεζικά και Αγγλικά.