Το 2017 φεύγει αλλά αφήνει πίσω του βιβλία διαβασμένα, βιβλία αγορασμένα ή δανεισμένα που περιμένουν καρτερικά στη βιβλιοθήκη μου και βιβλία που έτυχαν –τουλάχιστον όχι ακόμα- αγοράς.
Μία από τις πιο επίπονες δουλειές ενός βιβλιόφιλου είναι ο απολογισμός της χρονιάς. Όχι πόσα βιβλία διάβασε και πόσα όχι, αλλά η επιλογή των αγαπημένων. Η απόφαση είναι τόσο δύσκολη, διότι νιώθεις να απογοητεύεις τα έργα που μένουν πίσω, έξω από το κλειστό κλαμπ των πέντε. Κατάφερα λοιπόν να ξεχωρίσω τα ακόλουθα:
Ivan Jablonka, «Η ιστορία είναι μία σύγχρονη λογοτεχνία», εκδόσεις Πόλις
Olivier Roy, «Η τζιχάντ και ο θάνατος» , εκδόσεις Πόλις
Αλέξης Σταμάτης, «Μοτέλ Μορένα», εκδόσεις Καστανιώτη
Άλμπερτ Ο. Χίρσμαν, «Η αντιδραστική ρητορική», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Μάκης Μαλαφέκας, «Μάιλς Ντέιβις: εκτός κλίμακας», Μελάνι
Ivan Jablonka, «Η ιστορία είναι μία σύγχρονη λογοτεχνία» (εκδόσεις Πόλις). Στο βιβλίο αυτό παρουσιάζεται η μακραίωνη πορεία της ιστορίας ως επιστημονικού κλάδου και αναλύεται διεξοδικά η δυνατότητα συνύπαρξης του μύθου και της ιστορίας. Κοινή συνισταμένη είναι η αλήθεια ως προσπάθεια κατανόησης των πραγμάτων που συμβαίνουν γύρω μας.
Olivier Roy, «Η τζιχάντ και ο θάνατος» (εκδόσεις Πόλις). Ο Γάλλος ερευνητής του πολιτικού Ισλάμ προβαίνει σε μία ιστορική επισκόπηση της εξέλιξης των θεωριών περί της τζιχάντ. Οι τζιχαντιστές -από το 1995 και εντεύθεν- αποκλίνουν από τα πρώτα τζιχαντιστικά κείμενα, επιδιώκοντας να μετατρέψουν τον θρησκευτικό πόλεμο για το Ισλάμ από συλλογική σε ατομική εμπειρία. Χαρακτηριστικό γνώρισμά τους είναι η έλξη προς θάνατον. Με εμβριθή τρόπο, μας συστήνει το Daech με τη γοητεία που ασκεί στη νέες γενιές, αλλά και τις εμφανείς στρατηγικές αδυναμίες του.
Αλέξης Σταμάτης, «Μοτέλ Μορένα» (εκδόσεις Καστανιώτη). Το τελευταίο μυθιστόρημα του Αλέξη Σταμάτη ίσως είναι το πιο σκοτεινό του. Ένας ολιγομελής θίασος καταφτάνει σε ένα απομονωμένο νησί-φυλακή για τα μέλη ενός ολιγομελούς θιάσου, που καταφτάνουν εκεί για την τελευταία παράσταση της περιοδείας τους. Κυριαρχούν τα αντιθετικά σύμβολα, το κυνήγι για την επιβίωση, το παιχνίδι με τον θάνατο, η σεξουαλικότητα και ο αποκρυφισμός.
Άλμπερτ Ο. Χίρσμαν, «Η αντιδραστική ρητορική» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης). Ο γερμανικής καταγωγής Αμερικανός οικονομολόγος μελέτησε τα τρία βασικά επιχειρήματα που χρησιμοποιήθηκαν από τους οπαδούς της αντιδραστικής ρητορικής προκειμένου να ασκήσουν κριτική στη Γαλλική Επανάσταση, στη δημοκρατία και στο κράτος πρόνοιας από τον 18ο έως τον 20ο αιώνα: αντίστροφο αποτέλεσμα, ματαιότητα και διακινδύνευση. Την αποδόμησή τους ακολουθεί η εστίαση στην προοδευτική «πλάνη» για να προκρίνει μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση του δημόσιου διαλόγου.
Μάκης Μαλαφέκας, «Μάιλς Ντέιβις: εκτός κλίμακας» (Μελάνι). Η γλώσσα του συγγραφέα ξαναζωντανεύει τον μύθο του μεγάλου τρομπετίστα, ο οποίος αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη μουσική προσωπικότητα στον χώρο της τζαζ. Οι περιγραφές και τα εκφραστικά μέσα που μετέρχεται ο Μαλαφέκας τραβάνε από το χέρι τον αναγνώστη και τον μεταφέρουν πίσω στις δεκαετίες του ’50 και του ’60, όταν ο Ντέιβις γεννούσε άλμπουμ, μουσικούς και καινούργια είδη. Η ιστορική αναδρομή γύρω από τον Ντέιβις γίνεται στοχαστική και σίγουρα αισθησιακή.