Ο Κόρμακ Μακάρθι αποτελεί έναν θρύλο της Αμερικανικής Λογοτεχνίας. Έφυγε πριν από λίγες μέρες από τη ζωή, διαγράφοντας μία εμβληματική συγγραφική πορεία, επηρεάζοντας όσο λίγοι τον λογοτεχνικό κόσμο.
Πρόκειται για έναν «δυσπρόσιτο» κοινωνικά συγγραφέα, ο οποίος επέλεξε να περάσει τη ζωή του σαν ερημίτης, αποφεύγοντας συστηματικά τα φώτα της δημοσιότητας, τις συχνές εμφανίσεις, τις συνεντεύξεις, κλπ. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό ίσως με το ιδιαίτερο λογοτεχνικό σύμπαν που οικοδόμησε, για το οποίο θα μιλήσουμε παρακάτω, οδήγησαν στην καθυστέρηση της ευρείας αναγνώρισης και της δημιουργίας εμπορικής επιτυχίας, οι οποίες ήρθαν όταν ο Cormac McCarthy ολοκλήρωνε την 5η δεκαετία της ζωής του.
Προσωπικά, τον ανακάλυψα σχετικά πρόσφατα μέσα από το «κύκνειο άσμα» του, που κυκλοφόρησε πριν λίγο καιρό από τις εκδόσεις GUTENBERG, σε μετάφραση του Γιώργου Κυριαζή. Φυσικά αναφέρομαι στη διλογία του «Ο Επιβάτης» και «Stella Maris», που έμελλε να είναι και το τελευταίο λογοτεχνικό του έργο, μετά από 16 ολόκληρα χρόνια απουσίας.
Οι εκδόσεις Gutenberg λοιπόν επιχειρούν να επανασυστήσουν τον εμβληματικό Αμερικανό συγγραφέα στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό μεταφράζοντας όχι μόνο μερικά από τα σημαντικότερα του έργα του εκ νέου, αλλά και φέρνοντας μερικά από αυτά για πρώτη φορά στη χώρα μας. Ένα από τα βιβλία της δεύτερης κατηγορίας είναι το σύντομο μυθιστόρημα του «Τέκνο του θεού», που κυκλοφόρησε στις 3 Ιουλίου στη σειρά ALDINA, σε μετάφραση του Παναγιώτη Κεχαγιά.
Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα της πρώιμης συγγραφικής περιόδου του Αμερικανού συγγραφέα, που όπως αναφέρει και ο μεταφραστής του Παναγιώτης Κεχαγιάς στον εκτενή και κατατοπιστικότατο ομολογουμένως πρόλογο του βιβλίου, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αποτελεί προπομπό των μεγαλεπήβολων μυθιστορημάτων που θα έρχονταν στη συνέχεια φέρνοντας μαζί τους την παγκόσμια αναγνώριση και καταξίωση!
Το «Τέκνο του θεού» είναι ένα σύντομο και περιεκτικό μυθιστόρημα, μυθιστόρημα ρυπαρό και απάνθρωπα σκληρό, μέσα από το οποίο ο Αμερικανός συγγραφέας επιχειρεί ένα τολμηρό εσωτερικό ταξίδι στις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, δημιουργώντας έναν γκροτέσκο πρωταγωνιστή, τον Λέστερ Μπάλαρντ.
Όλα ξεκινούν όταν για αδιευκρίνιστους λόγους ένα καραβάνι ανθρώπων, που θυμίζει παρωδία, φτάνει έξω από το σπίτι του Μπάλαρντ με σκοπό να βγάλει σε δημόσιο πλειστηριασμό την ιδιοκτησία του. Ο Μπάλαρντ μένει δίχως σπίτι. Διωγμένος και ανέστιος, θα βρει αρχικά καταφύγιο σε ένα εγκαταλελειμμένο αγροτόσπιτο, ενώ στη συνέχεια όταν το αγροτόσπιτο θα γίνει στάχτη λόγω μίας πυρκαγιάς, ο Μπάλαρντ θα βρεθεί να περιφέρεται στα δάση, με τις σπηλιές της περιοχής να γίνονται τελικά το σπίτι του!
Όντας κοινωνικά απροσάρμοστος, αποφεύγει τον περισσότερο καιρό τους κατοίκους της περιοχής, με εξαίρεση κάνα δυο φίλους του, ενώ επιλέγει να παρατηρεί τους υπόλοιπους από κάποια απόσταση. Ταυτόχρονα, για να επιβιώσει επιδίδεται σε μικροκλοπές και γενικότερα ξεκινά τα μικρό-εγκλήματα, τα οποία σταδιακά όλο και αυξάνουν, με αποκορύφωμα τον πρώτο από μία σειρά φόνων. Κατά τη διάρκεια της περιπλάνησης του στα δάση της περιοχής, ο Μπάλαρντ θα συναντήσει τυχαία σε ένα εγκαταλελειμμένο αυτοκίνητο ένα ζευγάρι νεκρών εραστών, το οποίο θα σταθεί η αφορμή για να ανακαλύψει πως έλκεται από τον θάνατο, προτιμώντας να συνευρίσκεται ερωτικά με τις γυναίκες, όταν εκείνες είναι ήδη νεκρές…
Πράξη, την πράξη, ο Μπάλαρντ βουλιάζει σταδιακά σε ένα συμπαγές και απροσπέλαστο σκοτάδι, το οποίο συνθλίβει κάθε ίχνος από την εναπομείνασα ανθρωπιά του, αφήνοντας εντελώς ελεύθερα τα ένστικτα του. Ένστικτά που τελικά τον διαφεντεύουν, ολοκληρωτικά!
Ο Κόρμακ Μακάρθι μέσα από το «Τέκνο του θεού» τολμά, ιδιαίτερα αν σκεφτούμε πως το βιβλίο δημοσιεύτηκε το 1973, και μιλά για τη μη εξανθρωπισμένη πλευρά των ανθρώπων, συνθέτοντας έναν ακάθαρτο σωματικά, αλλά και ψυχικά αντί-ήρωα, ο οποίος σπάει κάθε κοινωνικό και ηθικό φραγμό, που οριοθετεί τις πράξεις και τις σκέψεις των ανθρώπων που αποτελούν μέλη ενός κοινωνικού συνόλου, στους κόλπους του οποίου προσπαθούν να συμβιώσουν αρμονικά, και επιδίδεται σε έναν αγώνα επιβίωσης και ικανοποίησης των βασικών του ενστίκτων με οποιοδήποτε κόστος!
Ο Μακάρθι με αφοπλιστική ειλικρίνεια και μία εντελώς ρεαλιστική προσέγγιση, η οποία δεν το κρύβω πως σε σημεία μπορεί να σοκάρει ή να δημιουργήσει μία έντονη δυσφορία, συνθέτει ένα μυθιστόρημα μέσα από το οποίο δεν επιχειρεί να στηλιτεύσει τις πράξεις του Μπάλαρντ ή γενικότερα να ασκήσει κριτική στη στάση ζωής του ίδιου ή στην απαθή και εντελώς αδιάφορη θα λέγαμε στάση των κατοίκων της περιοχής προς τον Μπάλαρντ και τις πράξεις του, οι οποίοι προσπαθούν μέσα από πρόχειρους συνειρμούς να δημιουργήσουν μία σχέση αίτιου-αποτελέσματος στην αυτοχειρία του πατέρα του Μπάλαρντ και στις αδικαιολόγητα φριχτές πράξεις του δεύτερου. Ακολουθώντας μία γραμμική και αποστασιοποιημένη συναισθηματικά αφηγηματική πορεία, ο Αμερικανός συγγραφέας φωτίζει θα λέγαμε την σκοτεινή διάσταση της ανθρώπινης ύπαρξης περιγράφοντας με ζηλευτά κινηματογραφικό τρόπο τις αποτρόπαιες και ιδιαίτερα σκληρές πράξεις του Μπάλαρντ, χωρίς ίχνος συναισθηματισμού ή κριτικού σχολιασμού.
Ο Μακάρθι δεν επιχειρεί να εξηγήσει, να δικαιολογήσει, να κατανοήσει τις πράξεις και τις σκέψεις του Μπάλαρντ. Δεν προσπαθεί να του δώσει ελαφρυντικά, αναζητώντας τα βαθύτερα αίτια που καθοδηγούν τις αποτρόπαιες ενέργειες του, αλλά ούτε και να καλλιεργήσει τη συμπάθεια του αναγνώστη προς το πρόσωπο του. Φυσικά, ούτε να τον καταστήσει μισητό προς τον δεύτερο, παρά τη ρυπαρότητα των σκέψεων και των πράξεων του. Αυτό που απλά θέλει να δηλώσει ο Μακάρθι μέσα από το σύντομο μυθιστόρημα του και τα καταφέρνει ομολογουμένως με επιτυχία, είναι ότι ο Μπάλαρντ και ο κάθε άνθρωπος σαν τον Μπάλαρντ είναι κι αυτός ένα «τέκνο του Θεού». Ένας άνθρωπος που αφέθηκε ολοκληρωτικά στη μοίρα και στα ένστικτα του, που η αδιαφορία και η σκληρότητα των ανθρώπων του αμερικανικού νότου, επειδή δεν «κούμπωνε» στις κοινωνικές επιταγές του τόπου του, τον ξέβρασε απ’ τους κόλπους του κοινωνικού συνόλου του χωριού, μιας και ποτέ κανείς δεν προσπάθησε να τον δεχτεί ή έστω να κατανοήσει έστω και λίγο την φύση του.
Ολοκληρώνοντας, λοιπόν, το «Τέκνο του θεού» είναι ένα μυθιστόρημα που αξίζει κανείς να αναζητήσει, ειδικά αν πρόκειται για κάποιον αναγνώστη, όπως εγώ, που τώρα ανακαλύπτει τον αμερικανικό συγγραφικό θρύλο που ακούει στο όνομα Κόρμακ Μακάρθι, ώστε να κατανοήσει τη σπουδαιότητα του λογοτεχνικού του έργου, μιας και πρόκειται για έναν από τους λίγους συγγραφείς που επιχείρησαν να βυθιστούν θαρραλέα στους σκοτεινούς και ανεξερεύνητους τόπους της ανθρώπινης ψυχής, με σκοπό να τους χαρτογραφήσουν και να βγουν αλώβητοι από αυτό. Ο Cormac McCarthy αναμφίβολα τα έχει καταφέρει περίφημα και γι’ αυτό παρότι πέθανε πριν από λίγες μέρες, θα παραμείνει αθάνατος στο συλλογικό ασυνείδητο κάθε ευσυνείδητου αναγνώστη.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.