Κριτική: Μαίρη Σέλλεϋ, «Φρανκενστάιν»

Ένα έργο το οποίο θεωρείται ως το πρώτο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας που γράφτηκε ποτέ επανεκδίδουν οι εκδόσεις Κάκτος στην κλασική, και συνάμα ρυθμική και εξαιρετική, μετάφραση της Ροζίτας Σώκου.

Το όνομα του έργου δεν είναι άλλο από το πασίγνωστο «Φρανκενστάιν», ένα έργο το οποίο έχει γνωρίσει πάμπολλες θεατρικές και κινηματογραφικές διασκευές στη σύγχρονη εποχή, αλλά και έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για έτερα λογοτεχνικά έργα, ακόμα και για κινούμενα σχέδια.

Η ταυτότητα της συγγραφέως είναι γνωστή τοις πάσι, αλλά μπορούμε να κάνουμε και εδώ μία μικρή αναφορά: Η Μαίρη Σέλλεϋ, γεννημένη το έτος 1797 στο Λονδίνο, ήταν κόρη του μυθιστοριογράφου, πολιτικού και φιλοσόφου Γουίλιαμ Γκόντγουιν και της συγγραφέας και μίας από τις πρώτες φεμινίστριες Μαίρης Γουόλστον-Κραφτ. Η μητέρα της Σέλλεϋ πέθανε λίγες μέρες μετά τον τοκετό, οπότε τη Μαίρη τη μεγάλωσε ο πατέρας της.

Από νεαρή ηλικία έδειξε κλίση στα γράμματα και συνδέθηκε με τον ποιητή Πέρσι Μπις Σέλλεϋ τον οποίο και παντρεύτηκε το 1816, αφού η πρώτη σύζυγός του αυτοκτόνησε. Έναν χρόνο αργότερα, στα 1817, η Σέλλεϋ μαζί με τον σύζυγό της και άλλους δύο ανθρώπους των γραμμάτων, φιλοξενούνται από τον διάσημο λόρδο Βύρωνα σε ένα σπίτι πάνω στις Άλπεις. Ο οικοδεσπότης τους τότε είχε μία ιδέα:

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

“ «Θα γράψουμε ο καθένας μας μια ιστορία με φαντάσματα», είπε ο λόρδος Μπάιρον και δεχτήκαμε την πρότασή του. Ήμασταν τέσσερις”.

Αυτή ήταν η ιδέα που κατέληξε στη γέννηση του «τρελού» επιστήμονα «Φρανκενστάιν», σύμφωνα με όσα μας καταθέτει η ίδια η συγγραφέας στην εισαγωγή του βιβλίου της για την έκδοση του 1831, μία εισαγωγή η οποία συμπεριλαμβάνεται και στην παρούσα έκδοση. Η ίδια ήθελε αρχικά να γράψει ένα μικρής έκτασης διήγημα, αλλά με την παρότρυνση του συζύγου της, τελικά κατέληξε να γράψει ένα ολόκληρο μυθιστόρημα στη νεαρή ηλικία των δεκαοκτώ μόλις ετών.

Ο «Φρανκενστάιν» είναι συγχρόνως αυτοβιογραφικό, αλληγορικό και επιστολικό μυθιστόρημα, αλλά και μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας και θρίλερ. Είναι ένα έργο βαθιά επηρεασμένο από το επιστημονικό και δαρβινικό περιβάλλον του 19ου αιώνα, αλλά, συγχρόνως διαπνέεται και από τη φιλοσοφική ιδέα του ανθρώπου που έρχεται αντιμέτωπος με το ίδιο το δημιούργημά του, και, κατ’ επέκταση, με τον ίδιο τον εαυτό του.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Αναντίρρητα, από τις πιο συγκλονιστικές σκηνές του έργου, είναι, πρώτον, η στιγμή της δημιουργίας του «τέρατος» από αποσυντιθέμενα ανθρώπινα μέλη από τον επιστήμονα Φρανκενστάιν και, δεύτερον, οι διάλογοι του τέρατος με τον ίδιο τον επιστήμονα. Το τέρας που ο ίδιος δημιούργησε θα καταλήξει να γίνει ο εφιάλτης του, από τον οποίο δεν θα μπορέσει ποτέ πια να απαλλαγεί.

Η κατάληξη του ανορθόδοξου έργου θα είναι ανάλογη με το όλο κλίμα του βιβλίου. Ο γρήγορος ρυθμός της αφήγησης κρατάει τον αναγνώστη και καταφέρνει να αιχμαλωτίσει την περιέργειά του. Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα μεγάλο έργο της κλασικής λογοτεχνίας, το οποίο διαβάζεται εύκολα και γρήγορα. Αξίζει, επομένως, να το διαβάσουμε κυρίως για την πρωτοτυπία της θεματικής του σε μία εποχή που δεν είχε να επιδείξει συγγραφικά κάτι παρόμοιο.

Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.