Ένα κατεξοχήν καλοκαιρινό βιβλίο το οποίο περιλαμβάνει κάποιες συναρπαστικές ιστορίες από τον κόσμο της θάλασσας είναι αυτό του θαλάσσιου ερευνητή Μπιλ Φρανσουά και τιτλοφορείται με τον, φαινομενικά αλλοπρόσαλλο τίτλο Η ευφράδεια της σαρδέλας.
Μα, μιλάνε οι σαρδέλες για να έχουν ευφράδεια λόγου; Αυτό θα αναρωτηθεί ο αναγνώστης του παραπάνω τίτλου. Κι όμως. Φαίνεται πως όχι μονάχα οι σαρδέλες, αλλά και τα περισσότερα πλάσματα από τον κόσμο του βυθού, μιλάνε μεταξύ τους με τον δικό τους, ιδιαίτερο τρόπο.
Ο υποβρύχιος κόσμος φαντάζει συνήθως στα μάτια των ανθρώπων σαν μια σιωπηλή άβυσσος. Αλλά φαίνεται πως κάθε άλλο παρά ήσυχος είναι τελικά… Από τα τριξίματα που κάνουν οι κεραίες των γαρίδων και των αστακών, στα στριγγλίσματα των τόνων και το επικό τραγούδι των φαλαινών, ο κόσμος των ψαριών και των θαλάσσιων θηλαστικών δεν μπορεί να θεωρηθεί, τελικά, και πολύ σιωπηλός.
Το ίδιο ισχύει και για τις οσμές και τα αρώματα του βυθού. Η θάλασσα είναι ένας χώρος με πολλές διαφορετικές μυρωδιές, σύμφωνα με τον Μπιλ Φρανσουά. Χάρη σε αυτές, μάλιστα, οι σολομοί βρίσκουν τον δρόμο της επιστροφής για να γεννήσουν τα αβγά τους από πολλά χιλιόμετρα μακριά.
Ο υποβρύχιος κόσμος είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, πολύχρωμος από τον κόσμο της στεριάς. Τον αποτελούν τα ψάρια καθαριστές, οι πολυσύνθετες αποικίες των κοραλλιών, οι σαρδέλες που λαμπυρίζουν στο φως του ήλιου καθώς κολυμπούν, καθώς και τα πανέξυπνα χταπόδια.
Αυτόν τον κόσμο επιλέγει να περιγράψει στο βιβλίο του ο Μπιλ Φρανσουά και το κάνει, ομολογουμένως, πολύ επιτυχημένα, με έναν αυθορμητισμό που λίγοι συγγραφείς καταφέρνουν να βγάλουν στο χαρτί.
Πώς ξεχωρίζουμε τα θηλυκά από τα αρσενικά μύδια; Πώς ακριβώς φτιάχνονται τα πολύτιμα μαργαριτάρια; Γνωρίζατε ότι οι γαρίδες μπορούν να αλλάξουν τον σκελετό τους και ότι ο αστακός μπορεί να ξανακάνει ένα κομμένο μέλος του να φυτρώσει; Ξέρετε πως επί αιώνες οι Αβορίγινες της Αυστραλίας συνεργάζονταν με ένα συγκεκριμένο είδος ψαριού για να πιάσουν χελώνες και ότι το ίδιο έκαναν και οι όρκες με τους ανθρώπους για να συλλάβουν άλλες φάλαινες; Και πώς ακριβώς θα φτιάξουμε τη σωστή ψαρόσουπα;
Εκτιμάται ότι από τα 2,2 εκατομμύρια είδη της θάλασσας, οι άνθρωποι γνωρίζουν καλά μόνο το 7% από αυτά. Πολλά είδη όμως κινδυνεύουν από την υπεραλίευση, όπως ο τόνος, ο σολομός, ο βακαλάος, οι φώκιες και οι φάλαινες. Οι ωκεανοί σήμερα εκπέμπουν ΣΟΣ. Θα τους ακούσουμε άραγε;
Η ευφράδεια της σαρδέλας είναι ένα βιβλίο που θα μας κάνει να δούμε τα ψάρια και τα πλάσματα της θάλασσας με άλλο μάτι, ένα βιβλίο που αποκαλύπτει τα μυστικά του βυθού στους ανθρώπους που δεν έχουν ποτέ επισκεφθεί τους βυθούς των ωκεανών. Αν μη τι άλλο, αφού το διαβάσουμε, δεν θα ξαναφάμε τίποτε θαλασσινό χωρίς να σκεφτούμε καλά τι είναι αυτό που βρίσκεται στο πιάτο μας!
“… Ο κόσμος των θαλασσών είναι σαν τον κόσμο των λέξεων: ένας χώρος ελευθερίας, που πρέπει να παραμείνει τέτοιος. Αυτοί που θέλουν να εξημερώσουν τις λέξεις, να επιβάλλουν κανόνες στην έκφραση και την ομιλία μοιάζουν μ’ εκείνους που θέλουν να βάλουν σύνορα στις θάλασσες. Ο ωκεανός ανήκει σε όλους και σε κανέναν. Η φαντασία το ίδιο“.