Μία τοιχογραφία της σύγχρονης Αθήνα μέσα από οκτώ αφηγήσεις οκτώ εντελώς διαφορετικών μεταξύ τους ανθρώπων, αποτελεί η πρώτη συγγραφική προσπάθεια της Στρατούλας Θεοδωράτου με τίτλο Ο ουρανός της παλάμης. Η συγγραφέας έχει σπουδάσει κινηματογράφο και ασχολείται ενεργά με τον κόσμο του θεάματος. Έχει γράψει σενάρια και έχει σκηνοθετήσει ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ. Για άλλη μία φορά λοιπόν, ένας άνθρωπος του θεάματος γίνεται λογοτέχνης.
Με το παρόν της πόνημα η Σ.Θ. επιχειρεί να παρουσιάσει στους αναγνώστες της στιγμιότυπα από τη ζωή στη σημερινή Αθήνα μέσα από τις ιστορίες οκτώ διαφορετικών ανθρώπων που κατοικούν σε αυτήν. Το ενδιαφέρον και η πρωτοτυπία του πονήματος έγκειται αφενός στο γεγονός ότι η συγγραφέας προσαρμόζει το ύφος της αφήγησης και τους διαλόγους της ανάλογα με τον ομιλητή σε κάθε αφήγημα και αφετέρου στην εντελώς διαφορετική θεματική ποικιλία που παρουσιάζουν τα οκτώ αυτά αφηγήματα. Οι ιστορίες, όμως, αυτές, δεν είναι άσχετες μεταξύ τους, απεναντίας ενίοτε συνδέονται μεταξύ τους. Σε όλες, πάντως, μπορούμε να πούμε ότι αποτυπώνεται η μοναξιά της σύγχρονης μεγαλούπολης.
“Η οργάνωση έχει άκρες παντού. Αυτό είναι το καλό. Ένα σύστημα οργανωμένο, από τον εφοπλιστή και τον αρχιμανδρίτη μέχρι τον κετερινατζή. Όλοι δουλεύουνε για πάρτη σου. Άνθρωποι δικοί σου, να βασιστείς σε μια ανάγκη. Κι εσύ έχεις ένα στόχο, ένα νόημα στη ζωή. Υπάρχει κόσμος που σε χρειάζεται, είσαι ένας κρίκος στην αλυσίδα, δεν είσαι ρεμπεσκές, παράσιτο στην κοινωνία”.
Η πρώτη ιστορία μας αφηγείται τη ζωή ενός Χρυσαυγίτη-δεν κατονομάζεται, αλλά η σύνδεση με την οργάνωση αυτή είναι προφανής- συμμορίτη που μισεί τους μετανάστες. Είναι το προφίλ του εαυτούλη Ελληνάρα εθνικιστή, ο οποίος συχνά παρανομεί και εγκληματεί ενάντια στους συνανθρώπους του . Το όλο σκηνικό απεικονίζει άψογα την πολιτική παρακμή της εποχής μας.
“Δεν έχει κανένας όρεξη ν’ ακούει γριές να μιλάνε για τα παλιά. Πώς μας βαριέται ο κόσμος εμάς τους γέρους! Μας ακούνε από λύπηση που μας γυροφέρνει ο θάνατος. Καθόλου δεν τους ενδιαφέρουμε, ούτε εμείς, ούτε οι ζωές μας, ούτε οι αγώνες μας. Δεκάρα δεν δίνουν για τις ιστορίες μας”.
Η δεύτερη ιστορία έχει ως πρωταγωνίστρια μία ηλικιωμένη, πρώην αγωνίστρια του ΚΚΕ που έχασε τον αγαπημένο της και δεν έκανε παιδιά. Εδώ παρουσιάζεται όλη η πικρία της για τον τρόπο αντιμετώπισής της από το κόμμα.
“Όταν του μιλούσε, ξεχνούσε τη λαχτάρα της πρέζας. Μόνο μ’ αυτόν γινόταν αυτό το θαύμα. Καμιά φορά, κι όταν έβγαζε φωτογραφίες, ξεχνιόταν εντελώς, σαν να μην είχε πάρει πρέζα ποτέ, τόσο την ξεχνούσε”.
Στην τρίτη αφήγηση συναντάμε μία ναρκομανή κόρη που φροντίζει τον ηλικιωμένο πατέρα της, όπως τόσο συχνά συμβαίνει στη σύγχρονη Αθήνα σήμερα. Παράλληλα, παρουσιάζεται και ένα εξίσου σύγχρονο πρόβλημα της πόλης, εκείνο των ναρκωτικών.
“Δεν μπορώ να πω πως δεν σ’ αγάπησα. Θυμάμαι πως σ’ αγαπούσα, δεν το καταλαβαίνω, αλλά το θυμάμαι, Καθόμουνα με τις ώρες και σε χάζευα που κοιμόσουνα. Ήξερα το σώμα σου πόντο πόντο. Παρακαλούσα το θεό να κάνω ένα γιο ίδιο με σένα. Ευτυχώς που δεν μου ‘κανε τη χάρη. Σπορά δική σου, να μου λείπει. Να ‘ναι καλά η κόρη μου, δεν σου πήρε τίποτα. Τίποτα! Ίδια εγώ σε όλα”.
Η τέταρτη ιστορία παρουσιάζει το χρονικό ενός εκφυλισμένου γάμου και μίας χρεωκοπίας εξαιτίας των δανείων, πώς καταλήγει, δηλαδή, ένας γάμος από έρωτα να χρεωκοπήσει και αυτός μαζί με τα οικονομικά της οικογένειας. Θέμα, αν μη τι άλλο, πιο επίκαιρο από ποτέ.
“Από τότε που χώρισε με τη Χρυσούλα δεν είχε άνθρωπο να μιλήσει. Κι ένα-δυο φίλους που είχε, τους έχασε. Όλο μούτρα και γκρίνια, τι να σε κάνει κι ο άλλος; Σε βαριέται. Ένα χρόνο μετά το διαζύγιο, είχε μείνει ολομόναχος. Πρώτα χάθηκαν όλοι οι συνάδελφοι. Με το που απολύθηκε από τη δουλειά, οι περισσότεροι τον αποφεύγανε, σαν να ήταν η ανεργία κολλητική”.
Η πέμπτη ιστορία πραγματεύεται ένα εξίσου επίκαιρο θέμα, αυτό της ανεργίας. Ένας χωρισμένος άστεγος και μία ψυχοπαθής έχουν, άραγε, κάποιο κοινό μεταξύ τους;
“Φοβάται ότι θα είναι φτωχός για πάντα. Ότι θα αναγκάζεται να ζει για πάντα με τη μάνα του, στο ίδιο σπίτι, με τα ίδια έπιπλα, με τα ίδια ρούχα. Θα συνηθίσει τη μιζέρια, θα βολευτεί με τα μαϊμού παπούτσια. Θα είναι ευτυχισμένος με τα γιουβαρλάκια. Θα κάθεται στην τηλεόραση και θα κρατάει το χέρι της μάνας του”.
Η έκτη ιστορία αποτελεί την κραυγή αγωνίας ενός εφήβου που βρέθηκε στη δυσάρεστη θέση να εγκαταλείψει ο πατέρας του τη μητέρα του. Δυσάρεστο, αλλά αρκετά συνηθισμένο, δυστυχώς, σκηνικό στα σημερινά σπίτια.
“Η συμφωνία είναι ότι δε θα έχει ρεπό. Δεν το είχε σκεφτεί καλά, δεν είχε φανταστεί πόσο δύσκολο θα ήταν, κι ας την είχε προειδοποιήσει η Όλγα. Της είχε πει να ζητήσει έστω δύο το μήνα. Δεν την άκουσε και τώρα την πάτησε. Αν συμβεί κάτι επείγον θα έρθει ο Φώτης, άλλος δεν υπάρχει. Η νύφη δεν πλησιάζει, μόνο την πρώτη μέρα ήρθε, οι εγγόνες της ποτέ”.
Στην έβδομη ιστορία παρακολουθούμε την οδύσσεια μιας Ουκρανίδας, η οποία φροντίζει συγχρόνως μία κατάκοιτη ηλικιωμένη και έναν ενήλικα με νοητική στέρηση. Παρουσιάζεται η οπτική γωνία για όλο αυτό τόσο της ίδιας της Ουκρανίδας, όσο και της κατάκοιτης γυναίκας και του γιου της. Μία εξίσου συνηθισμένη εικόνα στην εποχή που διανύουμε.
“Γι’ αυτό σου είπα να μην κάνεις το ίδιο λάθος που εκάμαμε εμείς. Να έχεις το νου σου να ζήσεις. Αν χρειαστεί, κρύψου, λούφαξε, βρες μια ήσυχη γωνιά, φύγε κι από τη χώρα. Βάλε στόχο να ζήσεις καλά, χωρίς να βλάψεις και χωρίς ν’ αφήσεις να σε βλάψουνε. Δεν αξίζει να θυσιάσεις τη ζωή σου για τούτο το λαό. Σ’ το λέω εγώ που την εθυσίασα, και τώρα που τελειώνει καταλαβαίνω πόσο κουτή ήτανε η επιλογή μου και πόσο έξυπνες ήτανε οι συγχωριανές μου που αφοσιωθήκανε στο μικρόκοσμό τους σιωπηλές“.
Τέλος, η όγδοη ιστορία διαφέρει αρκετά από τις υπόλοιπες. Αφορά ένα γράμμα το οποίο αφήνει μία ηλικιωμένη θεία στον ανιψιό της. Αυτό περιέχει ένα καλά κρυμμένο οικογενειακό μυστικό που χρονολογείται από τα χρόνια της Κατοχής στην Κεφαλονιά, εκεί απ’ όπου κρατάνε οι ρίζες της οικογένειας. Αυτή είναι και η μοναδική ιστορία που μας ταξιδεύει στο παρελθόν και σε άλλον τόπο πλην της Αθήνας. Μία ιστορία με Ιταλούς, Γερμανούς και αντάρτες, με δωσίλογους, μεταπολεμικά βασανιστήρια και επιθυμία για εκδίκηση.
Αφηγηματικός πλουραλισμός, βαθιά συναισθήματα, ενοχές και μύχιες σκέψεις, σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα, όλα αυτά αποτελούν, λοιπόν, τον κόσμο του πρώτου βιβλίου της Στρατούλας Θεοδωράτου.
Ο ουρανός της παλάμης, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια
ISBN 978-960-221-921-8
Τιμή: 11.45€