Κριτική: Άννα Γαλανού – Στην πόλη των λυγμών [Εκδ. Διόπτρα]

Στην Βασιλεύουσα, στη βασίλισσα του Βοσπόρου, στην πόλη των λυγμών, η οποία σπαράσσεται από την εικονομαχική έριδα, την Κωνσταντινούπολη, διαδραματίζεται το τελευταίο πόνημα της Άννας Γαλανού.

Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα το οποίο απεικονίζει γλαφυρότατα την καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο εν μέσω των φοβερών χρόνων της εικονομαχικής έριδας, μίας διαμάχης που συγκλόνισε τον βυζαντινό κόσμο και αποτέλεσε πηγή διχασμού για τον λαό, εξυπηρετώντας παράλληλα και πολιτικές σκοπιμότητες.

Από την άποψη αυτή, το μυθιστόρημα εξυπηρετεί τον καθεαυτό σκοπό ενός ιστορικού μυθιστορήματος: να μας ταξιδέψει, δηλαδή, στην εποχή στην οποία διαδραματίζεται και να καταγράψει, όχι τόσο την επίσημη πολιτική ιστορία, αλλά, κυρίως, την ιστορία της καθημερινότητας μέσα από την αφήγηση για τις ζωές απλών και άσημων ανθρώπων τους οποίους η δίνη της Ιστορίας συμπαρέσυρε στον διάβα της.

Η Γαλανού το πετυχαίνει αυτό εστιάζοντας σε πολλούς παράλληλους κόσμους του Βυζαντίου: Έτσι έχουμε από τη μία τον κόσμο των δολοπλοκιών, της αριστοκρατίας και των υψηλά ιστάμενων αξιωματούχων του Παλατιού και από την άλλη τον κόσμο των μοναστηριών, των εικονολατρών και των εικονομάχων.  Επίσης, παράλληλα με τους δύο παραπάνω, τον κόσμο των θεατρίνων, των νάνων και των κάθε λογής περιπλανώμενων “απόκληρων” της εποχής, αλλά και τον κόσμο που αντιπροσωπεύει ο απλός λαός της αγροτιάς και των βιοπαλαιστών.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μέσα από αυτά τα τέσσερα παράλληλα σύμπαντα επιλέγει η Α.Γ. να μας αφηγηθεί την ιστορία της Αλεξίας, μιας πριγκιποπούλας στο Ιερόν Παλάτιον της Βασιλεύουσας, την οποία θα μπλέξει τόσο ο έρωτας όσο και η ίδια η Ιστορία στα γρανάζια της.

Η όλη δομή του βιβλίου δεν ακολουθεί παρά την κλασική δομή του παραμυθιού: η όμορφη και καλόψυχη ηρωίδα περνάει κυριολεκτικά, αδικημένη από τη ζωή και τους γύρω της, από σαράντα κύματα πριν καταφέρει στο τέλος να δικαιωθεί και να απολαύσει όσα η ίδια η ζωή της στέρησε.

Το παραμύθι όμως αυτό κάθε άλλο παρά απλοϊκό είναι. Αντιθέτως, συμβαδίζει απόλυτα με την ιστορική αλήθεια και με τους απαράβατους κανόνες του ιστορικού μυθιστορήματος. Δηλαδή, ό,τι δεν συνέβη στ’ αλήθεια θα μπορούσε να είχε συμβεί, οι δευτερεύοντες χαρακτήρες είναι αληθινά ιστορικά πρόσωπα, ενώ οι πρωταγωνιστές φανταστικά. Οι πράξεις των πρώτων συμβαδίζουν με την αληθινή Ιστορία, ενώ των δεύτερων με τη μυθοπλασία και-ως έναν βαθμό- και με την Ιστορία.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Επιπλέον η αφήγηση είναι καθηλωτική, όπως συμβαίνει συνήθως στα παραμύθια, και η πλοκή καταιγιστική, αιχμαλωτίζοντας την προσοχή του αναγνώστη ως το τέλος. Ο έρωτας της Αλεξίας με τον γενναίο στρατιώτη Βαρδή είναι εξίσου δυνατός και συγκινητικός.

Το βιβλίο ρίχνει μία καλή ματιά στα χρόνια της βασιλείας της δυναστείας των εικονομάχων Ισαύρων, από τον ικανότατο στρατηγό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο τον Πέμπτο Κοπρώνυμο, ο οποίος βασίλεψε από το 741 ως το 775 και τον Λέοντα τον Τέταρτο (775-780), μέχρι τα ταραγμένα χρόνια της διακυβέρνησης της γυναίκας του, της αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας, μιας γυναίκας αυταρχικής και διψασμένης για εξουσία.

 Η Α.Γ. εστιάζει στον φανατισμό της σκοτεινότερης εποχής του Βυζαντίου και στο πως αυτός επηρέασε και άλλαξε πολλές φορές τις ζωές των απλών ανθρώπων. Αναμφίβολα πρόκειται για έναν ευκολοδιάβαστο και επιτυχημένο συνδυασμό Λογοτεχνίας και Βυζαντινής Ιστορίας, τον οποίο η συγγραφέας πέτυχε μελετώντας διεξοδικά, παρ’ όλο που δεν τις κατονομάζει, τις ιστορικές πηγές της εποχής.