Κριτική: Πασχάλης Ρετζέπης – Το βιολί της Σαμπίν [Εκδόσεις Πηγή]

Ένα πρωτότυπο νεανικό μυθιστόρημα, το οποίο επικεντρώνεται στο προσφυγικό και το ζήτημα του σχολικού εκφοβισμού, αποτελεί την πρώτη, όχι συγγραφική, αλλά εκδοτική απόπειρα του πρωτοεμφανιζόμενου στον λογοτεχνικό χώρο δικηγόρου Πασχάλη Ρετζέπη.

Το βιβλίο έχει κερδίσει Εύφημο Μνεία από το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου και όταν τα διαβάσουμε θα καταλάβουμε αμέσως γιατί. Πρόκειται για ένα βιβλίο το οποίο συστήνω ανεπιφύλακτα σε μεγάλα παιδιά και νέους, αλλά και σε ενήλικες οι οποίοι διαβάζουν εφηβική λογοτεχνία.

Πρώτ’ απ’ όλα, το βιβλίο τηρεί απαρεγκλίτως τον πιο βασικό κανόνα της Λογοτεχνίας, ιδιαίτερα για το απαιτητικό κοινό το οποίοι, αναντίρρητα, αποτελούν οι νέοι στην εποχή μας: “κρατάει” τον αναγνώστη με μία ενδιαφέρουσα υπόθεση και είναι ιδιαίτερα καλογραμμένο.

Πρωταγωνιστές του βιβλίου είναι δύο νέοι από δύο διαφορετικές χώρες εν έτει 2013: η δεκαπεντάχρονη Σαμπίν από τη Συρία και ο έφηβος Μανώλης από το Ρέθυμνο, δύο νέοι γεμάτοι όνειρα και προσδοκίες για το μέλλον. Τις φιλοδοξίες της πρώτης θα ψαλιδίσει ο εμφύλιος πόλεμος και του δεύτερου οι “νταήδες” συμμαθητές του οι οποίοι εχθρεύονται τη διαφορετικότητα των άλλων. Έχουμε, επομένως, δύο διαφορετικές ιστορίες οι οποίες εξελίσσονται παράλληλα.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Σαμπίν κατοικεί, μέχρι το ξέσπασμα του Εμφυλίου στην περιοχή Αλ Χαμιντιέ της Συρίας, όπου μουσουλμάνοι Κρήτες αποίκισαν στα τέλη του 19ου αιώνα μετά από εντολή του Σουλτάνου της τότε Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τις ταραχές στην Κρήτη για το αίτημα της ένωσής της με την Ελλάδα. Έχει, επομένως, απώτερη κρητική καταγωγή. Θα προσπαθήσει να φτάσει στην Ελλάδα ως πρόσφυγας όταν η ζωή της ίδιας και της οικογένειάς της θα απειληθεί στην πατρίδα της.

Ο Μανώλης, από την άλλη, μένει στο Ρέθυμνο, αλλά θα αναγκαστεί να μετοικήσει στη Θεσσαλονίκη μετά από την εκδήλωση τραμπουκισμού ενάντια στο άτομό του στο σχολείο του και όχι μόνο. Είναι, άραγε, πιο ανεκτική η κοινωνία εκεί απέναντι στη διαφορετικότητα του Μανώλη ή μήπως όχι;

Οι δύο νέοι συνδέονται στο facebook και μεταξύ τους αναπτύσσεται μία δυνατή φιλία. Θα καταφέρουν να συναντηθούν ποτέ από κοντά, κόντρα στις δύσκολες συγκυρίες;

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Το βιβλίο θίγει μία σειρά από ευαίσθητα κοινωνικά ζητήματα, όπως το προσφυγικό, την ανοχή απέναντι στο διαφορετικό, την ομοφυλοφιλία, τη σύγκρουση των θρησκειών, την ξενοφοβία και τον ρατσισμό, τη δυστυχία που επιφέρει ο πόλεμος, τη θέση της γυναίκας στο ισλάμ, τον σχολικό εκφοβισμό και τις προκαταλήψεις. Θέτει, επίσης, τη Δύση προ των ευθυνών της: εφόσον οι περισσότεροι εμφύλιοι στα αραβικά κράτη είναι αποτέλεσμα της αποικιοκρατίας, δεν έχει, επομένως, τώρα η Δύση την υποχρέωση να θερίσει τις θύελλες που η ίδια έσπειρε αντί να κωφεύει αδιάφορη στις εκκλήσεις των δυστυχισμένων απλών ανθρώπων; Οπωσδήποτε το βιβλίο θα μας κάνει να στοχαστούμε πάνω σε αυτό.

Ο συγγραφέας κάποιες στιγμές φλερτάρει και με το Υπερφυσικό, όταν εμφανίζει τη νεκρή μητέρα της Σαμπίν να τη συμβουλεύει και να την προστατεύει σε δύσκολες για εκείνην στιγμές ως φύλακας-άγγελος. Κατά τα άλλα, πρόκειται για ένα ρεαλιστικό πόνημα το οποίο περνά, εν τέλει, ορισμένα αισιόδοξα μηνύματα: ποτέ δεν μπορούμε να τα έχουμε όλα στη ζωή, πρέπει να συμβιβαστούμε ότι κάτι θα αφήσουμε πίσω μας. Πάντα κάτι κερδίζουμε και κάτι χάνουμε. Και, κυρίως, τελικά, κάποια όνειρά μας δεν είναι απίθανο να πραγματοποιηθούν, αρκεί να μπορούμε να επιμένουμε και να περιμένουμε…