«Το μουσείο της αθωότητας» του Ορχάν Παμούκ είναι αδιαμφισβήτητα το καλύτερο μυθιστόρημα του Τούρκου συγγραφέα. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που παρά τον μεγάλο όγκο σελίδων του, καταφέρνει και σε συγκινεί βαθιά, αφού μέσα από την ευαίσθητη, αμιγώς λυρική, αλλά και βαθιά ανθρώπινη ματιά του ο συγγραφέας με αφοπλιστική ειλικρίνεια αναδεικνύει την διαχρονική και ίσως και πιο αγνή ανάγκη του ανθρώπου.
[…] Η ζωή που ζω μου έχει μάθει ότι για τους πιο πολλούς από μας είναι πολύ σκληρό και οδυνηρό να θυμόμαστε τον Χρόνο, δηλαδή τη γραμμή του Αριστοτέλη που ενώνει τις στιγμές τις οποίες αυτός θεωρεί ότι είναι το «τώρα». Μας μελαγχολεί η προσπάθεια μας να φέρουμε μπροστά στα μάτια μας τη γραμμή που ενώνει τις στιγμές ή, όπως γίνεται στο μουσείο μας, τη γραμμή η οποία ενώνει τα αντικείμενα που περιέχουν τις στιγμές, επειδή μας θυμίζει το αναπόφευκτο τέλος της γραμμής, τον θάνατο, κι επειδή είναι οδυνηρό να συνειδητοποιούμε όσο περνούν τα χρόνια ότι η γραμμή -έτσι συμβαίνει τις περισσότερες φορές- δεν έχει δα και καμία σπουδαία σημασία. Αντίθετα, οι στιγμές τις οποίες αποκαλούμε τα «τώρα» μπορούν να μας δώσουν τόση ευτυχία που καμιά φορά μπορεί να κρατήσει κι έναν αιώνα…
Ο Τούρκος συγγραφέας και βραβευμένος με το Νόμπελ Λογοτεχνίας Ορχάν Παμούκ είναι ένας από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Έχοντας διαβάσει σχεδόν όλα του τα βιβλία που έχουν μεταφραστεί, περίμενα με τεράστια ανυπομονησία την επανέκδοση του μυθιστορήματος του «Το μουσείο της αθωότητας», που πραγματοποιήθηκε πρόσφατα από τις εκδόσεις Πατάκη και με βρήκε κατά τη διάρκεια της άδειας μου, με αποτέλεσμα να το ρουφήξω κυριολεκτικά αφού το διάβασα σε λιγότερο από μία μέρα.
Στην παρούσα έκδοση έχει προστεθεί ένα επίμετρο, το οποίο υπογράφει ο ίδιος ο συγγραφέα. Η μετάφραση του μυθιστορήματος ανήκει στην κυρία Στέλλα Βρετού, η οποία άλλωστε είναι και η μεταφράστρια όλων του των βιβλίων στα ελληνικά!
Στην πόλη της Κωνσταντινούπολης την δεκαετία του 70, ο Ορχάν Παμούκ στήνει τον μυθιστορηματικό του μικρόκοσμο, στον οποίο πρωταγωνιστεί ο Κεμάλ, ο οποίος είναι και ο αφηγητής της ιστορίας. Πρόκειται για έναν πλούσιο νεαρό, γόνο μίας οικογένειας εργοστασιαρχών, ο οποίος αφού έχει ολοκληρώσει με επιτυχία τις σπουδές του στο εξωτερικό επανέρχεται στην γενέτειρα του, με σκοπό να αναλάβει τις οικογενειακές επιχειρήσεις, καθώς και να «τακτοποιήσει» τη ζωή του, κάνοντας έναν πετυχημένο γάμο με μία κοπέλα της τάξης τους, ακολουθώντας κατά γράμμα τις κοινωνικές επιταγές της εποχής του. Στο πρόσωπο της Σιμπέλ, μίας ιδιαίτερα όμορφης, πλούσιας, αλλά και καλλιεργημένης νεαρής Τουρκάλας, η οποία σπούδασε στη Σορβόννη, ο νεαρός Κεμάλ θα συναντήσει την κοπέλα που πληροί τις προδιαγραφές για να συνάψουν σχέσεις και να οδηγηθούν στον γάμο, δημιουργώντας μία πετυχημένη οικογένεια και γενικότερα ζωή.
Λίγο πριν αρραβωνιαστούν ωστόσο, κατά την επίσκεψη του σε μία ιδιαίτερα δημοφιλή μπουτίκ γυναικείων ρούχων και αξεσουάρ, με σκοπό να αγοράσει ένα δώρο στην αρραβωνιαστικιά του, ο Κεμάλ θα συναντήσει την Φισούν, μία πολύ μακρινή του ξαδέρφη, την οποία έχει να δει από τότε που εκείνη ήταν μικρό κορίτσι. Η τυχαία αυτή συνάντηση, συνάντηση φαινομενικά αθώα, θα έρθει για να ταράξει την ακύμαντη καθημερινότητα του και να γκρεμίσει κυριολεκτικά τη ζωή του από τη μία στιγμή, στην άλλη. Ανάμεσα στον Κεμάλ και την Φισούν θα αναπτυχθεί ένας σφοδρός έρωτας, ο οποίος θα επιφέρει ολέθριες συνέπιες…
Με πρωτοπρόσωπη αφήγηση, ο Τούρκος συγγραφέας, εξιστορεί έναν μεγαλειώδη έρωτα, ίσως έναν από τους πιο αξιομνημόνευτους έρωτες της Παγκόσμιας Λογοτεχνίας, ο οποίος σε πρώτο επίπεδο ανάγνωσης μπορεί να συγκινήσει τον αναγνώστη, όμως καθώς οι σελίδες περνούν, παρατηρεί πως ο έρωτας αυτός μετατρέπεται σε μία μέγγενη, στους κόλπους της οποίας εγκλωβίζεται ο Κεμάλ, ο οποίος σταδιακά βουλιάζει όλο και πιο βαθιά στα τοξικά νερά ενός συναισθήματος που τελικά τον πνίγει!
Η Φισούν γίνεται το κέντρο του κόσμου του. Ζει και αναπνέει αποκλειστικά για εκείνη. Οι λαθραίες στιγμές, οι γεμάτες από παράνομο έρωτα και μάταιες υποσχέσεις, μετατρέπονται στο ελιξίριο που του δίνει ζωή και του προσφέρει έστω και πρόσκαιρα λίγη ευτυχία. Παρόλα αυτά, ο Κεμάλ δειλιάζει. Δεν αποδέχεται ποτέ την Φισούν ως επίσημη αγαπημένη του. Η σχέση τους παραμένει στο σκοτάδι, στο πέρασμα των χρόνων.
Χρόνια μέσα στα οποία ο Κεμάλ αναπτύσσει μία εμμονή με την Φισούν. Μακριά της δεν αντέχει στιγμή. Το αίσθημα της απουσίας της, θα προσπαθήσει να το απαλύνει συλλέγοντας μικρό-πράγματα, που είχε αγγίξει εκείνη. Από ένα εισιτήριο λεωφορείου, ένα κουτάλι, μία ξεχασμένη κάλτσα, μέχρι και τις γόπες από τα τσιγάρα που άγγιξε εκείνη με τα χείλη της. Σκοπός αυτής της συλλογής αυτών των φαινομενικά ασήμαντων αντικειμένων, είναι η αναζήτηση της χαμένης ευτυχίας. Η απελπισμένη προσπάθεια ενός ερωτευμένου άντρα, να βιώσει ξανά, ίσως και να καταφέρει να φυλακίσει κάθε ευτυχισμένη ανάμνηση, στην οποία πρωταγωνιστεί η αγαπημένη του.
Ο Ορχάν Παμούκ δημιουργεί ένα μυθιστόρημα διττής φύσεως, αφού μέσα από την εξιστόρηση της προσωπικής ιστορίας του Κεμάλ, ο Τούρκος συγγραφέας μιλά για άλλη μία φορά για την μεγάλη του αγάπη και την πρωταγωνίστρια σχεδόν σε όλα του τα βιβλία, την Κωνσταντινούπολη. Συγκεκριμένα, μέσα από την ιστορία του Κεμάλ και της Φισούν, ο συγγραφέας σκιαγραφεί τη ζωή στην Πόλη τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, η οποία μετεωρίζεται ανάμεσα στην ανατολή και τη δύση. Ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Ανάμεσα στις απαρχαιωμένες και συντηρητικές οθωμανικές παραδόσεις και στην δυτική προοδευτικότητα. Όμως όπως και ο Κεμάλ δειλιάζει, έτσι και η ίδια η Πόλη και οι κάτοικοι της, χωρίς ίχνος τόλμης δεν αποχωρίζονται ποτέ τους το στιβαρό, οθωμανικό τους παρελθόν, για να προχωρήσουν σε ένα νέο και αβέβαιο ίσως ευρωπαϊκό μέλλον…
Μέσα από το πληθωρικό αυτό μυθιστόρημα, ο Τούρκος συγγραφέας πέρα από την αναφορά του στον σφοδρό έρωτα, που δύναται να μετατραπεί από ένα μεγάλο πάθος σε μία τοξική, έμμονη ιδέα, αναφέρεται και σε υπαρξιακά ζητήματα που απασχολούν διαχρονικά τον άνθρωπο, όπως η αναζήτηση της ευτυχίας και η ανάγκη του ανθρώπου να την αναβιώνει μέσα από τις αναμνήσεις, καθώς και η συνειδητοποίηση του πεπερασμένου της ανθρώπινης ζωής.
Ολοκληρώνοντας, «Το μουσείο της αθωότητας» του Ορχάν Παμούκ είναι αδιαμφισβήτητα το καλύτερο μυθιστόρημα του Τούρκου συγγραφέα. Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα που παρά τον μεγάλο όγκο σελίδων του, καταφέρνει και σε συγκινεί βαθιά, αφού μέσα από την ευαίσθητη, αμιγώς λυρική, αλλά και βαθιά ανθρώπινη ματιά του, ο συγγραφέας με αφοπλιστική ειλικρίνεια αναδεικνύει την διαχρονική και ίσως και πιο αγνή ανάγκη του ανθρώπου, που δεν είναι άλλη από το να βρίσκεται κοντά σε εκείνους, που στο πρόσωπο τους ενσαρκώνεται η προσωπική τους ευτυχία.
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.