Στην δίκη της Νυρεμβέργης, που διήρκεσε από τις 20 Νοεμβρίου 1945 μέχρι την 1η Οκτωβρίου 1946, με κατηγορούμενους 24 μέλη του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος και οκτώ ναζιστικές οργανώσεις, ο δικαστής Σερ Νόρμαν Μπίρκετ ρώτησε τον Ρούντολφ Ες (κορυφαίο πολιτικό στέλεχος του ναζιστικού κόμματος και διοικητή στο Άουσβιτς) γιατί έκαναν το ολοκαύτωμα η απάντηση που πήρε ήταν η «Τα όντα του Ολοκαυτώματος ήταν Untermenschen, δηλαδή κατώτερα πλάσματα ή υπάνθρωποι, που θεωρούνταν αφενός κατώτεροι βιολογικά (όπως για παράδειγμα οι Σλάβοι, οι σωματικά ανάπηροι ή οι ομοφυλόφιλοι) και αφετέρου, ειδικά στην περίπτωση των Εβραίων, πιθανή απειλή στην ανωτερότητα και την κυριαρχία των Άρειων».
Ο Πόλντεκ Πφέφερμπεργκ ήταν από τους επιζώντες της λίστας του Σίντλερ και το μόνο που ήθελε ήταν να καταφέρει να πει την ιστορία του. Έρχεται σε επαφή με τον συγγραφέα Τόμας Κενάλι και του δίνει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για να γράψει ο πρώτος την νουβέλα του, που κυκλοφόρησε στις 1982, με τίτλο «SCHINDLER’S LIST». Στην συνέχεια το στέλνουν στον Στίβεν Σπίλμπεργκ και εκείνος αν και εντυπωσιάζεται από το περιεχόμενο διστάζει να το σκηνοθετήσει. Αποφασίζει να δώσει την ιστορία στον Ρόμαν Πολάνσκι, ο οποίος το απέρριψε, έχοντας χάσει τη μητέρα του στο Ολοκαύτωμα και επειδή και ο ίδιος είχε ζήσει και επιβιώσει από το Γκέτο της Κρακοβίας. Μετά στράφηκε στον Σίντνεϊ Πόλακ και στον Μάρτιν Σκορσέζε. Ο δεύτερος δέχτηκε να την αναλάβει, αλλά τελικά ο Σπίλμπεργκ αποφάσισε πως, ίσως, είναι η ευκαιρία του να κάνει κάτι σπουδαίο. Έτσι, δίνει στον Σκορσέζε να σκηνοθετήσει την ταινία «Το Ακρωτήρι του Φόβου» και ο ίδιος, το 1993, σκηνοθετεί την σημαντικότερη ταινία της καριέρας του.
Η ταινία
Το 1939, λίγο μετά την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, Πολωνοί Εβραίοι επανατοποθετούνται στο Γκέτο της Κρακοβίας. Παράλληλα, ο Όσκαρ Σίντλερ, ένας Γερμανός επιχειρηματίας από τη Μοραβία, φτάνει στην πόλη με την ελπίδα να κάνει περιουσία από τον πόλεμο. Δωροδοκεί την Βέρμαχτ και τους αξιωματικούς των Ες Ες και του παραχωρούν ένα παλιό εργοστάσιο. Εκμεταλλευόμενος τα φτηνά εργατικά χέρια των Εβραίων διορίζει υπεύθυνο τον Ιτζάκ Στερν, υπάλληλο του Εβραϊκού Συμβουλίου, ο οποίος με την σειρά του πλαστογραφεί έγγραφα για να διασφαλίσει όσο το δυνατόν περισσότερους εργάτες με σκοπό να τους σώσει από τον θάνατο. Όταν ο Σίντλερ δει την φρίκη του ολοκαυτώματος θα κάνει τα πάντα για να σώσει πάνω από 1.500 Εβραίους από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Πρώτη Προβολή/Box office
Η ταινία έκανε άνοιγμα τριημέρου, 15 Δεκεμβρίου 1993, στην 6η θέση με 4,6 εκατομμύρια δολάρια. Ο προϋπολογισμός της έφτασε τα 22.000.000 δολάρια, ενώ συνολικά απέφερε παγκοσμίως 321,300.000 δολάρια. Συγκεκριμένα, στο αμερικανικό box office συγκέντρωσε 96 εκατομμύρια.
Κριτικές/Βραβεία
Οι κριτικές ήταν διθυραμβικές και καθολικά εγκωμιαστικές. Στα Όσκαρ κέρδισε τα Βραβεία στις κατηγορίες Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Διασκευασμένου Σεναρίου, Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης, Φωτογραφίας, Μοντάζ, Μουσικής.
Στις Χρυσές Σφαίρες διακρίθηκε ως Καλύτερη Ταινία – Δράμα, Σκηνοθεσία, Σενάριο.
Στα BAFTA πήρε Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας, Διασκευασμένου Σεναρίου, Β΄ Ανδρικού Ρόλου, Μουσικής, Φωτογραφίας, Μοντάζ.
Extras
- Για τον ρόλο του Όσκαρ Σίντλερ η παραγωγή είχε σκεφτεί αρχικά τον Γουόρεν Μπίτι, τον Μελ Γκίμπσον και τον Κέβιν Κόστνερ. Κατέληξαν στον Λίαμ Νίσον λόγω της προφοράς του.
- Ο Σπίλμπεργκ επέμενε στον Ρέιφ Φάινς, γιατί έβλεπε στον ηθοποιό μια σεξουαλική διαστροφή που ταίριαζε απόλυτα στον χαρακτήρα του ναζί Άμον Γκεθ.
- Ο Φάινς μοιάζει εκπληκτικά στον πραγματικό Άμον Γκεθ. Την πρώτη φορά που φόρεσε την αντίστοιχη στρατιωτική στολή, μια επιζήσασα η Μίλα Πφέφερμπεργκ, που είχε προσκληθεί να δει από κοντά τα γυρίσματα, μόλις τον είδε άρχισε να κλαίει και να ουρλιάζει.
- Τα γυρίσματα έγιναν στην Κρακοβία, στις πραγματικές τοποθεσίες και κράτησαν 71 ημέρες.
- Το φιλμ είναι ασπρόμαυρο. Χρησιμοποιείται το κόκκινο για να ξεχωρίσει ένα μικρό κορίτσι που φοράει ένα κόκκινο παλτό. Αργότερα στην ταινία το κορίτσι βρίσκεται ανάμεσα στους νεκρούς και αναγνωρίζεται μόνο από το κόκκινο παλτό του.
- Ο Σπίλμπεργκ αποποιήθηκε της αμοιβής του, αποκαλώντας την λεφτά βαμμένα με αίμα.
Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου έχει συμπεριλάβει τη Λίστα του Σίντλερ σε τέσσερις κατηγορίες.
Καταλαμβάνει την 8η θέση στην κατηγορία AFI 100 Χρόνια… 100 Ταινίες.
Καταλαμβάνει την 13η και 15η στην κατηγορία ΑFI 100 Χρόνια… 100 Ήρωες και Κακοί (Όσκαρ Σίντλερ και Άμον Γκεθ αντίστοιχα).
Καταλαμβάνει την 3η θέση στην κατηγορία AFI 100 Χρόνια… 100 Επευφημίες.
Καταλαμβάνει την 3η θέση στην κατηγορία AFI 10 Top 10… 10 Επικές Ταινίες.
Απολογισμός των θυμάτων του Ολοκαυτώματος
- 5,1-6 εκατομμύρια Εβραίοι, συμπεριλαμβανομένων 3,0-3,5 εκατομμυρίων Πολωνών Εβραίων.
- 3,5-6 εκατομμύρια Σλάβοι πολίτες
- 2,5-4 εκατομμύρια Σοβιετικοί αιχμάλωτοι πολέμου
- 1-1,5 εκατομμύρια πολιτικά διαφωνούντες
- 250.000 Τσιγγάνοι (Ρομά και Σίντι).
- 200.000 άτομα με ειδικές ανάγκες.
- 100.000 Κομμουνιστές.
- 80.000 Μασόνοι.
- 15.000 ομοφυλόφιλοι.
- 2.500-5.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά.
- 330.000-1,2 εκατομμύρια Σέρβοι, που δολοφονήθηκαν από Κροάτες Ναζί.