Το σχέδιο νόμου για τη μετατροπή πέντε κρατικών μουσείων σε Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου παρουσίασε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, Τρίτη 22/12/20, στο υπουργικό συμβούλιο.
Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της δημοσιογράφου Βασιλική Τζεβελέκου στην ΕΦΣΥΝ, το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού και το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου είναι τα εμβληματικά δημόσια Μουσεία που λειτουργούν ως Ειδικές Περιφερειακές Υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ και η νεοφιλελεύθερη πολιτική της κυβέρνησης μετατρέπει σε ΝΠΔΔ, με ό,τι συνεπάγεται για τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, τη λειτουργία τους, το πολιτιστικό, εκπαιδευτικό επιστημονικό έργο τους, το σύνολο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας που δέχεται βαρύ πλήγμα και φυσικά τους εργαζόμενους.
Το θέμα δεν τέθηκε καν σε δημόσιο διάλογο παρ’ ότι ζητήθηκε επανειλημμένα από συλλόγους και φορείς καθώς η κυβερνητική εξαγγελία, που αρχικά περιλάμβανε τη μετατροπή δέκα μουσείων, είχε προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τον περασμένο Ιούλιο. Αντιρρήσεις εξέφρασαν χθες με ανακοινώσεις τους ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ), ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων και η Πανελλήνια Ενωση Υπαλλήλων Φύλαξης Αρχαιοτήτων (ΠΕΥΦΑ).
Ο πρωθυπουργός πάντως έκανε λόγο για «σημαντική παρέμβαση» η οποία «…αφαιρεί γραφειοκρατία και προσθέτει αυτοτέλεια στα μουσεία μας… όπως έχει ήδη εξάλλου συμβεί με το Μουσείο της Ακρόπολης… Είναι Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου αλλά, πλέον, μπορούν να χαράσσουν αυτόνομη πολιτική, διαχειριζόμενα τα ίδια πόρους αλλά και χορηγίες…».
Το υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά του, συνεπώς δεν γνωρίζουμε βάσει ποιας μελέτης και ποιων στοιχείων κινήθηκε. Πώς σχεδιάζει να καλύψει το κενό που θα προκληθεί καθώς τα συγκεκριμένα μουσεία δεν θα προσφέρουν έσοδα στον δημόσιο κορβανά (μέχρι πρότινος ΤΑΠΑ) ώστε να ανακατανέμονται ενισχύοντας και τα μικρότερα σε όλη τη χώρα. Η κυβέρνηση θα μετατρέψει τα μουσεία σε επιχειρηματικούς οργανισμούς; Ποια θα είναι η εμπλοκή ιδιωτών στη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς;
Ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας ανέφερε ότι κρίθηκε «σκόπιμη η απεμπλοκή από το κεντρικό κράτος» των 5 μουσείων. «Στόχος της μετατροπής είναι τα μουσεία, αξιοποιώντας τις τεχνικές διοίκησης και διαχείρισης επιχειρήσεων, επικοινωνίας και marketing, να βελτιώσουν την αποδοτικότητά τους με υιοθέτηση νέων στρατηγικών και αυτενέργεια». Η οργάνωση και η λειτουργία τους θα καθορίζεται με Προεδρικό Διάταγμα και οι πόροι θα προέρχονται από τα εισιτήρια, τα έσοδα των αναψυκτηρίων/εστιατορίων, εκθέσεις, εκδηλώσεις, επιχορήγηση από το ΥΠΠΟΑ, από διεθνή/ευρωπαϊκά προγράμματα, δωρεές, χορηγίες, κληρονομίες κοκ.
Τις δυσμενείς επιπτώσεις του κυβερνητικού σχεδίου καταγγέλλουν με ανακοινώσεις φορείς. Ο ΣΕΑ δηλώνει την απόλυτη αντίθεσή του. «Η απόσπασή τους από το σώμα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και η μετατροπή τους σε αυτοτελείς δομές διοικούμενες από διορισμένο διοικητικό συμβούλιο είναι πράξη ανακόλουθη και αντίθετη με την ίδρυση και λειτουργία τους ως ιστορικών υπηρεσιών της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας» λέει και μιλά για μετατροπή των μουσείων σε «κυβερνητικά υποχείρια με διορισμένα Δ.Σ..»
Ο Ενιαίος Σύλλογος Υπαλλήλων ΥΠΠΟ σημειώνει ότι η επιλογή της κυβέρνησης «υπονομεύει τον δημόσιο χαρακτήρα των μουσείων, αποδυναμώνει τον επιστημονικό και παιδευτικό τους ρόλο, θέτει σε κίνδυνο την επαρκή χρηματοδότηση και στελέχωσή τους, ανοίγει τον δρόμο για την εφαρμογή ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων λειτουργίας τους…».
Την αντίθεσή της εκφράζει η ΠΕΥΦΑ: «Η αλλαγή εργασιακών σχέσεων και αμοιβών στους αρχαιοφύλακες στα συγκεκριμένα μουσεία θα μας βρει σφόδρα αντίθετους είτε είμαστε κλειστά είτε ανοιχτά».