Ημερολόγιο: «Σαλό, 120 ημέρες στα Σόδομα» / «Η αυλαία κλείνει με ένα αλυσοδεμένο κορίτσι»
Πήγα, είδα κι έγραψα στο Ημερολόγιο.
21 Φεβρουαρίου. Είχα μεγάλη αγωνία να παρακολουθήσω τη νέα παράσταση του Άρη Μπινιάρη «Σαλό, 120 ημέρες στα Σόδομα» που του ανατέθηκε από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Είναι σαφώς το στοίχημα μεγάλο και διατηρεί ακόμα και τους πιο ανοιχτούς, σε οποιαδήποτε μορφή και εύρος τέχνης, επιφυλακτικούς.
Από την είσοδο σου στην πλατεία, γνωρίζεις ότι θα δεις κάτι φανερά ακραίο. Απαγορεύονται οι φωτογραφίες και τα βίντεο -κάτι που σαφώς ισχύει για κάθε είδους θεάματα- τοποθετώντας ένα αυτοκόλλητο που λειτουργεί η χρησιμότητα του περισσότερο ως διαφημιστικό τρικ με τα στοιχεία της παράστασης (τίτλος, σκηνή ανεβάσματος και φωτογραφία της μάσκας).
Ο κόσμος του Παζολίνι μέσα από τα κείμενα του Μαρκησίου ντε Σαντ ξεδιπλώνεται μπροστά σου με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο. Δυνατή μουσική, που επιβάλλεται σ’ αυτιά σου χαιρετίζοντας μια αποκρουστική ταραχή. Το παγωμένο σκηνικό που περισσότερο μοιάζει με δωμάτιο βασανιστηρίων των SS και τα ρούχα που φέρνουν μια εικόνα από εποχές της μεσσαιωνινικής εποχής σε συνδυασμό με την εποχή του Μουσουλίνι. Οι αφηγήσεις είναι εκστατικές και ακολουθείται το κείμενο του Ντε Σαντ, μεταφρασμένο και διασκευασμένο ειδικά για την παράσταση από τους Μπινιάρη-Τριανταφυλλοπούλου.
Περνώντας η ώρα κι αφού έχουν εξελιχθεί τα τρία μέρη των κύκλων ( της μανίας, των κοπράνων και του αίματος) μου αφήνει μια γεύση τελεσίδικη χωρίς την ελπίδα ότι η ζωή συνεχίζεται ακόμη και έτσι και κάτω από αυτές τις συνθήκες.
Ο Μπινιάρης έφτιαξε μια παράσταση με πολύ συγκεκριμένη πρόταση. Την ανάδειξη του φασισμού, μέσα από την απόλυτη κυριαρχία της εξουσίας. Μάλιστα, τονίζεται φράση του Μουσολίνι «Ετούτος ο αιώνας είναι ο αιώνας της εξουσίας. Ο αιώνας που ο άνθρωπος μπορεί να κυριαρχήσει σε κάθε ανθρώπινη αδυναμία». Αντίθετα, η ταινία του Πιερ Πάολο Παζολίνι είναι πολυδιάστατη, πολύπλευρη, ανοιχτές σε ερμηνείες, ακουμπώντας σαν χάδι απέναντι στο θύτη και στο θύμα και εξιλεώνει ακόμα και τις πιο αποτρόπαιες σεξουαλικές διαστροφές. Μάλιστα, ο Φρόυντ στο βιβλίο «Καθημερινές σεξουαλικές διαστροφές» αναφέρεται στην κοπροφιλία αναλύοντας την ευχαρίστηση της αφόδευσης μέσα από την άσκηση του ερεθισμού της πρωκτικής ζώνης.
Ο κινηματογραφικός Παζολίνι διαφέρει από τη θεατρική αναπαράσταση του Μπινιάρη. Αυτό είναι δεδομένο, καθώς έχουν περάσει 50 χρόνια από την προβολή της ταινίας, έχουν αλλάξει οι καλλιτεχνικές τάσεις και αν μη τι άλλο, δεν υπάρχουν οι ίδιες προσλαμβάνουσες, και μιλάμε τώρα για θέατρο. Ο Μπινιάρης αφηγείται την απόλυτη εξουσία του ανθρώπου σε άνθρωπο και επιχειρεί να εστιάσει στο πολιτικό μήνυμα. «Είμαστε φασίστες και θα σας εξοντώσουμε, γιατί μπορούμε». Αντίθετα, ο Παζολίνι και κυρίως μέσα από το παιχνίδι της σεξουαλικής απόλαυσης και ηδονής – και εξουσίας παρ’ όλα αυτά, εναλλάσσει τους ρόλους θύτη-θύματος. Το πρωτόγονο – πρωτόγνωρο βασικό ένστικτο είναι η βάση για τις πολύπλευρες ερμηνείες κάνοντας την ταινία απόλυτα ξεχωριστή. Σημειώνω πως μετά το τέλος της παράστασης είδα ξανά την ταινία για πολλοστή φορά για να παρατηρήσω τις όποιες διαφορές.
Ο Μπινιάρης ενισχύει τη θέση του κατά του φασισμού, αναδεικνύοντας τη μακαβριότητα της πολιτικής εξουσίας και λιγότερο τα υπόλοιπα μηνύματα. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω ότι έγινε μια καταπληκτική δουλειά από τους συντελεστές και αναφωνώντας πως είναι «Αριστούργημα». Ο Παζολίνι στην τελευταία σκηνή παρουσιάζει ένα εκπληκτικό πλάνο με τον χορό των δύο αγοριών, υπογραμμίζοντας το μήνυμα ότι η ζωή συνεχίζεται παρά τις όποιες δυσκολίες, κάτι που εμμέσως συμβαίνει στην παράσταση, όπου η αυλαία κλείνει με ένα αλυσοδεμένο κορίτσι, το οποίο είναι το μόνο που σώζεται.
Σκηνοθεσία: Aρης Μπινιάρης Μουσική: Τζεφ Βάγγερ Μετάφραση, δραματουργία, θεατρική διασκευή: Aρης Μπινιάρης, Έλενα Τριανταφυλλοπούλου Σκηνικό: Μικαέλα Λιακατά Κοστούμια: Ηλένια Δουλαδίρη Κινησιολογία: Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου Σχεδιασμός φωτισμών: Βαγγέλης Μούντριχας Σχεδιασμός ήχου: Χάρης Κρεμμύδας Βοηθός σκηνοθέτη: Gelly Pedefu Βοηθός ενδυματολόγου Ελένη Καλπάκα Κατασκευή μασκώνΔήμητρα Καίσαρη Ειδικά εφέ Αλέξανδρος Λόγγος
Διανομή: Κώστας Μπερικόπουλος, Γιάννης Κότσιφας, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Ιωάννα Μαυρέα, Αγορίτσα Οικονόμου, Αλέξανδρος Βαρδαξόγλου, Απόστολος Καμιτσάκης, Νικόλας Ντούρος, Aιντι Ορμένι, Εβίτα Αγαΐτση, Γιώργος Ζιάκας, Νάντια Κατσούρα, Μάριος Κρητικόπουλος, Λένα Μποζάκη, Εύη Οικονόμου, Ειρήνη Τσέλλου, Γιάννης Χαρκοφτάκης, Κώστας Phoenix
Φωτογραφίες: Γιώργος Καλκανίδης
Ακολουθήστε το tetragwno.gr στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης facebook, twitter και instragram για να ενημερώνεστε άμεσα για όλες τις πολιτιστικές ειδήσεις.